19.12.1974
Efri deild: 31. fundur, 96. löggjafarþing.
Sjá dálk 1157 í B-deild Alþingistíðinda. (989)
125. mál, almannatryggingar
Flm. (Sverrir Bergmann):
Herra forseti. Ég hef á þskj. 184 lagt fram frv. til l. um breyt. á l. um almannatryggingar, nr. 67 frá 1971. Ég hef í 1. gr. frv. míns lagt svo til, að 44. gr. l., 6. mgr., orðist svo:
„Nú dvelst sá, sem dagpeninga nýtur, í sjúkrahúsi eða á hæli á kostnað samlags síns, og skal hann þá halda dagpeningum óskertum. Hið sama gildir um sjúkradagpeninga vegna barna sjúklings.“
Í gildandi l. um almannatryggingar er gert ráð fyrir því að dveljist sá, sem dagpeninga nýtur, á sjúkrahúsi megi lækka dagpeninga hans um allt að þriðjung ef hans á heimili sínu hefur fyrir öðrum að sjá, ella að 2/3 hlutum. Ég legg sem sé til, að þetta skerðingarákvæði falli úr lögunum.
Hin breytingin kemur fram í 2. gr. þessa frv., sem ég flyt, og er hún við 60. gr. gildandi laga. Legg ég til, að 5. mgr. orðist svo:
„Elli-, örorku- eða ekkjulífeyrisþegi heldur óskertum lífeyrisgreiðslum, þótt til komi vistun á stofnun þar sem sjúkratryggingar greiða fyrir hann, nema um sé að ræða samfellda vistun á slíkum stofnunum umfram 24 mánuði.“
Í gildandi l. er gert ráð fyrir því að lífeyrir elli- og örorkulífeyrisþega falli niður ef þeir dveljast í stofnunum, þar sem sjúkratryggingar greiða fyrir þá, lengur en í einn mánuð og ef vístin hefur verið lengri en 4 mánuðir undanfarandi 24 mánuði. Rétt er þó að taka fram að með breytingum, sem gerðar voru á lögum um almannatryggingar á árinu 1974, var svo á kveðið að tryggingaráði væri heimilt að víkja frá þessum tímatakmörkunum ef sérstaklega stæði á.
Röksemdir mínar fyrir flutningi þessa frv. eru þær í fyrsta lagi hvað snertir þá er njóta sjúkradagpeninga, að sjúkradagpeningar eru verulega skertir miðað við launatekjur viðkomandi, og mér finnst ósanngjarnt að þetta sé skert enn frekar þótt til tímabundinnar sjúkrahúsvistunar komi. Hvað viðkemur elli- og örorkulífeyrisþegum, þá eru bætur þeirra ekki nema hluti af launum sem hægt væri að miða við, og mér finnst ósanngjarnt að þetta sé rýrt enn þá frekar þegar um tíma bundna dvöl á sjúkrahúsi er að ræða. Þess ber einnig að geta í sambandi við sjúkradagpeninga, að hér er alla vega um tímabundna aðstoð að ræða, sem tekur aðeins til eins árs hverju sinni.
Meginorsökin er þó kannske sú, að sjúkratryggingar greiða. sjúkrakostnað allra landsmanna og svo háttar um aðra landsmenn en elli- og örorkulífeyrisþegn að þeir hafa yfirleitt annaðhvort ráðningu, sem bætir þeim launamissi þegar til sjúkrahúsvistar kemur, eða þeir hafa aðstöðu til að tryggja sig fyrir slíkum launamissi, sem elli- og örorkulífeyrisþegar eiga erfitt með að koma við, og mér þykir það ekki í anda þess tilgangs, sem er með almannatryggingum í landinu, að ganga frelsar á rétt þessa fólks. Hins vegar hef ég séð ástæðu til þess að koma inn í frv., að ef dvöl verður samfelld lengri en 24 mánuðir, þá falli greiðslur inn í ramma gildandi l., enda hafa há skapast ný viðhorf.
Ég vil svo rétt til upplýsinga geta þess, að það gefur auga leið að elli- og örorkulífeyrisþegar þurfa iðulega á sjúkrahúsvist að halda. Þeir hafa ýmsa langvinna sjúkdóma, eins og heila- og mænusigg, Parkinsonsveiki, astmaveiki, þráláta hjartasjúkdóma, giktarsjúkdóma og þannig mætti áfram telja. Það er alltaf af og til nauðsynlegt að taka þetta fólk inn á sjúkrahús og veita því ákveðna aðstoð eða prófa sérstaka meðferð. Er alveg undir hælinn lagt hversu langan tíma sjúkrahúsvistin getur tekið hverju sinni og raunar ráða sjúklingarnir ekki alltaf við hversu lengi vístin er. Það er m. a. undir því komið hversu hratt hlutirnir ganga fyrir sig á sjúkrahúsunum. Þess vegna gæti þetta fólk alltaf staðið frammi fyrir því að fara yfir þau tímamörk, sem sett eru og enda þótt tryggingaráði sé heimilt með breytingum, sem gerðar voru á almannatryggingal. 1974, að endurskoða tímamörkin í einstökum tilfellum, þá skapar þetta þó visst öryggi hjá þessu fólki og kostar þó nokkra skriffinnsku, tíma og fyrirhöfn að fá þessa framlengingu.
Ég vil benda á að það fólk sem að vísu er svo ástatt með að er orðið gamalt eða öryrkjar, en heldur sitt heimili, léttir verulega á elli- og dvalarheimilum landsins, og einnig það atriði gerir ósanngjarnt að við göngum frekar á rétt þess. Þetta fólk stendur að sjálfsögðu ákaflega illa að vígi, ef sjúkradagpeningarnir falla niður. Það getur ekki staðið undir sínum heimilisrekstri og hefur af þeim sökum stundum frestað sjúkravist eða orðið að útskrifast fyrr en tímabært hefur þótt. Þetta þekki ég vel úr minn starfi.
Ég sé ekki ástæðu til að hafa þessi orð lengri, en ég leyfi mér, herra forseti, að óska þess, þegar þessari umr. lýkur, að málinu verði vísað til 2. umr. og hv. heilbr: og trn. hv. deildar.