27.01.1976
Sameinað þing: 40. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 1622 í B-deild Alþingistíðinda. (1333)
79. mál, fisksölusamstarf við belgíumenn
Dómsmrh. (Ólafur Jóhannesson):
Herra forseti. Hv. fyrirspyrjandi hefur lesið upp fsp. sínar. Hann hefur einnig gert grein fyrir og lesið upp þál. þá sem tilefni er til fyrirspurnanna. Ég þarf því ekki að endurtaka það hér.
Þótt nokkuð afdráttarlaust sé til orða tekið í upphafi þál. þeirrar sem hér er um að tefla og viðskrn. hefur haft til meðferðar, var litið svo á að í henni fælist viljayfirlýsing um að athugun yrði gerð á möguleikum þess að koma í framkvæmd hugmyndum, sem þar eru settar fram, í samvinnu við þá aðila hér á lendi sem telja verður að helst geti átt hlut að. Á grundvelli þess hefur verið unnið að málinu. Svör við áðurgreindum spurningum eru svo hljóðandi:
Svar við fyrsta lið fsp.: Viðskrn. efndi til fundar með nokkrum aðilum, sem þetta mál er skylt, til að ræða og kanna viðhorf manna til efnisatriða þess, en þeir voru fulltrúar frá Landssambandi ísl. útvegsmanna, Félagi ísl. botnvörpuskipaeigenda, Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, Sambandi ísl. samvinnufélaga og tveir einstaklingar sem stundað hafa sölu á fiski sem fluttur hefur verið með flugvélum á erlenda markaði. Enn fremur var þar mættur hv. flm. þáltill., Oddur Ólafsson, samkv. ósk rn., svo sem hann reyndar drap á áðan. Eins og mér fannst líka koma fram í máli hans hér áðan, þá kom fram á þessum fundi það álit, að ekki væri ástæða til að leita eftir sérstöku samstarfi við belgíumenn um þau atriði í heild sem þál. fjallar um, eins og málum er nú háttað. Flestir þeirra, sem til fundarins voru boðaðir, virtust þeirrar skoðunar. Menn voru sammála um að sjálfsagt væri að vinna áfram að því að fá lækkaðan sölu- og löndunarkostnað í Belgíu. Í því sambandi má geta þess, að nýlega hafa farið fram viðræður af hálfu íslenskra stjórnvalda við belgíumenn um niðurfellingu og endurgreiðslu markaðsgjalds sem íslendingum hefur verið gert að greiða af lönduðum ísfiski í Belgíu og rennur til lágmarksverðssjóðs, sem útgerðarsamtök Efnahagsbandalagslanda eru aðilar að, en íslensk útgerðarfélög njóta ekki góðs af.
En varðandi þá þætti till. sem kveða á um að leitað verði eftir samstarfi við belgíumenn um myndun fyrirtækis, er hafi það verkefni að dreifa og selja ferskan og frystan íslenskan fisk í Mið-Evrópulöndum, og enn fremur um samstarf um möguleika á flugflutningum á fiski milli Keflavíkur og Ostende með dreifingu þaðan um Mið-Evrópu í huga, reyndust ekki vera fyrir hendi heppileg skilyrði til að byggja á. Á það var bent, að ekki væri sama sölufyrirkomuleg á freðfiski og ísfiski á þessu markaðssvæði. Þá ættu viðskipti með fisk, sem fluttur er á markað með flugvélum, ekki ávallt samleið með verslun á ísfiski úr skipum sem landa afla í erlendum höfnum. Æskilegt væri að greiða fyrir flugflutningum á milli Keflavíkur og Ostende, en sá flutningamáti á fiski yfir hafið ætti af óviðráðanlegum ástæðum enn langt í land með að verða svo nokkru verulegu næmi. Þær ástæður séu þó ekki tengdar löndunaraðstöðu flutningaflugvéla á meginlandi Evrópu.
Þess má geta hér, að sú skoðun kom fram frá einum aðila á fundinum, að yrði út í samstarf farið við erlend fyrirtæki af svipuðu tagi og rætt er um í þál., stæði næst að efna til þess við þjóðverja.
Af því, sem á undan hefur verið rakið, er ekki að svo stöddu talinn grundvöllur fyrir samvinnu um framkvæmd þeirra atriða í heild, sem þál. tekur til, að áliti þeirra sem hér koma helst við sögu.
Svar við 2. lið fsp.: Svar við þeirri spurningu er játandi. Sem dæmi um fisktegundir, sem líkur eru til að seljanlegri verði í Mið-Evrópulöndum eftir að bókun nr. 6 um tollaívilnanir kemur til framkvæmda, má nefna lagmeti, rækju, ufsa og karfa. Að áliti útflytjenda á freðfiski má reikna með að söluerfiðleikar á frystum ufsa og karfa séu úr sögunni á þessu ári ef bókun nr. 6 kemur til framkvæmda og sovétmenn kaupa þær afurðir sem gildandi rammasamningur um viðskipti milli landanna gerir ráð fyrir á árinu 1975.
Svar við 3. lið fsp.: Með hliðsjón af þeim undirtektum, sem þál. fékk á umræddum fundi í viðskrn. hefur ekki frekar verið aðhafst í málinu í bili. Það er nauðsynleg forsenda fyrir árangri í þessum efnum, að takast megi að fá samvinnu um framkvæmdir við áðurgreinda útflutningsaðila. Um slíkt er ekki að ræða eins og sakir standa og vísast í því efni til þess, sem hér hefur áður verið sagt.
En undir þá hugsun skal tekið, sem vafalaust liggur að baki þessari þál., að nauðsynlegt sé að leita allra tiltækra og skynsamlegra ráða til að styrkja stöðu hinna ýmsu útflutningsgreina á erlendum mörkuðum. Að því ber að vinna eftir því sem unnt er og hagkvæmt getur talist á hverjum tíma, og vissulega koma til nýir möguleikar og batnandi aðstaða á mörkuðum Mið-Evrópu ef og þegar bókun nr. 6 kemur til framkvæmda. Þá verður að nýta eftir því sem frekast eru tök á.
Ég vona að ég hafi með þessum orðum svarað fsp. hv. þm., en þetta svar er tekið saman í viðskrn. og af þeim starfsmanni sem hefur þar með þessi mál fyrst og fremst að gera.