04.03.1976
Neðri deild: 73. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 2380 í B-deild Alþingistíðinda. (1985)
144. mál, flokkun og mat á gærum
Landbrh. (Halldór E. Sigurðsson):
Herra forseti. Frv. á Fskj. 305 um flokkun og mat á gærum er samið af sömu n. og ég greindi frá áðan að hefði samið frv. til l. um flokkun og mat á ull, svo að ég, þarf ekki að eyða tíma í að gera grein fyrir formála þess.
Lög um mat á gærum eru frá 1942 og fjalla þau um meðferð á gærum við slátrun, söltun og geymslu og frágang til útflutnings. Þá var meginhluti gæranna fluttur úr landi óunnin sem hráefni. En á sl. ári féllu til um 900 þús. gærur. Fóru rúmlega 350 þús. þeirra óunnar til útflutnings, en afgangurinn meiri og minni háttar til vinnslu innanlands.
Gærusútun og skinnaiðnaður hefur farið í vöxt á síðari árum og meðferð við slátrun og fláningu hefur því breyst, frágangur á gærum einfaldast við sölu, geymslutími þeirra lengst og hráefnakröfur aukist. Iðnaðurinn óskar eftir hreinum litum í gærum og betra ullarfari. Mikill mismunur er á vöndun við fláningu og meðferð á gærum í geymslu án þess tekið sé sérstaklega tillit til þess í verði. Mikil verðmæti tapast því við slæma vinnslu. Flokkun og mat á gærum eru því fyrirhuguð við móttöku kindarinnar í sláturhús og við afhendingu á gærunni frá sláturhúsi. Innleggjandi, bóndinn, á ekki að bíða skaða af lökum vinnubrögðum í sláturhúsi né hafa hagnað af því ef hann afhendir lakari hráefni í gærur en meðaltalið gerir ráð fyrir. Þess vegna er þörf n því að hafa þetta mat, að metið sé hvort tveggja áður en gæran er tekin af kindinni og einnig eftir það.
Þörf er á lögskipun matsmanna er setji reglur um og fylgist með vinnslu á gærum í sláturhúsum til að koma í veg fyrir meðferðargalla og skaða af þeim. Skemmd getur komið á öllum stigum framleiðslunnar: við slátrun, geymslu og flutning. Mjög mikil rýrnun er á gærum vegna afskurðar sem við sútun þarf að gera vegna verkunargalla. Við sláturhúsin skulu starfa gærumatsmenn skipaðir af lögreglustjóra á staðnum og vera á launum hjá sláturhúsunum eða þeim sem taka á móti gærunum.
Yfirgærumatsmenn skulu vera 4 og gærumatsformaður sé einn á landinu, launaður af ríkissjóði, líkt og er um kjötmatið. Aukakostnaður fyrir ríkissjóð er því aðeins vegna launa yfirgærumatsmannsins.
Kostnaður við kjötmatið var um rúma milljón á s.l. ári, en kostnaður við gærumat var sama og enginn, eins og áður er fram tekið. Ekki orkar tvímælis að það muni margborga sig að koma upp þessu mati á gærum. Hér er um verðmæt hráefni til iðnaðar okkar íslendinga að ræða, og auðvitað eigum við að stefna að því að vinna okkar gærur allar fullnaðarvinnslu, en selja þær ekki úr landi sem hráefni.
Ég legg til, herra forseti, að að lokinni þessari umr. verði málinu vísað til 2. umr. og hv. landbn. og vonast til skjótrar afgreiðslu af hálfu hv. nefndar.