22.02.1977
Sameinað þing: 55. fundur, 98. löggjafarþing.
Sjá dálk 2248 í B-deild Alþingistíðinda. (1658)
162. mál, vegáætlun 1977-1980
Ólafur Þ. Þórðarson:
Herra forseti. Ég hef hlustað hér á mál manna og óneitanlega finnst mér það einkennast af tvennu öðru fremur. Í fyrsta lagi vilja menn fiska eftir því eftir ýmsum leiðum hvernig þeirra svæði sleppi út úr þessu, hvort það sé búið að tryggja það með samningum, áætlunum eða eftir öðrum leiðum að þeir nái örugglega út úr þeim upphæðum, sem hér er um að ræða, þeim fjárhæðum sem þeir óska eftir. Satt best að segja virðist það liggja ljóst fyrir, að ef allir þeir, sem telja sig hafa komið ár sinni nokkuð vel fyrir borð með samningum og áætlunum, eiga að halda sínum hlut, þá verður harla lítið eftir handa hinum. Og ég get ekki varist því, að mér finnst eins og menn forðist að taka það til umr. sem er þyngst á metunum, og það er hvort sé hægt að verja það frá þjóðhagslegu sjónarmiði að verja mun meiri upphæðum til vegagerðar en nú er gert.
Ég held að það sé rétt að byrja á því að hætta hugleiðingunum um það, hvort það séu stofnbrautir eða þjóðbrautir eða sýsluvegir sem um er að ræða, heldur hitt, hvort við höfum í landinu heils árs vegi sem þjóna því hlutverki sem þeim er ætlað samkv. grunnskólalögunum, samkv. lögum um heilbrigðisþjónustu, samkv. lögum um mjólkurframleiðslu og margt, margt fleira. Það blasir við að lög um grunnskóla komast ekki til framkvæmda ef heilsársvegir komast ekki á lög um læknisþjónustu og heilsugæslustöðvar eru fyrst og fremst ákvörðun um það að viss svæði skuli þá ekki njóta eðlilegrar þjónustu, og mjólkurframleiðslan heldur áfram með þeirri stefnu, t. d. vestur á fjörðum, að það sé hagkvæmara að borga 25 kr. á lítra með því að flytja mjólk með flugvélum vestur á firði heldur en að framleiða hana á svæðinu með því að auka þar fjármagn til vegagerðar.
Ég held að það sé rétt að setjast niður og horfa örlítið á stöðu íslenskra efnahagsmála. Það er verið að segja okkur mjög oft að við megum ekki auka erlendar skuldir. Tilkynningar um þetta koma gjarnan frá æðstu stofnun landsins, Seðlabankanum. En maður getur ekki varist þeirri tilhugsun að sá hinn sami, sem þar virðist mestu ráða, virðist jafnframt djarftækastur að ráðleggja þessari þjóð erlendar skuldir aðeins til annarra framkvæmda. Og ég held að það hafi komið fram mjög skýrt í máli hv. þm. Eyjólfs Konráðs, að það er hægt að sanna það með óyggjandi rökum reikningslega, að það er þjóðhagslega séð hagkvæmt að stórauka fé til vegaframkvæmda í þessu landi. Þegnarnir þurfa, ef það er ekki gert, að borga hærri fjárhæðir, m. a. til aukins viðhalds á farartækjum sínum, m. a. til mun kostnaðarsamari ferðalaga með öðru móti. Þess vegna hljóta umr. um þessi mál fyrst og fremst að snúast um það á þessu hv. Alþ., hvort menn eru almennt fylgjandi því að stórauka fjárveitingar til vegamála eða hvort menn eru ekki fylgjandi því að það verði gert.
Það hefur verið talað um það, að á dögum vinstri stjórnarinnar stóðu margir sjálfstæðismenn upp og héldu því fram að framlag til vegamála væri allt of lágt. Ég vil ekki að óreyndu gruna þá alla um það, að þeir hafi mælt þar þvert um hug sinn. Ég held að það sé rétt að láta reyna á það á þingi nú, hvort það er ekki til mikill meiri hluti fyrir því að verja meira fjármagni til vegamála en hér er ætlað, m. a. með því að setja inn heimildir til lánsfjártöku, innlendrar eða erlendrar, í þessu skyni.
Við, sem búum á Vestfjörðum, höfum gjarnan heyrt að það væri búið að framkvæma Vestfjarðaáætlun, þess vegna hlyti flest að vera í lagi þar vestur frá hvað vegamál snertir. Við viljum gjarnan minna á að norsku sérfræðingarnir lögðu til að vissir vegir yrðu heils árs vegir. Í veðurblíðu þess vetrar, sem nú er að líða, hefur farið svo að þó nokkuð af þessum vegum hefur verið fært, og kannske er það einmitt þess vegna sem manni er ljósara en nokkru sinni áður hve óhemjumikið atriði þetta er til að treysta búsetu á þessum stöðum. Ég vil líka leyfa mér að benda á að fjárhagslegt gildi þessa fyrir atvinnufyrirtækin virðist vera mjög mikið. S. l. haust t. d. var loðnu landað í Bolungarvík, og vegna þess að vegurinn var fær til Súgandafjarðar, vegurinn var fær til Flateyrar, þá hagnýttu útgerðarmenn sér það að flytja beitu frá Bolungarvík til þessara staða. Verðmismunurinn á þessari beitu var margfaldur á við þá beitu sem þeir ella hefðu notað, að því viðbættu að þeir fiskuðu mun meira með því að beita loðnunni nýrri heldur en að skera smokk til beitu. Þess vegna má segja að vegakerfið sé slagæðakerfi þessa lands og þegar það fer úr skorðum, lokast um langan tíma, þá hægir á þjónustu, þá er eins og tiltrú manna á þessum svæðum minnki líka.
Ég vil lýsa því yfir, að ég er í hópi þeirra manna sem telja að það sé fullkomlega réttlætanlegt að verja mun hærri fjárhæðum til vegagerðar en hér er lagt til, hvort sem það er gert með innlendri lántöku, erlendri lántöku eða auknum sköttum. Dýrustu skattarnir og mesta byrðin, sem við leggjum á komandi kynslóð í þessu efni, er að hafast lítið að í þessum málum.