30.03.1977
Efri deild: 55. fundur, 98. löggjafarþing.
Sjá dálk 3039 í B-deild Alþingistíðinda. (2206)
146. mál, tékkar
Dómsmrh. (Ólafur Jóhannesson):
Herra forseti. Þetta frv., sem hér liggur fyrir og er um eina breytingu á tékkalögunum, hefur verið til meðferðar hjá hv. Nd. og hefur verið samþ. þar samhljóða. Þetta frv. er samið af n. sem starfað hefur frá því á s. l. vetri að því verkefni að gera till. um breytta og bætta skipan tékkaviðskipta. Þessi n. hefur nú fyrir nokkru lokið störfum. Hún var skipuð fulltrúum dómsmrn., viðskrn., Seðlabanka, viðskiptabankanna og Sambands ísl. sparisjóða. Í áliti þeirrar n. eða till. voru reglur um breytta meðferð og notkun tékka, og þær reglur hafa í raun verið komnar til framkvæmda og byggðar á því, að það hefur orðið samkomulag á milli bankanna um breytingu þeirra, þannig að það hefur ekki kallað á lagabreytingu að taka upp þá breyttu skipan sem þar er um að ræða og ég held og ég vona að geti horft til mikilla bóta varðandi tékkanotkun og komið í veg fyrir þá misnotkun tékka sem því miður hefur átt sér stað. Þetta frv. er að segja má einn þáttur í þessari endurskoðun.
En ástæðan til þess að tékkamálin hafa verið þannig tekin til skoðunar er auðvitað sú mikla notkun, sú ofnotkun tékka vil ég segja, sem átt hefur sér stað og þróast hefur hér um nokkur undanfarin ár. Og það er áreiðanlega ekki ofmælt að það hafi að því leyti til verið komið hér í verulegt óefni. En eins og ég sagði, þá standa vonir til að með þessum tékkareglum, sem lánastofnanirnar hafa komið sér saman um að taka upp, verði ráðin nokkur bót á þeirri misnotkun á þessu sviði, sem átt hefur sér stað. Þetta frv. hnígur í sömu átt. En það er þó aðeins um eitt afmarkað atriði, þ. e. a. s. um refsingar fyrir misnotkun í sambandi við tékka. Gildandi tékkalög, sem eru nr. 94 frá 1933, hafa aldrei haft að geyma nein sérstök refsiákvæði. Þess vegna hefur verið refsað fyrir tékkamisferli eftir 248. gr. almennra hegningarlaga þegar auðgunartilgangur hefur verið sannaður, en annars eftir 261. gr. almennra hegningarlaga þegar um vítavert misferli hefur verið talið að ræða, en án þess að þar hafi verið sannaður auðgunartilgangur. En eins og mál þessi eru nú vaxin þykir rétt að taka í tékkalögin sérstök refsiákvæði, og það ætti ásamt öðrum þeim reglum, sem upp hafa verið teknar, að geta spornað við misnotkun tékka og auðveldað dómstólum að koma lögum yfir þá sem brotlegir gerast með því að gefa út innistæðulausa tékka eða á annan þann hátt sem í þessu frv. segir.
Samkv. frv. er það svo, að það á að refsa með sektum eða allt að þriggja mánaða fangelsi, nema þyngri refsing liggi við samkv. almennum hegningarlögum: a) þeim sem gefur út tékka án þess að innstæða sé fullnægjandi á reikningi hans hjá greiðslubankanum og b) þeim sem án sérstakrar ástæðu afturkallar tékka eða ráðstafar innstæðu og hindrar á þann hátt að tékki, sem hann hefur þegar gefið út, greiðist við sýningu innan sýningarfrestsins, sbr. 29. gr. Það er vitnað þarna í greinar í tékkalögunum. Síðan er sagt að krafa um opinbera ákæru skuli borin fram af handhafa tékka sem ekki hefur fengið hann greiddan vegna ófullnægjandi innstæðu eða vegna þess að tékkinn hefur verið afturkallaður, eða af ábyrgðarmanni sem af greindum ástæðum hefur leyst til sín tékka eða á yfir höfði sér að leysa til sín tékka, eða af greiðslubanka sem hefur innleyst tékka án fullnægjandi innstæðu. Það er sem sagt gert ráð fyrir því að það komi fram krafa frá þeim aðilum, sem þarna eru taldir, um opinbera ákæru.
Það má segja að sú refsing, sem þarna er tiltekin, sé ekki ýkjahá. En þá er þess að gæta, að það er gert ráð fyrir því í samræmi við raunveruleikann að þyngri refsing geti legið við samkv. almennum hegningarlögum, og öll þau alvarlegri auðgunarbrot, sem kunna að eiga sér stað í sambandi við tékka, koma til með að falla undir ákvæði almennra hegningarlaga þrátt fyrir þessi ákvæði sem gert er ráð fyrir að sett séu í tékkalögin.
Eins og ég sagði hefur hv. Nd. fallist á þetta frv. og samþykkt það. Ég tel sjálfsagt og eðlilegt að einskis sé látið ófreistað til þess að sporna við því allt of almenna misferli, sem átt hefur sér stað í sambandi við notkun tékka, og reynt sé með öllum ráðum að kenna mönnum rétta notkun þeirra, því að auðvitað eru tékkar mjög nauðsynlegir í viðskiptum manna og viðskiptalífinu almennt. Þess vegna er það að sjálfsögðu út af fyrir sig spor aftur á bak ef ekki er hægt að nota þá með þeim hætti, sem gert er ráð fyrir, vegna þess að þeir séu svo herfilega misnotaðir. Þess vegna er æskilegt að reyna að setja þær reglur um þetta sem styðja að því að rétt sé farið með þessar ávísanir sem tékkarnir eru.
Ég skal ekki hafa þessi orð fleiri, herra forseti, en óska eftir því að málinu verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. Þó að tékkalög eigi auðvitað eðli málsins samkv. að vera til meðferðar hjá fjh.- og viðskn., þá er það nú svo, af því að hér er eingöngu um refsiákvæði að ræða, að rétt er að frv. fari til allshn., og svo var í Nd. Þess vegna geri ég það að till. minni að frv. verði vísað til hv. allshn.