27.04.1977
Neðri deild: 74. fundur, 98. löggjafarþing.
Sjá dálk 3825 í B-deild Alþingistíðinda. (2750)

197. mál, skattfrelsi jarðstöðvar

Fjmrh. (Matthías Á. Mathiesen):

Herra forseti. Grg. með frv. því, sem hér er til umr., um skattfrelsi jarðstöðvar til fjarskiptasambands við um­heiminn, skýrir að fullu ástæðurnar til þess að það hefur verið lagt fram á Alþ. Ég vil samt sem áður stikla á nokkrum forsendum þess, að óhjákvæmilegt hefur þótt að leggja til við Alþ. þá ívilnun í skattgreiðslu sem frv. gerir ráð fyrir.

Póstur og sími og Mikla norræna símafélagið eru bundin gagnkvæmum samningum fram til ársins 1985, Póstur og sími til símaviðskipta um sæstrengi símafélagsins bæði til Evrópu og vestur um haf, en Mikla norræna símafélagið til að láta þessa þjónustu í té. Hin síðustu ár hefur orðið ljósara með hverju missiri hversu nauðsynlegt er að leggja annan streng frá Íslandi til Evrópu ef fullnægja á með þeirri tækni fjarskiptaþörfum Íslands og Evrópu. Samkv. framangreindum samningi er Mikla norræna símafélagið skuldbundið til að leggja annan slíkan sæstreng og er til þess reiðubúið. Samkv. gildandi samningum væri Póstur og sími skuldbundinn til að nota sæsíma símafélagsins til loka samningstímans. Eins og kunnugt er hefur hins vegar opnast ný tækni til samskipta af þessu tagi um gervihnetti. Sú tækni er miklum mun öruggari en sæstrengir og möguleikar til aukningar miklu rýmri en í sæstrengjum. Þá kemur til viðbótar að sæstreng­ir verða ekki notaðir til að flytja sjónvarps­myndir, en sá tæknibúnaður, sem notaður er til fjarskipta um gervihnött, nýtist einnig til flutn­ings sjónvarpsmynda.

M. ö. o. gerðu samningar af Íslands hálfu við Mikla norræna símafélagið það að verkum, að við vorum að óbreyttum samningum bundnir sæsímatækni allar götur til 1985 og bundnir viðskiptum gegnum sæstrengi félagsins, þannig að rekstrargrundvöllur þeirrar miklu fjárfestingar, sem nauðsynleg er til að geta náð sambandi við gervihnött fyrir aðrar þarfir íslendinga, var í rauninni ekki til að óbreyttum samningum við símafélagið. Ljóst er hins vegar að sem lausn til frambúðar á fjarskiptatengslum Íslands við önnur lönd jafnast ekkert á við jarðstöð og gervitunglafjarskipti. Þess vegna tóku íslensk stjórnvöld upp samningaumleitanir við Mikla norræna símafélagið um að breyta samningum þeim sem félagið hafði og fyrr var getið og gilda fram til ársins 1985.

Til að gera langa sögu stutta náðust samn­ingar um að félagið legði fram andvirði þess sæ­strengs, sem félagið hugðist leggja á næstunni, sem eignarhlut á væntanlegri jarðstöð, enda leggi íslenskir aðilar fram það sem á vantar. Mikla norræna símafélaginu eru tryggðar tekjur af sæstrengjum þeim sem félagið þegar á og nú þjóna fjarskiptaþörfum íslendinga, en jafnframt er tryggt að jarðstöð kemur til notkunar nú þegar í sameign Pósts og síma og Mikla norræna síma­félagsins. Telja verður þennan samning mjög hagstæðan fyrir íslendinga, ekki síst þegar litið er til framtíðarinnar, enda flýtir hann beinu sjónvarpssambandi íslendinga við umheiminn, fyrir utan að sjá miklu betur en nokkur sæ­strengur fyrir þörf landsmanna fyrir aukin við­skipti af þessu tagi.

Frá og með 1985 geta íslendingar leyst til sín þann eignarhluta Mikla norræna símafélagsins í jarðstöðinni, sem þá verður óafskrifaður, en 1991 mundu íslendingar eignast jarðstöðina án greiðslu.

Með hliðsjón af öllum aðstæðum þykir eðli­legt að innflutningur á efni til byggingar og rekstrar jarðstöðvar sé undanþeginn aðflutnings­gjöldum og söluskatti við innflutning, og felur 1. gr. frv. í sér ákvæði þar að lútandi.

2. gr. fjallar hins vegar um undanþágu eignaraðila jarðstöðvarinnar frá ýmsum sköttum: tekjuskatti, eignarskatti, aðstöðugjaldi og fasteignaskatti. Ljóst er að Póstur og sími, sem er annar eignaraðili stöðvarinnar, er skattfrjáls alla vega, en að gildandi lögum mundi Mikla norræna símafélagið verða skattskylt hér á landi af starfsemi af þessu tagi. Nú er það svo, að fyrirtækið hefði verið skattlaust hér á landi ef það hefði staðið við sinn samning, lagt sæstrenginn og rekið hann. En félagið hefur ekki getað fellt sig við að samþykki þess til að fjárfesting þessi verði fremur í jarðstöð en með sæstreng eigi að leiða til skattlagningar hér á landi, ekki síst þar sem tekjuskattur félaga hérlendis er með öðrum hætti en samsvarandi tekjuskattur í Danmörk, sem er heimaland félagsins. Að öllum aðstæðum athuguðum hefur þótt réttmætt að verða við þessum óskum, enda ljóst að án þess gat ekki orðið af þessum hagstæðu samning­um sem hér hefur verið greint frá.

Ég tel ekki ástæðu til þess að rekja frekar gang þessa máls. Frv. og grg. þess skýrir það. Með tilvísun til þess, sem ég nú hef sagt, leyfi ég mér, herra forseti, að leggja til að frv. verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. og hv. fjh.- og viðskn.