08.02.1978
Efri deild: 56. fundur, 99. löggjafarþing.
Sjá dálk 2047 í B-deild Alþingistíðinda. (1667)

172. mál, varnir gegn kynsjúkdómum

Sjútvrh. (Matthías Bjarnason):

Herra forseti. Frv. það, sem ég fylgi hér úr hlaði, er að verulegu leyti byggt á till. n. sem ég skipaði í júnímánuði á fyrra ári, en hlutverk þeirrar n. var að endurskoða gildandi lög um varnir gegn kynsjúkdómum. Í n. áttu sæti Ólafur Ólafsson landlæknir, sem var jafnframt formaður, Hannes Þórarinsson yfirlæknir og Sigurður B. Þorsteinsson læknir.

Gildandi lög um varnir gegn kynsjúkdómum eru frá árinu 1932. Á þeim tíma var lítið hægt að gera til þess að lækna kynsjúkdóma, og tóku lögin því mið af því fyrst og fremst, að reynt yrði að koma í veg fyrir útbreiðslu þessara sjúkdóma. Þannig eiga mörg ákvæði laganna ekki við í dag þegar tiltölulega auðvelt er að lækna kynsjúkdóma. Nauðsyn sérlöggjafar á þessu sviði er eigi að síður brýn, þar sem kynsjúkdómar eru enn töluvert heilbrigðisvandamál og þeim hefur fjölgað hér á landi hin síðari ár. Í slíkum tilvíkum er nauðsynlegt að fljótt og örugglega verði brugðist við, því margir þessara sjúkdóma eru mjög smitnæmir. Hins vegar þarf að færa löggjöfina í raunverulegra horf og er frv. þetta þess vegna borið fram.

Ég sé ekki ástæðu til að hafa mörg orð um þetta frv., en vísa til þess sjálfs og athugasemda við það. Það hefur orðið afar óheppileg prentvilla í athugasemdum við lagafrv. þetta á 2. bls., það er í 2. mgr. 3. línu, þar segir: „Á þeim tíma, sem þau lög voru sett, var lítið hægt að gera til þess að lækna kynsjúkdóma, þannig að lögin tóku fyrst og fremst mið af því að reyna að hefja útbreiðslu þessara sjúkdóma“ — en á auðvitað að vera „hefta“, svo að ég hef óskað eftir því, að frv. yrði prentað upp. (StJ: Það var lesið svona í útvarpið í morgun.) Það hafa nú komið leiðréttingar stundum í útvarpi. En þetta á við gamla tíð, þegar gömlu lögin voru sett.

Það má segja að tíðni sárasóttar eða sýfilis er lægst á Íslandi miðað við önnur Evrópulönd. Hér koma fyrir 1–2 tilfelli á ári samkv. upplýsingum landlæknis. Hins vegar er þess ekki að vænta, að okkur takist að útrýma sjúkdómnum, vegna þess að nokkuð ber á þessum sjúkdómi í nágrannalöndunum, á Grænlandi er hann landlægur og hefur gengið erfiðlega að vinna á sjúkdómnum þar.

Tíðni lekanda er einnig verulega lægri hér en í nágrannalöndunum. Hins vegar ber að hafa í huga, að veruleg aukning, eða um 18%; hefur orðið á skráðum tilfellum síðustu 4 árin hér á landi. Hlutfallslega er aukningin heldur meiri en í flestum öðrum Evrópulöndum, og landlæknir tjáði mér að helsta skýring á þessu fyrirbæri sé að við erum mikil siglingaþjóð og ferðalög Íslendinga til annarra landa hafa aukist gífurlega á síðustu árum og ferðamannastraumur er einnig mikill hingað til lands. Þessi sjúkdómur er landlægur sérstaklega í Grænlandi og þar fjölgar tilfellum stöðugt og þar virðast menn standa ráðþrota gegn útbreiðslu hans. Til marks skal þess getið, að 307 tilfelli af þessum sjúkdómi fundust hér á árinu 1914, en ef tíðnin hér væri sú sama og í Grænlandi hefðu fundist hér 73 þús. tilfelli.

Ekki get ég þó skilið svo við að ég minnist ekki á eitt þeirra nýmæla, sem fram koma í þessu frv. og er þeirra merkilegast, en það er að gert er ráð fyrir að veitt verði fræðsla um kynsjúkdóma í grunnskólum. Slík fræðsla hefur verið hornreka hér á landi og er kominn tími til að úr verði bætt. Eðlilegast væri að slík fræðsla tengdist almennt kynfræðslu í skó)um, en samkv. lögum nr. 25 frá 1975, um ráðgjöf og fræðslu varðandi kynlíf og barneignir og fóstureyðingar og ófrjósemisaðgerðir, skal veita fræðslu um kynlíf og siðfræði þess á skyldunámsstigi og öðrum námsstigum. Þess vegna er ekki úr vegi að það sé jafnframt gert hvað snertir kynsjúkdóma.

Ég vænti þess, að þetta frv. hljóti góðar undirtektir og skjóta afgreiðslu, og legg til, herra forseti, að að lokinni þessari umr. verði því vísað til heilbr: og trn.