28.02.1978
Sameinað þing: 50. fundur, 99. löggjafarþing.
Sjá dálk 2681 í B-deild Alþingistíðinda. (1958)
178. mál, uppbygging strandferðaþjónustunnar
Sigurlaug Bjarnadóttir:
Herra forseti. Ég stend upp aðeins til þess að lýsa í örfáum orðum mjög eindregnu fylgi mínu við þessa till. til þál. Þessi uppbygging, sem talað er um að nauðsynlegt sé að hafa, er að vísu nú þegar í gangi, en engu að síður er áreiðanlega ekki vanþörf á að knýja þarna á um að eitthvað verði aðhafst til að gera þessar nýju og girnilegu hugmyndir, sem uppi eru, að veruleika.
Það fer ekki hjá því, að manni finnist til um alldjarflegar og hjartsýnar áætlanir sem þarna koma fram. Án þess að ég vilji tortryggja þær, þá finnst mér þetta svo fallegar tölur að það sé varla hægt að trúa á þær, eins og t. a. m. að því er varðar rekstraráætlunina, að hann eigi að lækka frá 1978, þ. e. a. s. launakostnaður áhafna, úr 73 millj. niður í 50 millj. árið 1983. Maður spyr í leiðinni: Skyldum við verða búin að ná verðbólgunni eitthvað niður þegar þessi tala verður raunveruleg árið 1983? Hitt er að vísu að athuga um leið, og það er eitt af meginatriðum málsins, að þessi nýju skip hafa um þrisvar sinnum mannfærri áhafnir. Þarna er ekkert lítill sparnaðarliður og því auðvitað mergurinn málsins að hægt verði að festa kaup á þessum ágætu norsku skipum, sem virðast hafa flest til síns ágætis til þeirra nota sem þau eru ætluð. Og ég get tekið undir það, sem hefur komið fram áður í umr. um þessi mál, að vissulega eru það vonbrigði að ekki skuli á næsta ári veitt fé til þessara skipakaupa, því það er gefið mál að einmitt á þessum nýju hagkvæmu skipum hvílir þessi framkvæmd eins og gert er ráð fyrir henni. Eins er auðvitað aðstaðan í landi, vöruafgreiðsla og vörugeymslur, ákaflega þung á metunum.
Þrátt fyrir það, að ekki fáist nú fé að svo stöddu til skipakaupanna, þá verð ég að segja það líka, að því er varðar heildarfjárfestinguna, sem gert er ráð fyrir að fari í þessa allsherjaruppbyggingu, að hún er líka furðulág miðað við þær umbætur sem hún á að leiða til. En hér er talað um nettófjárfestingu sem muni nema 1456 millj. kr., þar innifalin 3 ný skip, ný vöruskemma og þjónustubygging og tækjabúnaður og allt hvað elna, þannig að enda þótt ég, eins og ég hef áður sagt, sé kannske dálítið hikandi við að taka þessum áætlunum fyrirvaralaust, þá veit ég að núverandi forstjóri Skipaútgerðarinnar hefur lagt í þetta mikla vinnu og sýnt mikinn áhuga og skilning á því, hvað þér er mikilvægt verkefni annars vegar.
Það fer ekkert á milli mála að samgöngutregða og samgönguleysi víða úti um landsbyggðina, og þá hygg ég nú að Vestfirðir og Austfirðir séu á sama báti, hefur leitt og leiðir til vandræða á hverjum vetri. Það er ekki einasta að það séu ekki reglubundnar ferðir nema á 10 daga eða hálfsmánaðar fresti, heldur eru það iðulega 3 vikur, sem líða á milli og leiðir auðvitað til vöruskorts og mikilla óþæginda. Ég vil eindregið taka undir það sem báðir ræðumenn hér á undan, hv. flm. og hv. 7. landsk. þm., hafa bent á, en það er þetta með þessa kerfisbreytingu, hvernig hún kemur við minnstu staðina. Það hafa borist raddir víða utan af landi um að þetta nægi ekki, og það kemur ekki á óvart. Þetta kerfi, eins og það er hugsað, er í rauninni mjög eðlilegt og hljómar vel, en mér hefur frá upphafi virst að þarna væri fremur um draumsýn að ræða en að þetta gæti orðið raunveruleiki nú á stundinni, einfaldlega vegna þess að vegakerfi okkar er alls ekki virkt á veturna einmitt í þessum afskekktu fjörðum, þar sem þessi litlu sjávarpláss eru og þorp sem hafa hingað til notið strjálla ferða Skipaútgerðarinnar. Því held ég að þetta sé atriði, sem þarf alveg nauðsynlega að taka til nánari athugunar, og annmarki sem þarf að bæta úr. Í framtíðinni verður þetta sjálfsagt allt í lagi, þegar við getum farið eftir okkar vegum vetur og sumar, en eins og vegamálum er háttað nú víðast úti á landsbyggðinni, þá er þetta varla raunhæft og verður því að taka til greina ábendingar og umkvartanir fólks, sem nú þegar hefur orðið þess vart að þessi breyting er ekki til góðs. þessi kerfisbreyting, á meðan svo er háttað samgöngum á landi sem raun ber vitni.
Það var eitt til viðbótar, sem ég vildi minnast sérstaklega á að hefði þurft að koma inn í þessa athugun sem um er rætt í till., og það eru flóabátarnir okkar. Við erum enn með eina fjóra flóabáta. Ég vil varla telja Vestmannaeyjaskipið Herjólf og Akraborgina flóabáta, en hinir þrír, Breiðafjarðarbáturinn Baldur, Djúpbáturinn Fagranes, Eyjafjarðarbáturinn Drangur, þessir þrír sérstaklega hygg ég að muni í náinni framtíð hafa ærnu hlutverki að gegna. Vandamál flóabátanna hafa verið til sérstakrar umræðu og til þess var kjörin sérstök nefnd að athuga þeirra mál. Rekstur þeirra er dýr og nýtingin ekki svo góð sem skyldi og því tel ég að í athugun eins og þessari, sem hér er talað um, þyrfti nauðsynlega að taka flóabátana með og athuga hvort og hvernig væri hægt að tengja áætlun strandferðaskipanna og flóabátanna þannig, að sem best nýting verði tryggð fyrir flóabátana og minni hallarekstur en á þessum bátum er í dag. Kannske mundi sú nefnd, sem fær þetta til athugunar, taka þetta sérstaklega til umfjöllunar, hvort ekki væri hægt að tengja með skipulögðum hætti vandamál og rekstur flóabátanna inn í rekstur Skipaútgerðarinnar.