149. löggjafarþing — 23. fundur.
skattsvik.

[13:32]
Oddný G. Harðardóttir (Sf):

Herra forseti. Panama-skjölin sýndu að Íslendingar áttu heimsmet í að nýta sér þau skattaskjól. Sú uppljóstrun kallaði skömm yfir alla þjóðina enda skattaskjól fyrst og fremst notuð til að fela eignir og komast undan skattgreiðslum.

Þann 9. október minnti fréttaskýringaþátturinn Kveikur okkur á að peningar streymdu skattfrjálst út úr íslenska efnahagskerfinu fyrir hrun. Á meðal eigenda aflandsfélaga eru aðilar sem fengu háar fjárhæðir afskrifaðar í kjölfar falls bankanna, haustið 2008. Dæmi eru einnig um að kröfur í þrotabú bankanna hafi verið vistaðar í aflandsfélögum.

Háar fjárhæðir hafa komið til landsins í gegnum fjárfestingarleið Seðlabankans og eigendur fengið þar verulegan gróða. Aðeins opinber rannsókn getur aflétt þeirri leynd sem yfir þeirri leið ríkir.

Ég vil því spyrja hvort hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra telji ekki tímabært að bera þessa hópa saman, þá sem fengu háar fjárhæðir afskrifaðar frá bönkunum, kröfur aflandsfélaga í þrotabú bankanna og þátttöku í fjárfestingarleið Seðlabankans eða gjaldeyrisútboðum.

Ef það yrði gert fengjust svör við því hvort hér sé um einhverja sömu aðila að ræða. Svo virðist sem í einhverjum tilvikum hafi eignarhaldsfélög gagngert verið stofnuð til að skuldsetja þau. Lánsféð hafi síðan verið fært til aflandsfélaga án þess að um nokkur viðskipti hafi í raun verið að ræða og jafnvel reynt að hylja slóðina með flóknum millifærslum. Það er mögulegt að rekja þessi viðskipti með opinberri rannsókn og Panama-skjölin hjálpa til við það.

Er hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra ekki sammála mér um að þessi mál verði að upplýsa og að gera verði skattrannsóknarstjóra kleift að rannsaka þessi mál fljótt og vel? Verðum við ekki að vera viss um að fjárfestingarleið Seðlabankans hafi ekki verið misnotuð með illa fengnu fé?



[13:35]
fjármála- og efnahagsráðherra (Bjarni Benediktsson) (S):

Virðulegi forseti. Öllum rökstuddum vísbendingum um að lög séu brotin eiga eftirlitsstofnanir að sinna. Það gildir með skattrannsóknarstjóra og önnur embætti í landinu líka, Seðlabankann. Ef menn hafa ástæðu til að ætla að lög séu brotin, að menn séu með illa fengið fé, er alveg skýr farvegur fyrir slík mál í íslenska réttarvörslukerfinu.

Mér fannst hins vegar hv. þingmaður fara dálítið úr einu í annað. Hv. þingmaður samþykkti á sínum tíma m.a. að hér á landi yrðu í gildi reglur sem gerðu beinlínis löglegt að eiga fé á aflandssvæðum. Það er ekki hægt annars vegar að setja slíka lagasetningu hér í þessum sal og hins vegar að úthrópa alla þá sem fylgja þeim lögum. Það gengur einfaldlega ekki upp. Það er ekki réttarríki sem menn búa í þar sem þannig er komið fram.

Hitt er annað mál að við höfum sammælst um það í þessum sal að ganga á eftir öllum upplýsingum um að farið hafi verið á svig við lög. Við höfum útvegað sérstakar fjárheimildir til að það sé gert. Í sumar, fyrir nokkrum vikum síðan, svaraði ég hv. þingmanni um hvernig þau mál hefðu gengið. Í því svari kom fram að á þessari stundu meta menn það svo að allt að 15 milljörðum af skattstofni kunni að hafa verið haldið eftir og ekki gefið upp, að uppistöðu til fjármagnstekjur sem eru þá 20% af viðkomandi skattstofni. Þau mál eru í eðlilegum farvegi. Önnur mál eins og þau sem hv. þingmaður vísar til, og ég þekki ekki og er ekki með á mínu borði sérstaklega, eiga að hafa sinn skýra farveg í réttarvörslukerfinu okkar.



[13:37]
Oddný G. Harðardóttir (Sf):

Herra forseti. Hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra minntist hér á svör við spurningum mínum sem tók hann fimm mánuði að svara. Þetta voru spurningar sem voru ekki flóknar og sennilega hafa svörin legið á borði stofnana. Hvers vegna tók það svo langan tíma fyrir hæstv. ráðherra að svara þeim spurningum?

Það er rétt, eins og hæstv. ráðherra sagði hér áðan, að það kom fram í svörunum að vanframtaldir, undandregnir skattstofnar nema alls um 15 milljörðum kr. Til viðbótar hafði óloknum Panama-málum verið vísað til skattrannsóknarstjóra frá ríkisskattstjóra, 187 slíkum málum, fyrir rétt um ári. Er ekki augljóst að skattrannsóknarstjóri mun ekki geta gert hvort tveggja, klárað rannsókn á málum sem tengjast Panama-skjölum og rannsókn á slóð peninga í gegnum fjárfestingarleið Seðlabankans eða gjaldeyrisútboð? Finnst hæstv. ráðherra það ásættanlegt?

Í svörum hæstv. ráðherra við spurningum mínum var tekið fram að skattrannsóknarstjóri kæmist ekki yfir öll þau mál sem hann vildi komast yfir og að hann þyrfti aukið fjármagn og fleiri menn til að vinna þau störf.



[13:38]
fjármála- og efnahagsráðherra (Bjarni Benediktsson) (S):

Virðulegi forseti. Eins og hv. þingmaður veit er stofnunum falið að bregðast við fyrirspurnum á þinginu. Þannig höfum við gert það. Við höfum rekið á eftir stofnunum þegar svör dragast. En þetta er komið fram og mér finnst það nú vera aðalmálið.

Varðandi fjárfestingarleið Seðlabankans er það leið sem við ákváðum á sínum tíma að opna fyrir. Við kölluðum eftir því að menn kæmu með gjaldeyri inn í landið. Ef hv. þingmaður er að spyrja mig hvort ég telji rétt að skoða eigi mál, séu einhverjar vísbendingar um að þar hafi verið á ferðinni menn sem hafi verið með illa fengið fé sem ekki hafi verið talið fram, tel ég alveg augljóst að slíkt eigi að skoða. Ég tel íslenskum stofnunum ekkert að vanbúnaði að fara í þau mál.

Hvort það eigi að vera skattrannsóknarstjóri samkvæmt einhverjum sérstökum fjárheimildum? Ja, ég myndi gjarnan vilja heyra það frá skattrannsóknarstjóra að fjárheimildir skorti til að sinna þeim málum. En ég hleyp ekki á eftir einstaka fréttum. Ég treysti embættismönnum og kerfinu, lögum og reglum, þeim sem eru á vettvangi að sinna þessum málum allan daginn, Seðlabankanum, Fjármálaeftirlitinu, (Forseti hringir.) skattrannsóknarstjóra, ríkisskattstjóra, þeim stofnunum treysti ég á hverjum einasta degi til að fylgja lögum og við hér að breyta umhverfi þeirra. Ég hef enga ástæðu til að ætla annað en að þau sinni sínu hlutverki.