áhafnir íslenskra fiskiskipa, varðskipa, skemmtibáta og annarra skipa.

Hæstv. forseti. Ég mæli hér fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum nr. 30/2007, um áhafnir íslenskra fiskiskipa, varðskipa, skemmtibáta og annarra skipa.

Hér er um sama frumvarp að ræða og lagt var fram á 136. löggjafarþingi en varð eigi útrætt. Það var einnig lagt fram á 135. löggjafarþingi.

Þetta mál á sér nokkurn aðdraganda sem ég tel rétt að reifa stuttlega í byrjun.

Starfsemi frístundafiskiskipa má rekja til ársins 2005. Á þeim tíma var ekki að finna heildstæða löggjöf um starfsemina en í ljósi eðlis hennar, að skip eru leigð ferðamönnum til sjóstangveiða, var litið svo á að starfsemin sem slík væri atvinnustarfsemi. Í ljósi þess voru gerðar sömu kröfur til skipanna og um fiskiskip af sömu stærð væri að ræða. Hins vegar var litið svo á að áhöfnin lyti sömu lögmálum og áhöfn skemmtibáta þar sem um frístundaiðju væri að ræða og þyrfti því engin tilskilin réttindi til þess að stjórna frístundafiskiskipi.

Þau skip sem nú eru leigð til frístundaveiða eru sérsmíðuð, með einfalt stjórnkerfi og styttri en átta metrar að skráningarlengd.

Í byrjun ársins 2008 skipaði ég starfshóp sem hafði það hlutverk að fara yfir öll lög og reglur er varða frístundafiskiskip með það að markmiði að einfalda stjórnsýslu og minnka skriffinnsku en um leið treysta og tryggja öryggi sjófarenda. Fór hópurinn yfir réttindamál stjórnenda skipanna og komst að þeirri niðurstöðu að ákveðið gat hefði myndast í löggjöfinni þannig að ekki væri gerð krafa um réttindi til að stjórna slíkum skipum.

1. janúar 2008 tóku gildi lög nr. 30/2007, um áhafnir fiskiskipa, varðskipa, skemmtibáta og annarra skipa. Í lögunum er að finna ákvæði um þær kröfur sem gerðar eru til áhafna og stjórnenda skipa, eftir því hvernig skipin eru skilgreind í lögum.

Með lögunum eru frístundafiskiskip ekki sérstaklega skilgreind. Skilgreining skipanna er háð því hvernig þau eru skráð í aðalskipaskrá Siglingastofnunar Íslands. Í því sambandi ráðast réttindakröfur að miklu leyti af því hvernig skipin eru skráð, hver stærð þeirra er o.s.frv. Þannig þurfa stjórnendur skráningarskyldra skemmtibáta að hafa sérstakt skemmtibátaskírteini.

Í ljósi þess að frístundafiskiskip eru skráð sem slík í skipaskrána rúmast þau ekki innan skilgreiningarhugtakanna fiskiskip eða skemmtibátar og falla því undir flokkinn önnur skip.

Af þeim sökum verður að horfa til krafna um áhafnir slíkra skipa þannig að hægt sé að heimfæra þær kröfur yfir á frístundafiskiskip. Ljóst má vera að skemmtibátaskírteini eiga aðeins við um skemmtibáta eins og þeir eru skilgreindir og þær kröfur sem gerðar eru til annarra skipa eiga einungis við um þá sem starfa um borð í slíkum skipum. Í ljósi þess kveða lögin ekki á um hæfnisskilyrði þeirra sem stjórna frístundafiskiskipum þar sem áhöfnin starfar ekki um borð í skipinu.

Nauðsynlegt er að bregðast við því tómarúmi sem hefur skapast með því að gera a.m.k. sömu kröfur til þeirra sem stjórna frístundafiskiskipum og þeirra er stjórna skemmtibátum. Um ört vaxandi atvinnugrein er að ræða og skiptir því verulegu máli að tryggja öryggi sjómanna og gera tilteknar kröfur um hæfni og þekkingu þeirra er stjórna skipunum. Þess má geta að í lok apríl 2008 fórust fjórir þýskir ferðamenn í Noregi sem höfðu leigt sér frístundafiskiskip.

Hæstv. forseti. Ég mun nú stuttlega gera nánari grein fyrir helstu efnisatriðum frumvarpsins. Frumvarpið fjallar fyrst og fremst um frístundafiskiskip og um hæfniskröfur þeirra sem stjórna þeim.

Í fyrsta lagi er lagt til að frístundafiskiskip verði skilgreind sérstaklega líkt og aðrar tegundir skipa.

Í öðru lagi er lagt til að gera skuli a.m.k. sömu kröfur til þeirra sem stjórna frístundafiskiskipum og þeirra sem stjórna skemmtibátum, þ.e. að viðkomandi þurfi a.m.k. að hafa skemmtibátaskírteini til strand- eða úthafssiglinga eða annað sambærilegt erlent skírteini að mati Siglingastofnunar Íslands.

Í þriðja lagi er lagt til að sá sem gerir út á starfsemi frístundafiskiskipa skuli sjá til þess að stjórnandi frístundafiskiskips hafi fullnægjandi réttindi og hafi fengið fullnægjandi kennslu á skipið, m.a. á björgunarbúnað þess, fjarskiptatæki, siglingakort o.s.frv. Hugmyndin er sú að útgerðarmaðurinn þurfi að hafa fullvissu um að stjórnendur skipanna hafi tilskilin réttindi og þurfi líka að fara með honum yfir skipið, fræða hann um búnað þess o.s.frv.

Ég hef nú rakið helstu efnisatriði frumvarpsins en til viðbótar má nefna að í frumvarpinu er að finna reglugerðar- og gjaldtökuheimild.

Eins og fram hefur komið er hér um mikilvægt mál að ræða og nauðsynlegt að tilteknar lágmarkskröfur verði gerðar til stjórnenda frístundafiskiskipa og að um starfsemina verði ákveðin umgjörð með tilliti til öryggis mannslífa, eigna og umhverfis.

Hæstv. forseti. Ég tel ekki ástæðu til að hafa þessi orð fleiri heldur legg til að frumvarpinu verði að lokinni þessari umræðu vísað til 2. umr. og hv. samgöngunefndar.