Ferill 125. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1992. – 1062 ár frá stofnun Alþingis.
116. löggjafarþing. – 125 . mál.
145. Frumvarp til laga
um umboðssöluviðskipti.
(Lagt fyrir Alþingi á 116. löggjafarþingi 1992.)
I. KAFLI
Gildissvið og skilgreiningar.
1. gr.
Lög þessi gilda um viðskipti í umboðssölu. Í lögunum merkir umboðssölumaður sjálfstætt starfandi millilið sem hefur varanlega heimild til að semja um kaup eða sölu á vörum eða þjónustu fyrir hönd annars aðila — umbjóðanda — samkvæmt samningi þeirra í milli.
Sá telst ekki umboðssölumaður í merkingu laga þessara sem vegna starfa síns hefur umboð til þess að skuldbinda það fyrirtæki eða félag, sem hann vinnur hjá eða er eigandi að, sameignarfélagi sem hefur heimild til þess að gera bindandi skuldbindingar fyrir meðeigendur sína. Skiptaráðandi eða bústjóri í þrotabúi telst heldur ekki umboðssölumaður í merkingu laga þessara.
2. gr.
Lög þessi ná ekki til ólaunaðra umboðssölumanna eða umboðssölumanna þegar þeir starfa á uppboðsmörkuðum.
Ráðherra getur með reglugerð undanþegið tiltekna þætti umboðssöluviðskipta frá ákvæðum laga þessara þegar viðkomandi einstaklingar hafa umboðssölumennsku að aukastarfi.
II. KAFLI
Réttindi og skyldur í umboðssöluviðskiptum.
3. gr.
Umboðssölumaður skal gæta hagsmuna umbjóðanda síns af skyldurækni og heiðarleika. Sérstaklega ber umboðssölumanni:
4. gr.
Umbjóðandi skal í öllum samskiptum sínum við umboðssölumann koma fram af skyldurækni og heiðarleika. Umbjóðanda ber sér í lagi:
Umbjóðanda ber einnig að greina umboðssölumanni frá því innan eðlilegra tímamarka hyggist hann samþykkja, hafna eða hætta við viðskipti sem sá síðarnefndi hefur komið á.
5. gr.
Ákvæði 3. og 4. gr. eru ófrávíkjanleg.
III. KAFLI
Þóknun.
6. gr.
Liggi ekki fyrir samkomulag um þóknun milli aðila skal umboðssölumaður eiga rétt á sambærilegri þóknun sem venja er að greiða umboðssölumönnum með umboð fyrir þær tegundir vöru eða þjónustu, sem samningur hans tekur til, á því svæði sem hann starfar. Ef engin slík venja er fyrir hendi skal umboðssölumaðurinn eiga rétt á eðlilegri þóknun með hliðsjón af því um hvaða viðskipti er að ræða.
Sá hluti þóknunar, sem er breytilegur eftir fjölda eða upphæð viðskiptasamninga, skal teljast umboðslaun samkvæmt lögum þessum.
Ákvæði 7.–12. gr. gilda aðeins ef þóknun umboðssölumanns er að hluta eða að öllu leyti í formi umboðslauna.
7. gr.
Umboðssölumaður skal eiga rétt á umboðslaunum af viðskiptum sem komið var á á gildistíma umboðssamnings hafi viðskiptin komist á í beinu framhaldi af vinnu hans eða viðskipti hafi komist á við þriðja aðila sem hann hefur áður átt að viðskiptavini í sambærilegum viðskiptum.
Umboðssölumaður skal einnig eiga rétt á umboðslaunum af viðskiptum sem komið var á á gildistíma umboðssamnings hafi slík viðskipti tekist á landsvæði því eða við þann hóp viðskiptavina sem honum hefur verið falið að annast og viðskipti hafi verið gerð við viðskiptavin af því svæði eða úr þeim hópi.
8. gr.
Umboðssölumaður skal eiga rétt á umboðslaunum af viðskiptum sem fara fram eftir að umboðssamningur fellur úr gildi ef rekja má viðskiptin að mestu leyti til vinnu hans á meðan umboðssamningurinn er enn í gildi og hafi verið stofnað til viðskiptanna innan hæfilegs tíma frá því að samningstíma er lokið. Enn fremur á umboðsmaður rétt á umboðslaunum eftir gildistíma samnings ef pöntun frá þriðja aðila, sbr. 7. gr., hefur borist umboðssölumanni eða umbjóðanda fyrir lok samningstíma.
9. gr.
Umboðssölumaður á ekki rétt á umboðslaunum skv. 7. gr. ef þau verður að greiða fyrrverandi umboðssölumanni skv. 8. gr. nema sérstakar aðstæður geri það sanngjarnt að þeim sé skipt á milli þeirra.
10. gr.
Krafa um umboðslaun er gjaldkræf um leið og umbjóðandi hefur gengið frá viðskiptunum eða ætti að hafa gengið frá viðskiptum í samræmi við samkomulagið við þriðja aðila eða þriðji aðili hefur þegar gengið frá viðskiptunum.
Krafa um umboðslaun stofnast í síðasta lagi þegar þriðji aðili hefur gengið frá sínum hluta viðskiptanna eða ætti að hafa gert það ef umbjóðandi hefði staðið við sinn þátt viðskiptanna eins og um var samið.
Umboðslaun skulu greidd eigi síðar en á síðasta degi næsta mánaðar eftir þann ársfjórðung sem krafa um þau varð gjaldkræf.
Eigi er heimilt með samningum að víkja frá 2. og 3. mgr. þessarar greinar þannig að umboðssölumaður njóti lakari kjara en þar greinir.
11. gr.
Réttur til umboðslauna getur fallið niður þegar samningsákvæði um viðskipti umbjóðanda og þriðja aðila eru ekki uppfyllt af ástæðum sem umbjóðanda verður ekki kennt um.
Umboðslaun, sem umboðsmaður hefur fengið greidd, skulu endurgreidd umbjóðanda ef réttur til þeirra hefur fallið niður.
Óheimilt er með samningum að víkja frá ákvæðum 1. mgr. þessarar greinar þannig að umboðssölumaður njóti lakari kjara en þar greinir.
12. gr.
Umbjóðandi skal afhenda umboðssölumanni yfirlit yfir umboðslaun, sem kröfur hafa stofnast til, eigi síðar en á síðasta degi næsta mánaðar eftir þann ársfjórðung sem kröfurnar stofnast á. Á yfirlitinu skulu koma fram þeir liðir sem útreikningur umboðslaunanna byggist á.
Umboðssölumaður getur krafist þess að fá allar upplýsingar vegna viðkomandi viðskipta sem umbjóðandi býr yfir, þar með taldar útskriftir úr bókhaldi, til þess að sannreyna að umboðslaun séu rétt reiknuð.
Óheimilt er með samningum að víkja frá 1. og 2. mgr. þessarar greinar þannig að umboðssölumaður njóti lakari kjara en þar greinir.
IV. KAFLI
Lok og slit umboðssölusamninga.
13. gr.
Umboðssölumaður og umbjóðandi eiga hvor um sig rétt á að fá frá hinum undirritað skjal þar sem fram koma efnisatriði umboðssölusamnings ásamt hugsanlegum viðbótarákvæðum. Aðilar mega ekki semja um gagnkvæmt brottfall þessa réttar.
14. gr.
Umboðssölusamningur með tiltekinn gildistíma breytist í samning með ótiltekinn gildistíma ef viðskipti halda áfram með sama hætti eftir að upphaflegum gildistíma lýkur.
15. gr.
Umboðssölusamningi með ótiltekinn gildistíma má segja upp með uppsagnarfresti af hvorum aðila um sig.
Sé ekki um annað samið skal uppsagnarfrestur vera einn mánuður ef samningur hefur verið í gildi í eitt ár eða skemur og skal uppsagnarfrestur lengjast um einn mánuð fyrir hvert ár sem samingurinn hefur verið í gildi umfram eitt ár. Uppsagnarfrestur skal þó ekki vera lengri en sex mánuðir.
Semji aðilar um lengri frest en um getur í 2. mgr. er umbjóðanda óheimilt að áskilja sér skemmri uppsagnarfrest en umboðssölumaður.
Sé eigi um annað samið miðast uppsagnarfrestur við mánaðamót.
Ákvæði þessarar greinar skulu eiga við um umboðssölusamninga skv. 14. gr. Ákvæði um uppsagnarfrest skulu miðast við upphaf gildistíma upphaflegs samnings.
16. gr.
Þrátt fyrir ákvæði 2. mgr. er heimilt að segja upp umboðssölusamningi án uppsagnarfrests ef annar hvor aðilinn stendur að einhverju leyti ekki við ákvæði samningsins. Enn fremur er heimilt að segja upp umboðssölusamningi án uppsagnarfrests ef ófyrirsjáanleg atvik gerast hjá öðrum hvorum aðilanum sem raska verulega forsendum samningsins og bersýnilega er ósanngjarnt að aðilinn þurfi að standa við hann.
Vanræki umboðssölumaður eða umbjóðandi skyldur sínar samkvæmt umboðssölusamningi getur hann bakað sér skaðabótaskyldu. Sá aðili, sem krefjast vill skaðabóta, skal tilkynna hinum um kröfuna án ástæðulauss dráttar eftir að hann hefur eða ætti að hafa vitneskju um vanræksluna. Sé það ekki gert fellur skaðabótaréttur niður. Þetta gildir þó ekki ef mótaðilinn hefur starfað á óheiðarlegan hátt eða sýnt af sér vítavert gáleysi.
17. gr.
Sé umboðssölusamningi sagt upp af umbjóðanda á umboðssölumaður rétt á greiðslu vegna samningsslita ef hann hefur útvegað umbjóðanda sínum nýja viðskiptavini eða hefur aukið verulega viðskipti umbjóðanda síns við eldri viðskiptavini og umbjóðandi heldur áfram að hagnast umtalsvert af viðskiptum við þessa viðskiptavini. Enn fremur verður greiðsla vegna samningsslita að vera sanngjörn í ljósi aðstæðna og þá sér í lagi með tilliti til þeirra umboðslauna sem umboðssölumaður hlaut af aukningu viðskipta og enn fremur með tilliti til mögulegra samningsákvæða milli aðila um að umboðssölumaður leggi ekki stund á tiltekin viðskipti eftir að gildistími samnings er liðinn.
Upphæð greiðslu vegna samningsslita skal ekki vera hærri en sem svarar til eins árs umboðslauna miðað við meðaltal þeirra á föstu verðlagi síðustu fimm ár samningstímans. Hafi samningur aðila gilt skemur en fimm ár skal miðað við meðaltal umboðslauna á föstu verðlagi á gildistíma samningsins.
Umboðssölumaður fyrirgerir ekki rétti sínum til málshöfðunar til skaðabóta vegna fjárhagstjóns með því að taka við greiðslu vegna samningsslita frá umbjóðanda.
Umboðssölumaður á rétt á skaðabótum vegna þess fjárhagstjóns sem hann verður fyrir vegna uppsagnar umbjóðanda á umboðssölusamningi. Fjárhagstjón í þessum skilningi eru tapaðar umboðslaunatekjur sem umboðssölumaður hefði fengið með því að uppfylla samviskusamlega ákvæði umboðssölusamningsins og jafnframt bæta verulega hag umbjóðanda síns. Enn fremur telst umboðsmaður verða fyrir fjárhagstjóni þegar hann situr uppi með ógreiddar og vannýttar fjárfestingar sem hann hefur lagt í vegna umboðssöluviðskiptanna í samráði við umbjóðanda.
Réttur til greiðslu vegna samningsslita skv. 1. mgr. og skaðabóta vegna fjárhagstjóns skv. 4. mgr. stofnast þótt samningi þessum sé sagt upp vegna andláts umboðssölumanns.
Umboðssölumaður missir rétt til greiðslu vegna samningsslita og til skaðabóta vegna fjárhagstjóns ef hann tilkynnir ekki umbjóðanda innan eins árs frá samningsslitum að hann hyggist notfæra sér þennan rétt sinn.
18. gr.
Umboðssölumaður á ekki rétt á greiðslu vegna samningsslita skv. 17. gr. ef umbjóðandi hefur sagt umboðssölusamningi upp vegna vanrækslu umboðssölumanns.
Umboðssölumaður á ekki rétt á greiðslu vegna samningsslita ef hann hefur sjálfur sagt samningnum upp nema ástæður uppsagnarinnar megi rekja til umbjóðanda eða ef umboðssölumaður getur ekki haldið áfram starfi sínu vegna aldurs eða sjúkleika.
Umboðssölumaður á enn fremur ekki rétt á greiðslu vegna samningsslita ef hann framselur umboðssölusamninginn til annars umboðssölumanns með samþykki umbjóðanda.
19. gr.
Aðilum er óheimilt að semja um frávik frá ákvæðum 17. og 18. gr. þannig að umboðsmaður njóti lakari kjara en þar er mælt fyrir um.
20. gr.
Heimilt er að semja um takmarkanir á viðskiptum umboðssölumanns eftir að gildistíma samnings lýkur, enda sé slíkur samningur gerður skriflega og takmarkanirnar tengdar því svæði eða hópi viðskiptavina sem hann skyldi beina þjónustu sinni að samkvæmt umboðssölusamningi og enn fremur tengdar þeim tegundum vöru og þjónustu sem umboðið gilti fyrir.
Slík takmörkun á viðskiptum umboðssölumanns má ekki gilda lengur en í tvö ár eftir að gildistíma samnings lýkur.
21. gr.
Þrátt fyrir ákvæði 19. gr. geta aðilar umboðssölusamnings vikið frá ákvæðum laganna ef starf umboðssölumannsins samkvæmt samningnum fer fram utan ríkja Evrópska efnahagssvæðisins og ekki er að finna sambærileg ófrávíkjanleg ákvæði í löggjöf viðkomandi ríkis.
V. KAFLI
Gildistaka.
22. gr.
Lög þessi öðlast gildi 1. janúar 1993. Frá og með þeim tíma skulu allir nýir viðskiptasamningar um umboðssölu gerðir í samræmi við ákvæði laga þessara. Ákvæðum eldri samninga skal breyta fyrir 1. janúar 1994 og frá og með þeim tíma gilda ákvæði laganna um alla umboðssölusamninga.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Frumvarp þetta er flutt í tengslum við frumvarp um löggildingu samnings um Evrópska efnahagssvæðið sem undirritaður var í Óportó 2. maí 1992. Er frumvarpið samið til þess að samræma íslenskan rétt ráðstilskipun EB frá 18. desember 1986 um samræmingu á lögum aðildarríkja Evrópubandalagsins er varða sjálfstætt starfandi umboðssölumenn (86/653/EBE).
Við samningu frumvarpsins hefur einnig verið höfð hliðsjón af dönskum lögum um þetta efni en Danir settu löggjöf um það árið 1917 (lög nr. 243 8. maí 1917) sem gilti til ársins 1990 þegar löggjöfin var samræmd framangreindri ráðstilskipun EB. Þeir héldu þó nær óbreyttum kafla úr löggjöfinni frá 1917 sem svarar til íslenskra laga nr. 7 1. febrúar 1936, um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga.
Á fundi dómsmálaráðherra Norðurlanda árið 1962 var ákveðið að fengnir yrðu sérfræðingar frá ríkjunum til þess að gefa álit á hvort ástæða væri til þess að samræma norræna löggjöf á þessu sviði. Íslendingar áttu ekki aðild að þessu starfi. Sérfræðingarnir lögðu til breytingar á löggjöfinni og var ráðleggingum þeirra fylgt í Finnlandi, Svíþjóð og Noregi. Eftir að Danir urðu aðilar að Evrópubandalaginu tóku þeir þátt í samræmingarstarfi Evrópubandalagsríkjanna og byggðu sjónarmið sín í þeirri vinnu á niðurstöðu framangreindrar sérfræðinganefndar. Móta þau í veigamiklum atriðum framangreinda ráðstilskipun þannig að ekki er þörf á miklum breytingum á umboðssölulöggjöf annarra Norðurlandaríkja. Hér á landi hefur hins vegar engin sérlöggjöf verið sett um þetta efni og er frumvarpið því nýmæli.
Umboðssölumenn hér á landi, sem í öðrum ríkjum Evrópska efnahagssvæðisins, starfa oftast fyrir erlenda umbjóðendur sína. Þeir stuðla því að viðskiptum yfir landamæri og hið alþjóðlega eðli umboðssölumennsku er ástæða þess að ríki Evrópubandalagsins töldu nauðsynlegt að samræma löggjöf ríkjanna um sjálfstætt starfandi umboðssölumenn. Í samningnum um stofnun Evrópska efnahagssvæðisins samþykktu EFTA-ríkin að samræma löggjöf sína þeim grundvallarreglum sem EB-ríkin tólf höfðu þegar náð samkomulagi um.
Í frumvarpi þessu er gert það frávik frá reglum ráðstilskipunarinnar að ákvæði þess ná ekki bara til vörusölu heldur einnig til sölu á þjónustu en oft er hér um samslungin svið að ræða og frjáls viðskipti á báðum sviðum eru grundvallarreglur hins fyrirhugaða Evrópska efnahagssvæðis.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Hér er að finna skilgreiningu á umboðssölumanni þar sem lögð er áhersla á að um sé að ræða sjálfstætt starfandi millilið í viðskiptum sem hefur varanlega heimild til þess að semja um kaup eða sölu á vörum eða þjónustu fyrir hönd annars aðila, umbjóðanda, samkvæmt samningi þeirra á milli. Hér getur bæði verið um sölu og kaup á vörum að ræða og einnig er gert ráð fyrir að um geti verið að ræða sams konar viðskipti með þjónustu sem í vaxandi mæli er erfitt að aðskilja frá viðskiptum með vöru. Eins og fram kemur í 2. gr. er það hluti skilgreiningarinnar að umboðssölumaður láti þjónustu sína af hendi gegn þóknun. Heimildin skal vera varanleg. Með því er átt við að umboðssölumaður og umbjóðandi hafi gert með sér sérstakt samkomulag um þjónustu umboðssölumanns í lengri eða skemmri tíma en ekki sé um tilfallandi erindisrekstur umboðssölumannsins að ræða.
Í 2. mgr. er tekið fram hverjir teljist ekki umboðssölumenn í skilningi frumvarpsins og er þar um að ræða einstaklinga sem ekki starfa sjálfstætt en hafa heimild til þess að skuldbinda fyrirtæki eða félög sökum starfs síns eða meðeigendur sína í sameignarfélagi. Þá er tekið fram að skiptaráðandi eða bústjóri í þrotabúi geti heldur ekki talist umboðssölumaður í merkingu frumvarpsins.
Um 2. gr.
Í þessari grein er tekið fram að lögin nái ekki til ólaunaðra umboðssölumanna eða umboðssölumanna sem starfa á uppboðsmörkuðum. Með uppboðsmörkuðum er fyrst og fremst átt við ýmiss konar hrávörumarkaði þar sem verslað er með málma, olíu, kol, korn o.s.frv. en um þá gilda sérstakar reglur í hverju tilviki. Lögin ná heldur ekki til umboðssölumanna á verðbréfamörkuðum þar sem einnig gilda sérstakar reglur.
Í 2. mgr. er ráðherra heimilað að undanþiggja tiltekna þætti umboðssöluviðskipta frá ákvæðum laganna þegar viðkomandi einstaklingar hafa umboðssölumennsku að aukastarfi en almenna reglan er sú að lögin nái einnig til þeirra.
Um 3. gr.
Í greininni er mælt fyrir um skyldur umboðssölumanns í almennum orðum. Hann skal koma fram af skyldurækni og heiðarleika en í því felst einnig að hann skal vinna af atorku fyrir umbjóðanda sinn og sýna honum trúnað. Hann skal miðla upplýsingum til umbjóðanda síns en í því felst m.a. að gefa umbjóðanda upplýsingar um útboð og tilboð, um samninga og um aðstæður sem umbjóðandi þyrfti að vera kunnugur.
Um 4. gr.
Í greininni er mælt fyrir um skyldur umbjóðanda í almennum orðum. Hann skal koma fram af skyldurækni og heiðarleika gagnvart umboðssölumanni og fá honum í hendur nauðsynleg gögn og er þar átt við gögn sem tengd eru þeim varningi eða þjónustu sem um er að ræða. Hann skal einnig veita umboðssölumanni nauðsynlegar upplýsingar varðandi samskipti þeirra, t.d. ef hann sér fyrir að viðskiptin verði umtalsvert minni en ætla má að umboðssölumaðurinn hafi gert ráð fyrir. Þá ber umbjóðanda að láta umboðssölumann vita ef hann hyggst samþykkja, hafna eða hætta við viðskipti sem umboðssölumaðurinn hefur komið á.
Um 5. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringa.
Um 6. gr.
Greinin á við þegar ekki hefur verið samið um þóknun í upphafi samvinnu umboðssölumanns og umbjóðanda. Hafi það ekki verið gert skal fara eftir því sem venja er í sams konar viðskiptum á viðkomandi svæði en það getur t.d. verið ákveðið land eða borg.
Um 7. gr.
Hér er fjallað um rétt umboðssölumanns til þóknunar. Hann á rétt á umboðslaunum af viðskiptum sem hann hefur komið á eða komast á í beinu framhaldi af vinnu hans á gildistíma umboðssölusamnings. Hann á einnig rétt á umboðslaunum af viðskiptum við viðskiptavini sem hann hafði áður og ekki voru viðskiptavinir umbjóðanda.
Umboðssölumaður á einnig rétt á umboðslaunum af viðskiptum við viðskiptavini úr hópi íbúa á afmörkuðu svæði eða afmörkuðum hópi viðskiptavina sem honum hefur verið falið að koma á viðskiptum við.
Um 8. gr.
Hér er að finna ákvæði um rétt umboðsmanns til þóknunar af viðskiptum sem fara fram eftir að gildistíma umboðssölusamnings lýkur.
Um 9. gr.
Hér er fjallað um skiptingu umboðslauna milli umboðsmanns og fyrrverandi umboðsmanns. Meginreglan er sú að umbjóðandi skal aðeins greiða einföld umboðslaun af sölu.
Um 10. gr.
Hér er fjallað um gjalddaga umboðslauna og eindaga þeirra. Greinin þarfnast ekki skýringa.
Um 11. gr.
Hér er fjallað um brottfall réttar til umboðslauna. Umbjóðandi ber sönnunarbyrðina á að samningur, sem umboðssölumaður hefur gert fyrir hans hönd, hafi ekki verið uppfylltur af ástæðum sem umbjóðandanum verður ekki kennt um.
Um 12. gr.
Hér eru settar reglur um að umbjóðanda beri að afhenda umboðssölumanni reikningsyfirlit sem sýni þau umboðslaun sem umboðssölumanninum ber og forsendur þeirra. Umboðssölumaðurinn getur einnig krafist þess að fá nánari upplýsingar til þess að sannreyna að umboðslaun séu rétt reiknuð.
Um 13. gr.
Hér er mælt fyrir um gagnkvæman rétt aðila til þess að skriflegur umboðssölusamningur sé gerður þeirra á milli. Greinin þarfnast ekki frekari skýringa.
Um 14. gr.
Ákvæðið byggir á 14. gr. framangreindrar ráðstilskipunar og mælir fyrir um að tímabundinn umboðssölusamningur breytist í ótímabundinn samning ef aðilar halda áfram samskiptum sínum eftir að hinn tímabundni samningur rann út.
Um 15. gr.
Hér er fjallað um uppsögn umboðssölusamnings og getur uppsagnarfrestur lengst orðið sex mánuðir sé ekki samið um lengri frest. Sé samið um lengri frest er umbjóðanda óheimilt að áskilja sér skemmri uppsagnarfrest en umboðssölumaður.
Um 16. gr.
Hér er fjallað um rétt aðila til þess að segja upp umboðssölusamningi vegna vanefnda eða ófyrirsjáanlegra atvika sem raska verulega forsendum samningsins og bersýnilega er ósanngjarnt að aðilinn þurfi að standa við hann. Ef aðilar fallast ekki á að forsendur séu til uppsagnar af þessum ástæðum verða dómstólar að meta hvort samningurinn hafi verið vanefndur eða hvort aðrar aðstæður, sem nefndar eru í greininni, séu fyrir hendi. Dæmi um ófyrirsjáanleg atvik, sem raska forsendum samnings, eru röskun af völdum styrjaldar eða viðskiptabanns eða einhver óhappatilvik er henda aðila sérstaklega.
Í 2. mgr. er mælt fyrir um skaðabótaskyldu vegna vanrækslu annars hvors aðila. Dráttur á tilkynningu um slíka skaðabótakröfu getur valdið þeim sem hallað er á réttarspjöllum enda sé grundvöllur skaðabótakröfu ekki óheiðarleiki eða vítavert gáleysi. Um úrlausn mála samkvæmt þessari málsgrein fer eftir reglum hins almenna skaðabótaréttar en í næstu grein er fjallað um skaðabætur vegna samningsslita.
Um 17. gr.
Hér er fjallað ítarlega um rétt umboðssölumanns til greiðslna eftir að umboðssölusamningi er slitið og við hvað þær greiðslur skuli miðast.
Einnig er mælt fyrir um skaðabótarétt umboðssölumanns sem stofnast kann við uppsögn umbjóðanda á umboðssölusamningi.
Réttur til greiðslu vegna samningsslita og til skaðabóta fyrnist ef umboðssölumaður tilkynnir ekki umbjóðanda innan eins árs frá samningsslitum að hann hyggist notfæra sér réttinn.
Um 18. gr.
Hér eru talin upp atriði sem geta valdið því að umboðssölumaður eigi ekki rétt til greiðslu vegna samningsslita.
Um 19. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringa.
Um 20. gr.
Eftir að umboðssölumaður lætur af störfum fyrir umbjóðanda býr hann oft yfir mikilvægum viðskiptaupplýsingum sem tilheyra umbjóðandum. Því þykir eðlilegt að heimila að í umboðssölusamningi séu ákvæði sem takmarka viðskipti umboðssölumanns eftir að gildistíma umboðssölusamnings lýkur. Slík takmörkun má þó eigi standa lengur en í tvö ár.
Um 21. gr.
Ákvæði þessa frumvarps eru ætluð til að samræma réttarstöðu umboðssölumanna og umbjóðenda þeim reglum sem gilda eiga á Evrópska efnahagssvæðinu. Ákvæðin verða hin sömu í ríkjunum nítján sem aðild eiga að svæðinu. Hins vegar þykir ekki ástæða til þess að banna frávik frá reglunum þegar um er að ræða umboðssölumenn sem starfa utan ríkja Evrópska efnahagssvæðisins og þar er ekki að finna sambærileg ófrávíkjanleg ákvæði í löggjöf. Ef t. d. er um að ræða umboðssölustarfsemi í Japan væri heimilt að semja um hvers konar frávik frá þeim reglum sem lagðar eru til í frumvarpinu að svo miklu leyti sem slíkur samningur samrýmist löggjöf í Japan.
Um 22. gr.
Lagt er til að löggjöfin nái til nýrra samninga frá 1. janúar 1993 en fram til 1. janúar 1994 verði ákvæðum eldri samninga breytt til samræmis við hana. Gildistakan er ekki miðuð við gildistöku samningsins um Evrópska efnahagssvæðið þar eð löggjöfin er talin æskileg án tillits til hans. Gildistökuákvæðin eru þó samræmd ákvæðum framangreindrar ráðstilskipunar um sama efni.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um umboðssöluviðskipti.
Frumvarpi þessu er ætlað að laga íslenska löggjöf að löggjöf Evrópubandalagsins á sviði umboðssölu þar sem til þessa hafa ekki gilt sérstök lög hér á landi. Ekki verður séð af frumvarpinu að það hafi neinn kostnaðarauka í för með sér fyrir ríkissjóð þar sem hvergi er gert ráð fyrir sérstakri opinberri skyldu eða kvöð sem beinlínis kann af frumvarpinu að leiða verði það að lögum.
