Ferill 443. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1994–95. – 1064 ár frá stofnun Alþingis.
118. löggjafarþing. – 443 . mál.
760. Frumvarp til laga
um vísitölu neysluverðs.
(Lagt fyrir Alþingi á 118. löggjafarþingi 1994–95.)
1. gr.
Hagstofa Íslands skal reikna og birta vísitölu sem sýnir breytingar á verðlagi einkaneyslu. Vísitalan nefnist vísitala neysluverðs. Vísitalan skal reist á grunni sem Hagstofan ákveður sam
Nefnd skipuð einum fulltrúa tilnefndum af Hæstarétti, einum tilnefndum af Alþýðusambandi Íslands og einum tilnefndum af Vinnuveitendasambandi Íslands skal vera Hagstofunni til ráð
2. gr.
Hagstofan skal eigi sjaldnar en á fimm ára fresti gera sérstaka athugun á heimilisútgjöldum, neyslukönnun. Könnunin skal spanna heimili fólks án tillits til búsetu, fjölskyldugerðar, starfa og atvinnugreina og taka til hvers kyns heimilisútgjalda. Að lokinni úrvinnslu könnunarinnar skal Hagstofan breyta grunni vísitölu neysluverðs í samræmi við niðurstöður hennar og annarra upplýsinga sem aflað er sérstaklega í þessu skyni. Hagstofan skal gera opinberlega grein fyrir könnun þessari og niðurstöðum hennar og hvernig þeim er beitt til myndunar nýs vísitölu
3. gr.
Vísitala neysluverðs skal reiknuð í mánuði hverjum miðað við verðlag tvo fyrstu virka daga hvers mánaðar. Vísitalan skal svo sem kostur er miðast við meðalverðlag í landinu.
4. gr.
Ráðherra getur með reglugerð sett nánari ákvæði um framkvæmd þessara laga.
5. gr.
Lög þessi öðlast gildi 1. mars 1995. Jafnframt falla þá úr gildi lög nr. 5 22. mars 1984, um vísitölu framfærslukostnaðar og skipan Kauplagsnefndar.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar, sem gefin var út 20. febrúar 1995 í tengslum við gerð kjara
Gildandi lög um gerð og útreikning vísitölu framfærslukostnaðar eru nr. 5 frá 22. mars 1984 og bera yfirskriftina lög um vísitölu framfærslukostnaðar og skipan Kauplagsnefnd
Eins og ljóst er af framansögðu eru gildandi lög úrelt. Kauplagsnefnd, sem er form
Helstu breytingar sem felast í frumvarpi þessu eru eftirfarandi:
Hlutverk vísitölunnar og heiti.
Í gildandi lögum er ekki kveðið skýrt á um hlutverk vísitölu framfærslukostnaðar. Vísitalan var upphaflega gerð til þess að fylgjast með tilteknum framfærslukostnaði launa
Vísitalan hefur því um langt skeið ekki verið mælistika á framfærslukostnað, hvað þá lágmarksframfærslukostnað, heldur almennur kvarði fyrir breytingar neysluverðlags. Þess misskilnings gætir hins vegar mjög oft að vísitalan sé eins konar nauðþurftavísitala, hún sýni hvað heimilin þurfi til framfærslu. Hið gamla heiti vísitölunnar er því villandi og nauðsynlegt að því sé breytt.
Í 1. gr. frumvarpsins er lagt til að fram komi á skýran hátt að vísitalan sé almennur mælikvarði fyrir breytingar verðlags. Þetta er eðlilegt ákvæði og sýnist beinlínis nauð
Nýtt heiti vísitölunnar kemur fram í tillögum 1. gr. frumvarpsins. Er lagt til að vísi
Ábyrgð á gerð vísitölunnar.
Í gildandi lögum segir að Kauplagsnefnd reikni vísitöluna og að nefndin starfi í sam
Afar mikilvægt er að ekki ríki tortryggni um að vísitalan sé hlutlaus verðmælikvarði og reiknuð eftir föstum reglum og með þeim aðferðum sem bestar þykja og eru viður
Hlutverk Kauplagsnefndar og ábyrgð hennar á vísitölu framfærslukostnaðar má rekja til þess tíma er laun voru verðtryggð miðað við þá vísitölu eða eitthvert afbrigði henn
Á hinn bóginn er ekki lagt til að nefndin verði aflögð heldur starfi hún áfram sem ráð
Útreikningstími.
Í gildandi lögum er kveðið á um að vísitalan skuli reiknuð fjórum sinnum á ári en heimilt sé að reikna hana aukalega í öðrum mánuðum óski ríkisstjórnin, ASÍ eða VSÍ eft
Þá er kveðið á um í gildandi lögum að útreikningur vísitölunnar miðist við verðlag í byrjun mánaðar. Lengi vel var yfirleitt miðað við að upplýsingum væri safnað í fyrstu viku hvers mánaðar. Undanfarin ár hefur verið miðað við verð fyrstu tvo virka daga hvers mánaðar og upplýsingum safnað á þeim tíma. Nauðsynlegt er að hafa fulla festu í þess
Söfnun upplýsinga utan höfuðborgarsvæðisins.
Engin ákvæði eru í gildandi lögum um hvar á landinu skuli safna verðupplýsingum til útreiknings vísitölunnar. Eins og nú háttar er vísitalan byggð á neyslukönnun sem nær til heimila í öllum landshlutum. Mismunandi þungi heimilisútgjalda eftir búsetu kemur því fram í grunni vísitölunnar og sýnir hann því landsmeðaltal. Breytingar vísitölunnar gera það þó ekki að öllu leyti. Verðupplýsingum er aðallega safnað á höfuðborgarsvæðinu. Margir liðir í vísitölunni eða sem nemur um helmingi útgjalda eiga þó við landið allt eða skipta ekki máli gagnvart búsetu fólks. Veikleikinn liggur fyrst og fremst í því að upp
Rétt þykir að úr þessu verði bætt á þann hátt að farið verði að safna verðupplýsing
Í frumvarpinu er því lagt til að kveðið verði á um það í lögum að vísitalan skuli svo sem kostur er miðast við meðalverðlag í landinu. Er að því stefnt að á næstunni geti Hag
Að öðru leyti þarfnast frumvarp þetta ekki skýringa.