[prenta uppsett í dálka] 117. fundur
Flm. (Vilhjálmur Egilsson):
Hæstv. forseti. Ég mæli hér fyrir tillögu til þál. um fríverslunarsamninga við Færeyjar og Grænland. Tillaga þessi er flutt af hv. þm. Gunnlaugi M. Sigmundssyni, Árna M. Mathiesen, Sighvati Björgvinssyni og Hjörleifi Guttormssyni auk mín. Við myndum sem kunnugt er Íslandsdeild þingmannanefndar EFTA. Tillagan er svohljóðandi, með leyfi hæstv. forseta:
,,Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórnina að kanna við stjórnvöld í Færeyjum og Grænlandi möguleika á endurskoðun þeirra samninga sem íslenska ríkið hefur gert um viðskipti við þessi lönd.``
Í grg. er rakið að EFTA-ríkin og Evrópusambandið hafa á undanförnum árum gert marga fríverslunarsamninga við ríki Austur-Evrópu og ýmis ríki við Miðjarðarhafið. Í mörgum þeirra samninga eru ákvæði um að samræmdar upprunareglur skuli gilda um viðskipti milli ríkjanna. Til dæmis geta Íslendingar nú flutt inn til vinnslu hráefni frá Tékklandi og selt inn á sameiginlega markaðinn án þess að það skipti máli hvort varan telst upprunnin þar eða hér.
Færeyjar og Grænland eru ekki hluti af hinu Evrópska efnahagssvæði og í þeim fríverslunarsamningum sem bæði EFTA-ríkin og Evrópusambandið hafa gert við þessi ríki eru engin ákvæði um samræmdar upprunareglur. Þetta veldur því t.d. að Íslendingar geta ekki flutt inn fisk til vinnslu frá Færeyjum og Grænlandi og selt inn á sameiginlega markaðinn með sömu kjörum og ef um íslenskan fisk væri að ræða og sama gildir ef þessar þjóðir ætla að kaupa fisk af Íslendingum til frekari vinnslu og selja inn á Evrópumarkaðinn. Færeyjar og Grænland eru um margt ákjósanlegir markaðir fyrir afurðir margra íslenskra fyrirtækja í matvælaiðnaði. Fyrir nokkrum árum sköpuðust t.d. tækifæri til útflutnings á ýmsum mjólkurafurðum til Færeyja. Þessi viðskipti komust hins vegar aldrei af byrjunarstigi vegna þess að ekki náðust gagnkvæmir samningar um verslun með slíkar vörur. Líkur eru á að það geti verið sameiginlegt hagsmunamál Íslendinga, Grænlendinga og Færeyinga að draga úr viðskiptahindrunum af því tagi sem hér hefur verið lýst milli landanna og gagnvart mörkuðum annars staðar í Evrópu. Þetta þarf að kanna hið fyrsta meðal stjórnvalda landanna með það að markmiði að greiða fyrir gagnkvæmum viðskiptum.
Með hliðsjón af framansögðu er lagt til í tillögunni að ríkisstjórninni verði falið að huga að endurskoðun á þeim viðskiptasamningum sem gerðir hafa verið við Færeyjar og Grænland af hálfu íslenska ríkisins. Við þá endurskoðun verði hugað að því hvort ekki megi opna frekari markaði fyrir íslenskar vörur.
Kjarni málsins er sá að við höfum verið að auka frelsi í viðskiptum við lönd í Evrópu, bæði EFTA-ríkin, Evrópusambandsríkin og jafnvel ríki Mið- og Austur-Evrópu og önnur þau lönd sem EFTA hefur gert fríverslunarsamninga við. Af einhverjum ástæðum er staðan orðin slík í ýmsum tilfellum að viðskipti við Grænland og Færeyjar eru ekki eins greið og viðskipti við þau lönd sem tilheyra EFTA eða Evrópusambandinu eða eru aðilar að fríverslunarsamningum við þau. Ég tel að það sé afar einkennilegt ef minna frelsi er í viðskiptum við þessa nágranna okkar heldur en við þá sem fjær eru og tel þess vegna að það sé mjög mikil ástæða til að taka þessi mál upp og fara á fjörurnar við þá frændur okkar í Færeyjum og Grænlendinga um að greiða fyrir viðskiptum við þá.
