Ferill 552. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
122. löggjafarþing 1997–98.
Þskj. 941 – 552. mál.
Frumvarp til laga
um bindandi álit í skattamálum.
(Lagt fyrir Alþingi á 122. löggjafarþingi 1997–98.)
1. gr.
Ekki er heimilt að óska eftir bindandi áliti um skattaleg áhrif ráðstafana, sem þegar hafa verið gerðar.
2. gr.
Þurfi ríkisskattstjóri á frekari gögnum að halda hjá álitsbeiðanda til þess að geta tekið afstöðu og gefið álit skal hann kalla eftir þeim svo fljótt sem unnt er. Álitsbeiðandi skal afhenda gögnin innan þess frests sem ríkisskattstjóri setur honum. Berist gögn ekki innan tilskilins frests, skal vísa erindinu frá eða takmarka álitið við fyrirliggjandi gögn.
Beiðni um bindandi álit telst sjálfkrafa fallin úr gildi ef ráðstafanir, sem beiðnin lýtur að, eru gerðar eftir að beiðni er send ríkisskattstjóra og áður en álit liggur fyrir.
3. gr.
Nú telur ríkisskattstjóri að beiðni sé vanreifuð eða óskýr eða aðrar ástæður mæla gegn því að látið sé uppi bindandi álit og getur hann þá vísað beiðninni frá með rökstuðningi. Hið sama gildir ef ljóst þykir að álitsbeiðandi hafi ekki verulega hagsmuni af því að fá fyrirspurn sinni svarað.
4. gr.
5. gr.
Álitsbeiðanda og fjármálaráðherra er heimilt að bera úrskurð yfirskattanefndar skv. 1. mgr. undir dómstóla enda sé það gert innan þriggja mánaða frá því að úrskurður yfirskattanefndar var kveðinn upp.
Frávísun ríkisskattstjóra skv. 2. mgr. 2. gr. og 2. mgr. 3. gr. verður hvorki borin undir yfirskattanefnd né dómstóla.
6. gr.
7. gr.
Ráðherra getur ákveðið, í þeim tilvikum þegar máli hefur verið vísað frá eða beiðni er dregin til baka, að endurgreiða gjald skv. 1. mgr.
Ákvörðun um fjárhæð gjalds skv. 1. mgr. er hvorki hægt að bera undir yfirskattanefnd né dómstóla.
8. gr.
9. gr.
10. gr.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Með frumvarpi þessu er lagt til að tekið verði upp nýmæli sem verið hefur gildandi í ná
Frumvarp þetta, sem unnið var í fjármálaráðuneytinu, er að mestu leyti sniðið að danskri fyrirmynd en Danir settu fyrst lög um þetta úrræði árið 1982. Nefnd á vegum fjármálaráðherra, sem í eiga sæti fulltrúi Félags löggiltra endurskoðenda og fulltrúi Lögmannafélagsins ásamt ríkisskattstjóra og fulltrúum ráðuneytisins, hefur fjallað ítarlega um efni frumvarpsins á nokkrum fundum sínum. Er samkomulag í nefndinni um efni frumvarpsins. Jafnframt er nefndin að skoða atriði sem snerta málsmeðferð og málshraða fyrir yfirskattanefnd og frestun á réttaráhrifum úrskurða nefndarinnar, hugmyndir um umboðsmann skattgreiðenda og skipulag skattkerfisins. Þá er verið að skoða viðurlagaákvæði skattalaga. Er gert ráð fyrir að nefndin leggi fram frumvörp á yfirstandandi þingi eða haustþingi um breytingar sem hún telur nauðsyn
Fyrir fram bindandi álit ríkisskattstjóra er viðbót við aðra upplýsingagjöf innan skattkerf
Bindandi álit verða afmörkuð við skatta og gjöld sem eru á valdsviði skattstjóra og falla undir úrskurðarvald yfirskattanefndar. Fyrirspurnir um álagningu bifreiðagjalda, tolla og fasteignaskatta, svo dæmi séu tekin, falla því utan frumvarpsins þar sem þessir skattar eru ekki á valdsviði skattstjóra. Ekki er heldur hægt að óska álits um lækkun á tekjuskattsstofni skv. 66. gr. laga nr. 75/1981 eða á ákvörðun um heimilisfesti skv. 1. gr. laganna, þar sem slíkar ákvarðanir skattstjóra eru ekki kæranlegar til yfirskattanefndar.
Í frumvarpinu eru að auki sett önnur skilyrði þess að bindandi álit verði látið uppi. Fyrirspurn verður að beinast að tiltekinni fyrirætlan skattaðila um ráðstafanir, sem ekki hefur þegar verið ráðist í, þar sem því er nánar lýst að hverju fyrirspurnin beinist. Bindandi álit ríkisskattstjóra munu að líkum nýtast best í þeim tilvikum þegar álitamál lýtur að túlkun flókinna eða óljósra ákvæða laga eða reglugerða fremur en t.d. matskenndum atriðum, svo sem mati á verðmætum eigna, eða sönnunarfærslu um staðreyndir máls. Auk þess verður fyrirspurnin að snerta verulega fjárhagslega hagsmuni skattaðila.
Gert er ráð fyrir að allir skattaðilar geti óskað bindandi álits ríkisskattstjóra. Fyrirspurnin verður hins vegar að varða álitsbeiðanda sjálfan, þ.e. ekki er hægt að óska eftir afstöðu ríkis
Gert er ráð fyrir því að hægt verði að kæra bindandi álit ríkisskattstjóra til yfirskattanefndar á sama hátt og úrskurði skattstjóra og ríkisskattstjóra. Gilda lög nr. 30/1992, um yfirskatta
Bindandi álit ríkisskattstjóra skulu lögð til grundvallar skattlagningu álitsbeiðanda. Álitið er hins vegar ekki bindandi fyrir skattyfirvöld varðandi skattlagningu í öðrum tilvikum, þ.e. við ákvörðun um skatt annars aðila eða við skattlagningu álitsbeiðanda, undir öðrum kringum
Gert er ráð fyrir að lagt verði á sérstakt gjald fyrir beiðni um bindandi álit. Því er ætlað að standa straum af þeim kostnaði sem ríkisskattstjóri mun hafa af gerð slíkra álita. Að auki er gjaldtaka almennt talin til þess fallin að koma í veg fyrir að óskað verði álita í málum sem hafa óverulega þýðingu fyrir skattaðila eða varða atvik sem ekki eru að fullu fyrirséð þegar fyrirspurn er lögð fram og jafnframt stuðla að því að fyrirspurnir séu vel undirbúnar.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Í 2. mgr. kemur fram að ekki sé hægt að óska bindandi álits um ráðstafanir sem þegar hafa verið gerðar. Megintilgangur með lögfestingu frumvarps þessa er að koma á fót úrræði er þjóni hagsmunum þeirra sem þurfa að fá úr því skorið fyrir fram hvernig skattlagningu verði háttað undir nánar greindum kringumstæðum. Eðli máls samkvæmt verður því að óska álits áður en ráðstafanir eru gerðar. Að öðrum kosti er gert ráð fyrir að ákvörðun skattyfirvalda um skattlagningu beri að með venjulegum hætti, þ.e. við álagningu.
Um 2. gr.
Almennt má gera ráð fyrir að afgreiðsla álita gangi hratt fyrir sig hjá ríkisskattstjóra enda skulu fylgja beiðninni öll gögn sem máli skipta og fullnægjandi atvikalýsing, sbr. 2. málsl. 1. mgr. Sé gögnum áfátt er gert ráð fyrir því að ríkisskattstjóri beini því til álitsbeiðanda svo fljótt sem unnt er að afla frekari gagna innan tiltekins frests. Berist ekki umbeðin gögn metur ríkisskattstjóri hvort hægt sé að veita álit um hluta fyrirspurnarinnar eða vísar henni frá í heild.
Í 3. mgr. er gert ráð fyrir að beiðni um bindandi álit teljist sjálfkrafa fallin úr gildi ef ráðstafanir sem beiðnin lýtur að eru gerðar eftir að beiðnin er send ríkisskattstjóra og áður en bindandi álit liggur fyrir.
Um 3. gr.
Í 2. mgr. er kveðið á um heimild ríkisskattstjóra til að hafna beiðni um bindandi álit. Heimild þessa verður að skýra með hliðsjón af því að álit ríkisskattstjóra er bindandi og því er ætlað að vera grundvöllur skattlagningar síðar. Honum er því hvorki rétt né skylt að láta uppi bindandi álit, þótt önnur skilyrði laganna séu uppfyllt, ef hann telur sig ekki geta byggt álit sitt á þeim atvikalýsingum sem fyrir hendi eru. Þau tilvik geta komið upp ef beiðnin er ekki nægjanleg vel úr garði gerð, atvikalýsing óljós eða óvissa er um önnur atvik sem hafa áhrif á niðurstöðu máls.
Um 4. gr.
Um 5. gr.
Í 2. mgr. segir að álitsbeiðandi eða fjármálaráðherra geti borið úrskurði yfirskattanefndar um kærur vegna bindandi álita ríkisskattstjóra undir dómstóla. Ekki er útilokað að mál sé rekið fyrir dómstólum vegna úrskurðar yfirskattanefndar um álit ríkisskattstjóra, þótt samhliða sé í gangi ágreiningur um skattákvörðun byggða á álitinu. Slíkt kann að vera óheppilegt og í flestum tilvikum má telja eðlilegra að skattákvörðunin sem slík sé borin undir dómstóla. Sú leið var hins vegar valin að takmarka ekki heimildir aðila til að bera mál undir dómstóla, m.a. af þeirri ástæðu að álitsbeiðandi kann að hafa af því hag að fá niðurstöðu dómstóla um önnur atriði en lúta beint að skattalegum áhrifum álitsins. Hvað fjármálaráðherra snertir er þetta eina leiðin til að fá niðurstöðu lægra settra stjórnvalda hnekkt ef túlkun laga eða önnur atriði orka tvímælis að hans mati.
Um 6. gr.
Það fer eftir almennum reglum um áhrif stjórnvaldsákvarðana, fordæmisgildi úrskurða yfirskattanefndar og niðurstöðu dómstóla, hvert gildi bindandi álit ríkisskattstjóra er í málum sem varða aðra aðila eða önnur atvik en þau sem álitið snýst um.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Um 9. gr.
Um 10. gr.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um bindandi álit í skattamálum.
Verði frumvarp þetta að lögum geta skattaðilar óskað eftir bindandi áliti frá ríkisskattstjóra um skattaleg áhrif af fyrirhuguðum ráðstöfunum sínum í því skyni að fá úr því skorið fyrir fram hvernig álagningu skattstjóra verður háttað. Álit um beitingu laga og reglugerða í skatta
Samkvæmt frumvarpinu er ríkisskattstjóra einnig ætlað að annast birtingu á þeim álitum sem talin eru hafa almenna þýðingu. Gert er ráð fyrir að sú birting verði í nýju tímariti, Skatta- og tollatíðindum, sem gefið verður út vegum fjármálaráðuneytisins en sú útgáfa er fjármögnuð með sérstakri fjárveitingu í fjárlögum ársins 1998.
Í fjárlögum ársins 1998 er veitt 10 m.kr. fjárveiting á liðnum 09-212 Ýmis skatta- og tollamál til þess að mæta útgjöldum við forúrskurði í skattamálum. Þar af er fyrirhugað að helmingurinn, eða sem samsvarar tveimur störfum, renni til embættis ríkisskattstjóra. Ef reyndin verður sú að tvö störf nægja til þess að sinna innsendum erindum má því gera ráð fyrir að ekki þurfi frekari fjárveitingar til ráðuneytisins til þessa verkefnis en eru í útgjaldaramma gildandi fjárlaga.
Loks má nefna að til lengri tíma litið má ætla að þetta nýja fyrirkomulag geti dregið eitthvað úr útgjöldum yfirskattanefndar og dómstóla þar sem færri málum verði vísað þangað til úrskurðar.