[prenta uppsett í dálka] 64. fundur, 130. lþ.
Félagsmálaráðherra (Árni Magnússon):
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir frv. til laga um vatnsveitur sveitarfélaga.
Frumvarp þetta er samið í félagsmálaráðuneytinu og byggist það í meginatriðum á frumvarpi til laga um breytingu á lögum um vatnsveitur sveitarfélaga sem félagsmálaráðherra flutti á 128. löggjafarþingi en náði þá ekki fram að ganga. Við gerð þess frumvarps sem nú er lagt fram hefur verið tekið tillit til umsagna sem bárust félagsmálanefnd Alþingis um málið og einnig hefur ráðuneytið haft náið samráð hagsmunaaðila við frumvarpsgerðina.
Þær breytingar sem lagðar eru til í frumvarpinu miða einkum að því að aukið tillit verið tekið til fjölbreytilegs rekstrarforms vatnsveitna og auka sveigjanleika í stjórn og rekstri þeirra. Jafnframt er stefnt að því að einfalda gjaldtökuheimildir vatnsveitna og sníða ýmsa agnúa af gildandi lögum. Loks hefur verið komið til móts við óskir vatnsveitna með því að gera skýrari ýmis ákvæði sem ætlað er að hindra eftir megni sóun neysluvatns.
Helstu nýmæli í frumvarpinu eru eftirfarandi, hæstv. forseti:
Í 2. gr. frv. er kveðið á um að sveitarstjórn sé heimilt að ákveða rekstrarform vatnsveitu í eigu sveitarfélagsins. Breytingunni er m.a. ætlað að tryggja samræmi við ákvæði 3. gr. laganna en samkvæmt því ákvæði ráða eigendur alfarið rekstrarformi vatnsveitu ef hún er í sameign tveggja eða fleiri sveitarfélaga. Einnig var haft í huga við gerð frv. að þess eru dæmi að sveitarfélög reki í einu fyrirtæki eða stofnun rafveitu, hitaveitu og vatnsveitu. Ætla má að á næstu árum muni þessi fyrirtæki og stofnanir sveitarfélaga taka þátt í samkeppnisrekstri á sviði raforkuframleiðslu og verður þeim þá skylt að halda þeim hluta starfsemi sinnar aðskildum frá þeim rekstri sem þau eiga einkarétt á, þar á meðal rekstri hitaveitu og vatnsveitu. Engu að síður kann að vera hagkvæmt að reka allar þessar veitur í einu fyrirtæki eða stofnun. Þykir eðlilegt, í ljósi sjálfsákvörðunarréttar sveitarfélaga, að sveitarstjórnir öðlist heimild til að ákveða það rekstrarform sem þær telja best henta.
Í 4. gr. frv. er mælt fyrir um heimild sveitarstjórnar til að fela stofnun eða félagi, sem er að meiri hluta í eigu ríkis eða sveitarfélaga, réttindi og skyldur samkvæmt lögunum. Þar sem um er að ræða skylduverkefni sveitarfélaga þótti sérstök ástæða til að takamarka framsalsheimild þessa umfram það sem gildir um hitaveitur samkvæmt orkulögum. Verður sveitarstjórn þannig skylt að binda sitt framsal þeim skilyrðum og kvöðum sem kveðið er á um í 2. mgr. 4. gr.
Í 7. gr. er lagt til að orðið ,,notkunargjald`` komi í stað ,,aukavatnsgjalds`` í gildandi lögum og að innheimta megi af allri atvinnustarfsemi sem vatns getur notið. Einnig er lögð til sú breyting að kveðið verði á um heimild til að skipta greiðendum notkunargjalds í mismunandi gjaldflokka en afnumið er ákvæði um að hámark aukavatnsgjalds skuli miðast við ákvæði í reglugerð sem ráðherra setur. Þess í stað miðast hámarkið við almenn sjónarmið um innheimtu þjónustugjalda, sbr. 10. gr. frumvarpsins, þ.e. að ekki skuli ákveða í gjaldskrá hærra gjald en nemur meðalkostnaði af að veita þjónustuna.
Í 10. gr. er lögð til sú breyting að stjórn vatnsveitu setji gjaldskrá í stað sveitarstjórnar áður. Jafnframt er tekið fram í tilvitnuðu ákvæði að miðað skuli við að vatnsgjald ásamt öðrum tekjum vatnsveitu standi undir rekstri vatnsveitunnar og stofnkostnaði samkvæmt langtímaáætlun veitunnar.
Með þessu er alveg skýrt,. hæstv. forseti, að gjaldskrár vatnsveitna eiga að byggjast á almennum reglum um álagningu þjónustugjalda, þ.e. að ekki skuli ákveða í gjaldskrá hærra gjald en sem nemur meðalkostnaði af að veita þjónustuna. Í frv. er miðað við að daglegur rekstur vatnsveitu sé á ábyrgð stjórnar vatnsveitu í umboði sveitarstjórnar og er það í samræmi við ákvæði reglugerðar um vatnsveitur sveitarfélaga, nr. 421/1992, með síðari breytingum.
Þar sem svo háttar til að ekki hefur verið kosin sérstök stjórn vatnsveitu fer sveitarstjórn með ákvörðunarvald um málefni veitunnar. Að öðru leyti vísa ég til athugasemda við einstakar greinar frv.
Hæstv. forseti. Að lokinni þessari umræðu legg ég til að málinu verði vísað til 2. umr. og hv. félmn.
