[25:15]

Jón Gunnarsson:

Virðulegi forseti. Eins og svo oft áður þegar verið er að ræða sjávarútvegsmál í sölum Alþingis þá hitnar í kolunum og oft eru þetta heitustu umræðurnar sem um getur í sölum Alþingis.

Ég átti satt að segja ekki von á því fyrir örfáum dögum að ég stæði hér og ræddi í alvöru frv., sem hefði komið frá hæstv. sjútvrh. og væri búið að fara í gegnum sjútvn., sem miðaði að því að setja sóknarbátana í kvóta alla sem einn. Ekkert í þeirri umræðu sem fram hefur farið gaf það til kynna að við gætum átt von á slíkri kúvendingu eins og við stöndum frammi fyrir nú. Ég minni á að þegar við ræddum um gólf í dagana hjá sóknarbátunum fyrir áramót voru það fleiri en einn og fleiri en tveir hv. þm. sem boðuðu það að eftir áramót yrði lagt fram frv. Með góðu eða illu skyldi það afgreitt og það yrði sett gólf í dagakerfið sem dagabátaeigendur gætu sætt sig við. Ef hæstv. sjútvrh. gerði það ekki sjálfur sæju aðrir stjórnarliðar til þess að slíkt frv. kæmi fram og yrði afgreitt jákvætt út úr þinginu fyrir sumarfrí þingsins sem nú stendur fyrir dyrum.

Óþarfi er að rifja það upp, virðulegi forseti, að fram kom frv. sem vísað var til sjútvn. eftir 1. umr., frv. sem þingmenn Frjálsl. og Vinstri grænna stóðu að um að sett yrði 23 daga gólf í dagakerfið. Það frv. hefur í raun aldrei fengist rætt í sjútvn. Alveg frá því að því var vísað þangað hefur hv. formaður sjútvn. passað mjög upp á að það frv. kæmi ekki til umræðu í nefndinni. Þegar við höfum spurt hann hvað dvelji orminn langa, hvort ekki væri von á frv. fljótlega inn í nefndina til þess að við gætum tekið þar hreinskipta umræðu um hvort ekki væri rétt að setja þetta gólf og hvert það ætti að vera og hvernig að því yrði staðið, hefur hann svarað okkur því að það yrði ekki tekið á dagskrá strax í nefndinni vegna þess að sjútvrh. ætti í viðræðum við Landssamband smábátaeigenda um lendingu í málinu sem allir gætu sætt sig við. Það væri affarasælla að gera það með þeim hætti en að fram kæmi þingmannafrumvarp frá þingmönnum í stjórnarandstöðu um sama mál. Það væri borin von að slíkt frv. hlyti brautargengi innan Alþingis. Við yrðum bara að sætta okkur við að bíða, málið væri í vinnslu, við vissum ósköp vel að það væru stjórnarþingmenn sem væru að þrýsta á málið og við gætum treyst því að það kæmi fram frv. frá hæstv. sjútvrh. um málefni dagabáta þar sem menn mundu reyna með einum eða öðrum hætti að setja gólf í kerfið.

Þegar frv. leit svo loksins dagsins ljós og var lagt fram á Alþingi þyrmdi yfir marga sem beðið höfðu rólegir og vonast til að fram kæmi frv. um dagakerfi sem við gætum rætt okkar á milli, vegna þess að í frv. hæstv. ráðherra var ekkert um dagakerfið. Frumvarpið var um tvo kosti, annars vegar að dagabátarnir færu í aflamark og hins vegar að þeir gætu valið sér daga. Eins og svo berlega kom í ljós við 1. umr. um málið sáu allir strax um leið og frv. var lagt fram að um það gæti aldrei orðið sátt vegna þess að hér var ekki verið að bjóða upp á neina valkosti. Eins og ég orðaði það áðan var verið að leggja á borð fyrir hungraðan mann annars vegar kjöt og hins vegar skít og bjóða honum að velja á milli.

Það var því alveg ljóst þegar frv. kom fram að tilgangurinn var sá að koma dagabátunum öllum í kvóta og kom það í sjálfu sér ekkert á óvart þegar maður hugsar til baka því að hæstv. sjútvrh. hefur alltaf alið með sér þann draum að koma öllum fiskiskipum á Íslandi, sama hverrar stærðar þau væru, hvaða veiðarfæri þau notuðu eða hvar þau stunduðu veiðar sínar, undir aflamarkið eða kvótann.

Hvernig málið hefur síðan æxlast frá því að það var lagt fram á ábyggilega eftir að verða rannsóknarefni fyrir sagnfræðinga framtíðarinnar. Ráðherra þverneitaði hér í umræðum að hann væri að reyna að koma dagabátum í kvóta. Það sem hann væri að gera væri að bjóða þeim upp á tvo jafngilda kosti, annars vegar að velja sér daga og hins vegar að velja sér kvóta. Það væri ekki hans að segja til um hvað eigendur dagabáta mundu gera, þeir mundu vega og meta hver fyrir sig hvorn kostinn þeir ætluðu að taka og hæstv. ráðherra þrætti fram í rauðan dauðann fyrir að það væri eitthvert misvægi á þeim tveimur kostum sem verið væri að bjóða.

Í ljós kom þegar frv. var sent út til umsagnar að nánast allir sem sendu inn umsagnir til sjútvn., nánast öll svæðafélög smábátaeigenda, nánast öll sveitarfélög sem sendu inn umsagnir og nánast allir þeir aðilar sem sendu inn umsagnir lýstu því yfir að frv. væri ekki að bjóða upp á tvo valkosti eins og hæstv. sjútvrh. hélt fram. Það sáu allir alveg um leið og þeir lásu frv. í gegn að hér var eingöngu verið að bjóða upp á einn kost.

Ekki áttum við von á því, sjávarútvegsnefndarmenn, í gær þegar við vorum boðaðir til fundar klukkan 8:15 að morgni að þá mundi liggja fyrir frv. sem tekið hefði stórum og miklum breytingum, enda gerði það það ekki. Það er búið að lýsa því úr ræðustóli hér með hvaða hætti dagurinn í gær leið þar sem þetta líktist frekar farsa eftir Dario Fo eða Jónas heitinn Árnason. Manni fannst á tímabili að Deleríum Búbónis væri að vakna hér til lífsins. En auðvitað áttaði maður sig svo á því í gærkvöldi loksins þegar fundurinn var haldinn og komið var fram með breytingartillögur við þetta, ja, ég leyfi mér að segja, arfavitlausa frv. eins og það var lagt fram að þá voru sjávarútvegsráðuneytismenn loksins tilbúnir til að fella grímuna. Þeir höfðu áttað sig á því að allir höfðu séð í gegnum leikritið sem búið var að skrifa, leikritið sem átti að verða til þess að allir dagabátaeigendur veldu kvóta í frelsi sínu vegna þess að þá langaði miklu frekar í kvóta en daga sem voru jafnréttsettir. Þeir sáu að leikritið hafði mistekist, þeir sáu að allir sáu í gegnum söguþráðinn og ákváðu að fella grímuna og sýna á sér kvótaandlitið brosandi út að eyrum og gerðu það svikalaust á fundi í gærkvöldi, fundi þar sem lá svo mikið á að afgreiða málið út úr sjútvn. að það var sífellt verið að ýta á okkur sjávarútvegsnefndarmenn með að það væri útbýtingarfundur á Alþingi, við yrðum að gjöra svo vel að klára málið og taka það út úr nefndinni þannig að hægt yrði að setja það inn í sali Alþingis á útbýtingarfundi sem fram ætti að fara klukkan ellefu.

Við fengum örlítið rýmri tíma til að ræða málið og ég held að útbýtingarfundurinn hafi loksins verið haldinn klukkan tólf eða á miðnætti. Og það má kannski segja að allt í kringum þetta frv. hafi verið hálfgert myrkraverk og unnið í skjóli myrkurs eða nætur.

Það var fullyrt við okkur í gær þegar málið var tekið út úr nefndinni seint í gærkvöldi, rétt fyrir miðnætti, að það kæmi ekki til greina að 2. umr. um frv. yrði í dag, enda höfðum við óskað eftir upplýsingum í framhaldi af þeirri breytingu sem fyrir lá um hvaða áhrif hún mundi hafa á þá báta sem um ræddi, upplýsingum sem nauðsynlegt var fyrir okkur að fá til að gera okkur grein fyrir áður en við færum í 2. umr., aðalumræðu málsins, hvaða áhrif breytingartillagan hefði fyrir þá báta sem um ræddi. En það var ekki staðið við það og hér stöndum við aftur í skjóli myrkurs þó að komið sé sumar og ræðum málið, örfáir þingmenn. Nú stendur yfir þingfundur þar sem allir þingmenn hafa skyldu til að sitja og mæta og við sitjum hér örfáir þingmenn úr sjútvn. og í salnum núna erum við eingöngu þrír fulltrúar stjórnarandstöðunnar í sjútvn. og erum að ræða málið okkar á milli. Þetta er, hæstv. forseti, farið að minna mann á þegar umræður stóðu hér um útvarpslögin sem nýbúið er að afgreiða.

Ég verð þó að hæla hæstv. ráðherra fyrir það hve úrræðagóður hann er. Þetta er í annað skiptið á tiltölulega stuttum tíma þar sem þingmenn Norðvest. sækja að ráðherra með sérstakar kröfur fyrir sitt svæði og hafa lýst því yfir og svarið það hverjum sem heyra vildi að þeir mundu aldrei gefast upp og fyrr dauðir liggja en að standa ekki við það sem þeir hefðu lofað, og aftur núna tekst ráðherra snilldarlega að snasa þessa sömu hv. þm.

Við munum öll sem fylgdumst með umræðunni og málatilbúnaði í kringum línuívilnunina þar sem þingmenn Norðvest. börðu sér á brjóst og sögðust ætla að ná línuívilnun fyrir dagabáta, línuívilnun fyrir alla þá sem á þyrftu að halda. Ef þeir næðu ekki 50% línuívilnun í þorski þá mættu þeir hundar heita.

Hvernig fór línuívilnunarmálið? Ráðherra lagði fram frv. um línuívilnun sem var með þeim eindæmum að það hefði ekki hvarflað að nokkrum manni að þessir sömu þingmenn mundu samþykkja það en einhverra hluta vegna endaði það svo að þeir kenggáfust upp. Ráðherra var búinn að sinna þeirri skyldu sinni sem búið var að knýja hann til, að leggja fram frv. um línuívilnun þó að það væri allt annað frv. en þeir höfðu lofað, frv. sem tók til baka byggðakvótana í raun á sama tíma þannig að sjútvrh. stóð nokkuð jafnréttur eftir, hann vildi sjá þessa byggðakvóta feiga. En honum tókst snilldarlega að leggja fram frv. sem ruglaði þessa hv. þm. Norðvest. þannig í ríminu að þeir héldu að þeir væru að fá það sem þeir voru að biðja um og samþykktu línuívilnunina en lýstu því jafnframt yfir, sumir hverjir, að fyrst þeir væru að gefast upp í því máli eða næstum því gefast upp skyldu þeir nú aldeilis setja niður hælana í dagamálinu, þeir mundu ekki gefast upp með sama hætti í því.

Hvað gerist svo þegar þessir sömu þingmenn fara að narta í hælana á hæstv. sjútvrh. og benda honum á að nú sé þingið að verða búið, hann sé ekki búinn að leggja fram frv. um dagabátana og nú muni þeir láta til skarar skríða og gera að honum aðsúg að hætti fornmanna og knýja hann til þess að koma með frv. um dagabátana? Jú, hæstv. ráðherra hikar við en kemur síðan með frv. sem er í raun og veru alls ekkert um gólf í dagabátana heldur allt aðra hluti. Og eftir að hafa hlustað á hv. þm. og gamlan baráttumann, Einar Odd Kristjánsson, í pontunni áðan verð ég að segja að að mörgu leyti minna þeir mig, hv. þingmenn, á skólabræður mína í barnaskóla sem ákváðu að taka einn félaga okkar í gegn, hann væri ekki alveg að makka rétt. Þeir voru þrír saman og gerðu að honum aðsúg þar sem hann stóð undir skólaveggnum. Hann var tiltölulega hraustur sá og lét sér ekki bregða þó að þeir kæmu þrír og áður en yfir lauk var hann búinn að draga úlpuna yfir hausinn á þeim öllum, setja fótinn í afturendann á þeim og senda þá öfuga í burtu frá sér og stóð uppi sem sigurvegari á sama hátt og í þessari glímu. Hæstv. sjútvrh. hefur haft fullnaðarsigur á þeim hv. þm. sem hér hafa verið að sýna einhverja tilburði í það að ætla að setja gólf í dagabátana.

[25:30]

Nei, hæstv. forseti, sóknarkosturinn sem boðið var upp á í frv. hæstv. ráðherra var ónýtur. Á það var margoft bent við 1. umr. Allar umsagnir sem komu til nefndarinnar staðfestu það og nú er hæstv. ráðherra og meiri hluti sjútvn. í raun búinn að staðfesta það líka með því að breyta frv. með þeim hætti sem þeir eru búnir að gera og leggja fram þessa breytingartillögu.

Í öllum þessum aðdraganda hlýtur maður að velta fyrir sér hvernig á því stendur. Hvernig stendur á því að frv. sem átti að vera unnið í fullri samvinnu, eftir því sem búið var að segja okkur óbreyttum þingmönnum, við Landssamband smábátaeigenda um útfærslu og hvernig ætti að gera þetta skuli enda uppi sem frv. nánast í algjörri ósátt við þau samtök og snúast um kvóta en ekki um daga? Einhvern veginn virðist vera eins og ákveðinn hópur dagabátaeigenda hafi ákveðið að fara af stað og reyna að fá félaga sína í lið með sér til þess að krefjast kvóta.

Við heyrðum af því í fjölmiðlum að fram hefði farið undirskriftasöfnun hjá eigendum dagabáta um það hvort þeir vildu vera áfram í dögum eða hvort þeir vildu fara í kvóta. Ég held að það hafi verið í Morgunblaðinu sem fram kom að tæpir 200 eigendur væru búnir að skrifa undir þessa lista. Þetta gerist á sama tíma og enginn innan þings, eftir því sem maður hélt, var að velta fyrir sér kvóta á þessa báta. Þetta gerist á sama tíma og maður hélt að enginn innan sjútvrn. væri að velta fyrir sér kvóta á þessa báta. En einhverra hluta vegna komu þessir menn aldrei með þessa lista, þeir sýndu aldrei þessar undirskriftir, og eftir að þeir höfðu komið og heimsótt okkur í sjútvn. sögðu þeir aðspurðir að þeir hefðu jú staðið fyrir slíkri undirskriftasöfnun en þeir upplýstu okkur aldrei um hve margir hefðu skrifað undir listana þannig að við vitum það ekki enn.

Þessi hópur sem samanstendur af fjórum eigendum dagabáta kallar sig áhugahóp um dagabáta. Þeir svöruðu því til þegar við spurðum út í þessi samtök að þau hefðu verið stofnuð 23. maí, fyrir örfáum dögum, til þess að berjast fyrir hagsmunum dagabáta, þeim hagsmunum að koma þeim í kvóta. Samþykktir þessa félagsskapar voru með þeim hætti að í félagsskapnum er engin stjórn, ekki haldnir stjórnarfundir, og þeir töldu að þeir væru með u.þ.b. 20 eigendur dagabáta af þeim 292 sem þá eiga innan sinna vébanda.

Einhverra hluta vegna hefur þessi hópur haft talsvert mikil áhrif á hvernig niðurstaðan hefur orðið í málinu og hvernig frv. lítur út. Ég ætla í sjálfu sér ekkert að gera lítið úr því að menn sem reka fyrirtæki og eiga sína báta og sjá fram á að þeir gætu fengið fastari grunn undir rekstur sinn út úr þessu kerfi, berjist í því að koma rekstrinum á fastari grunn. Það sem maður hefur bæði heyrt og séð til þessa hóps sýnir að þetta eru ákafamenn. Þetta eru menn sem vilja láta hlutina ganga og láta ganga undan sér, enda þeir menn sem kannski hafa náð sér í mikla aflareynslu með dugnaði á bátum sínum. En það er einu sinni svo að kapp er best með forsjá og ég verð að segja alveg eins og er eftir að hafa hitt þessa aðila á fundi sjútvn. og rakið þar úr þeim garnirnar ásamt öðrum sjávarútvegsnefndarmönnum að mér finnst örla á því að þeir hafi ekki unnið af fullum heilindum í málinu. Þeir sögðu okkur í sjútvn. að þeir hefðu hringt í alla eigendur dagabáta sem þeir náðu í, 292 að tölu. Þeir hefðu náð í 227 þeirra og spurt hvort þeir vildu aflamark eða hvort þeir vildu daga. Niðurstaðan var sú að yfirgnæfandi meiri hluti vildi aflamark.

Aðspurðir sögðu þeir okkur þó að frv. hefði jú verið komið fram á þessum tíma með þessum arfavondu valkostum, sem ég kallaði hér kjöt og skít, þannig að eigendur dagabáta gerðu sér grein fyrir hvað lá á borðinu og hvað var í boði. Ætluðu þeir að velja kjötið eða ætluðu þeir að velja skítinn? Það var spurningin sem þeir fengu og að sjálfsögðu var yfirgnæfandi meiri hluti þeirra sem sagði: Við ætlum að velja kvóta ef þetta eru kostirnir sem standa okkur til boða. Ef við getum annars vegar valið fastan kvóta með þeirri úthlutun sem verið er að lofa okkur eða hins vegar ónýtt dagakerfi þar sem dagarnir geta minnkað um helming á næsta ári verðum við að velja kvótann.

Þegar þeir kynntu fyrir okkur þessa könnun sína fannst mér í upphafi eins og þeir legðu málið þannig fram að yfir 80% hefðu svarað því aðspurðir að þeir vildu kvóta. Það er ekki svar við þeirri spurningu hvort menn ætli sér að velja betri kostinn af tveimur slæmum sem liggja á borðinu. Reyndar hef ég síðan heyrt hv. þingmenn halda því fram í fjölmiðlum og fara einmitt með þessa rangfærslu að gerð hafi verið skoðanakönnun um það hvort menn vildu kvóta eða daga og út úr henni hefði komið að yfirgnæfandi meiri hluti vildi kvóta. Ég reikna með að það hafi kannski verið það sem hv. þm. Einar Oddur Kristjánsson vitnaði í áðan þegar hann sagði að hann yrði bara að gefast upp því þessir dagakarlar vildu bara allir kvóta. Það hefði eiginlega aldrei hvarflað að honum en það væri bara staðreyndin núna að þeir vildu allir kvóta og það þýddi ekkert fyrir hann að vera að slást í því meira að reyna að halda þessum mönnum í dögum. En þegar skoðað er hvað liggur að baki svörunum er þetta ekki svona.

Annað sem maður veltir fyrir sér varðandi vinnubrögðin í kringum frv. er að mér sýnist eins og sjútvrn. og þeir sjávarútvegsnefndarfulltrúar sem komið hafa að því að semja frv. hafi nánast vísvitandi farið fram hjá Landssambandi smábátaeigenda. Hvað veldur því er ekki gott að segja. Kannski það að alveg frá upphafi lá fyrir að forustumenn Landssambands smábátaeigenda, svæðafélögin og allir sem ályktað höfðu um þessi mál, höfðu ályktað um það að þeir vildu gólf í dagakerfið og enginn þeirra hafði bent á þá leið að nú ættu menn að fara í kvóta.

Ég held að þeir sem hér hafa talað um frv., margir hverjir, geri sér kannski ekki grein fyrir þeirri miklu breytingu sem verður á sóknarmynstri þessara báta við það að fara úr dögum í kvóta. Bátar sem flykkst hafa vestur á firði eða á Langanes eða á þá staði þar sem fisk er að hafa í það skiptið, mestan fisk á sóknareiningu, munu hætta því. Af hverju? Af því að hvatinn til þess að fiska mikið á stuttum tíma mun að mestu leyti hverfa vegna þess að þetta mikla fiskirí á stuttum tíma er yfirleitt yfir hásumarið þegar fiskverð er sem lægst. Það þýðir einfaldlega að ef menn vita nákvæmlega hvað þeir mega fiska, þeir eiga kvóta og mega fiska 40 tonn, þá fara þeir ekki og fiska eins og víkingar yfir sumarið þegar verðið er lægst og fiska þessi 40 tonn á tiltölulega fáum dögum og hafa lítið út úr því. Nei, þeir munu örugglega velta því fyrir sér hvernig best væri fyrir þá að dreifa þessu fiskiríi. Ættu þeir ekki að fara að vori og hausti áður en toppurinn kemur og fiskverð lækkar? Fiskverkendur fara meira og minna í sumarfrí og verðið er það lægsta sem það verður á árinu yfir hásumarið.

Auðvitað munu þeir gera það, auðvitað munu þeir reyna að hámarka það verð sem þeir fá fyrir þann afla sem þeir geta tekið. Það mun þýða að byggðirnar sem hafa verið að fá flokka af kúrekum sjávarins, eins og smábátaeigendurnir eru kallaðir, margir hverjir, þar sem þeir fara um í flokkum eins og kúrekarnir gerðu í gamla daga þegar þeir ráku nautahjarðir á þann stað þar sem best var borgað, þar sem best var að koma með nautgripina til að láta slátra þeim, nákvæmlega á sama hátt hafa dagabátaeigendur flykkst eins og kúrekar sjávarins á þá staði þar sem best er að hafa. Þetta verður liðin tíð. Þetta mun hafa geysilega mikil áhrif á þessar byggðir og ég hef verið að velta því fyrir mér þennan sólarhringinn, hæstv. forseti, hvernig í ósköpunum standi á því að baráttumenn byggðanna úr Norðvest., Einar Oddur Kristjánsson, Einar Kristinn Guðfinnsson, Kristinn H. Gunnarsson ...

(Forseti (BÁ): Hv. þingmenn.)

Já, ég ætlaði að bæta því við í restina. Hv. þingmenn Einar Oddur Kristjánsson, Einar K. Guðfinnsson og Kristinn H. Gunnarsson hafa allir verið mjög öflugir baráttumenn fyrir byggðirnar á Vestfjörðum og það var ekki fyrr en hæstv. sjútvrh. talaði hér úr pontunni fyrr í umræðunni sem ég gerði mér grein fyrir því að það hékk kannski eitthvað aðeins meira á spýtunni vegna þess að hæstv. ráðherra fór yfir það, ja, ég veit það ekki, svona nánast fyrir slysni kannski, að hann hefði ákveðnar heimildir til þess að bregðast við því ef byggðir yrðu fyrir verulegu áfalli. Ég held að við allir sem höfum fylgst með og þekkjum hvað þessi flokkur kúreka sjávarins hefur verið að gera fyrir byggðirnar þar sem þeir hafa komið og hvaða áhrif það mun hafa þegar þeir hætta að koma, gerum okkur grein fyrir að það er veruleg minnkun á þeim afla sem verið er að landa í þeim höfnum og veruleg áhrif sem það kemur til með að hafa á þau byggðarlög. Þegar hæstv. ráðherra sagði að hann hefði skv. 9. gr. fiskveiðistjórnarlaga ákveðnar heimildir til þess að mæta slíkum áföllum hvarflaði það að manni, herra forseti, hvort verið gæti að það væru fleiri spil í þessum spilastokki en búið er að sýna, hvort það geti verið að búið sé að veifa einhverjum hluta af þeim 12 þús. tonnum sem hæstv. sjútvrh. hefur til að bregðast við áföllum byggðarlaga, það væri búið að sýna eða handsala eða gefa með einhverju móti til kynna að hluti af þessum tonnum færi þá bara á þessa staði, eins og Suðureyri, eins og Skagaströnd, á þá staði sem fyrir mestu búsifjunum verða þegar flokkur dagabáta hættir að mæta á svæðið.

Í 9. gr. fiskveiðistjórnarlaganna segir, með leyfi forseta:

,,Á hverju fiskveiðiári skal ráðherra hafa til ráðstöfunar aflaheimildir sem nema allt að 12.000 lestum af óslægðum botnfiski í þorskígildum talið sem hann getur ráðstafað þannig:

1. Til að mæta áföllum sem fyrirsjáanleg eru vegna verulegra breytinga á aflamarki einstakra tegunda.``

Og hér kemur greinin sem ég var að vísa til, með leyfi forseta:

a. Til minni byggðarlaga sem lent hafa í vanda vegna samdráttar í sjávarútvegi og háð eru veiðum eða vinnslu á bolfiski.

b. Til byggðarlaga sem orðið hafa fyrir óvæntri skerðingu á heildaraflaheimildum fiskiskipa sem gerð hafa verið út og landað hafa afla í viðkomandi byggðarlögum og sem veruleg áhrif hefur haft á atvinnuástand í byggðarlögunum.``

Breytingin sem gerð var á 9. gr. fyrir síðustu áramót veitir í raun hæstv. ráðherra heimildir til þess að bæta byggðarlögum upp skerðingu sem þau verða fyrir. Og það læðist að manni sá grunur að það sé skiptimyntin í því að koma öllum dagabátum undir kvóta að ef einhverjir hv. þingmenn eða sveitarstjórnarmenn eða aðrir hafa áhyggjur af því hvað gerist á þeirra svæði, á þeirra stöðum, sé búið að flagga þessu, það sé búið að opna kistuna og sýna aðeins ofan í 12 þús. tonna kistuna og segja: Hér er gullið, ég á nóg. Verðir þú fyrir vandræðum get ég bætt þér það upp, kæri vin. Og þar með fara menn dansandi inn í kvótakerfi, menn sem alltaf hafa verið á móti því að setja smábátana inn í það kerfi.

[25:45]

Virðulegi forseti. Ég hef kannski ekki mikla ánægju af því eða tel að það svari þeim kröftum sem fara í það að standa hér fyrir tómum sal Alþingis og tala um þetta hjartans mál mitt en þætti vænt um ef hv. formaður sjútvn. léti svo lítið að láta sjá sig í salnum --- þar mætir nú hv. formaður sjútvn. --- vegna þess að ég vonaðist til að ég kæmist aðeins fyrr að í umræðunni og hafði ætlað mér að spyrja ráðherrann nokkurra spurninga en að sjálfsögðu hef ég engar athugasemdir við það að spyrja hv. formann sjútvn. þeirra spurninga af því að hann hlýtur að geta svarað þeim.

Fyrsta spurningin sem ég hafði sett niður var einföld: Datt hv. formanni sjútvn. nokkurn tíma í hug að einhver veldi sókn í upprunalega frv. eins og það lá fyrir, mundi velja þann kost að velja sóknardaga á móti þeim kosti sem boðið var upp á í kvóta?

Ég vil inna hv. formann sjútvn. eftir því hverjir komu að samningu þess frv. sem lagt var hér fram. Hvernig í ósköpunum stóð á því að allt í einu birtist kvóti inni í því frv. sem átti að vera um dagabáta? Veit hv. formaður sjútvn. til þess að áhugahópur dagabátaeigenda hafi hitt einhvern af þeim sem komu að samningu umrædds frv., annaðhvort ráðherra, sjávarútvegsnefndarmenn eða embættismenn sem komu að samningu frv. í aðdraganda þess að frv. varð til?

Hvernig var samráði við Landssamband smábátaeigenda háttað? Hvenær hófst það samráð, hvernig var því háttað, hvernig fór það fram og hvernig endaði það? Ég ætla í lok máls míns á eftir að lesa upp, með leyfi forseta, ljósvakahandritið sem ég notaði í andsvörum í upphafi umræðunnar því ég komst ekki yfir það á þeim stutta tíma sem þar var skammtaður en þar kemur í ljós að forsvarsmenn Landssambands smábátaeigenda virðast vera allt annað en sáttir og eins og fréttamaður kallaði það alveg gáttaðir.

Í fimmta lagi langar mig að inna hv. formann sjútvn. eftir því hvort gerð hafi verið einhver tilraun til þess að meta hvaða áhrif sá gerningur, að dagabátur fari í kvóta, gæti haft á löndun afla á þeim höfnum þar sem mestum afla þeirra báta hefur verið landað hingað til.

Ég spyr að gefnu tilefni um aðkomu áhugahóps dagabátaeigenda að málinu vegna þess að eins og ég fór yfir áðan, ef ég man það rétt, þá sögðu þessir aðilar aðspurðir að félagsskapurinn hefði verið stofnaður 23. maí frekar en 20. maí. Við erum með ályktun frá Félagi áhugahóps dagabátaeigenda sem dagsett er 24. maí þar sem þeir fara fram á að gætt verði sérstaklega að því ákvæði í frv. hvernig fara skuli með aflareynslu þegar eigin bátur hefur verið endurnýjaður og það gert skýrara og sanngirni verði gætt gagnvart viðkomandi aðilum. Þetta er nefnilega eitt af þeim atriðum sem komu inn í breytingartillöguna, það var einmitt reynt að gera þetta gagnvart þeim aðilum sem höfðu endurnýjað eigin báta.

Í ályktun frá Félagi áhugahóps dagabátaeigenda, dagsett 24. maí, kemur einnig fram að sóknarkerfið verði aflagt með öllu enda sé ekki forsvaranlegt að reka sérstakt fiskveiðistjórnarkerfi fyrir svo fáa báta sem fyrirsjáanlegt er að munu velja sóknardagana áfram eins og skoðanakönnunin sem félagið gerði, hringingin sem ég talaði um áðan, leiddi í ljós.

Þetta fengu þeir inn í breytingartillöguna. Það var akkúrat það sem gerðist með breytingartillöguna sem við sáum svo 25. maí, daginn eftir. Þá hafði það gerst að gætt hafði verið sérstaklega að hagsmunum þeirra sem höfðu farið í fjárfestingar í eigin bátum, sanngirniskrafa ef menn ætluðu í þennan kvóta á annað borð, og sóknardagakerfið aflagt með öllu. Því hlýtur maður að spyrja þegar forsvarsmenn Landssambands smábátaeigenda lýsa undrun sinni á því með hvaða hætti þessi hópur hefur komist að embættismönnum, sjávarútvegsnefndarmönnum og ráðherra með hugmyndir sínar fram hjá stjórn landssambandsins: Hvernig í ósköpunum stendur á aðkomu þessara manna að málinu? Hvað veldur því að þeir hafa svona góða aðkomu að þeim sem semja frumvörp um málefni þeirra og að niðurstaðan verður einmitt sú sem þeir eru að óska eftir eða biðja um?

Eins og fram kom í andsvari í upphafi máls míns er í raun ekkert að marka það sem stendur í breytingartillögunni sem mælt var fyrir í upphafi umræðunnar um þetta mál. Prósenturnar sem verið er að tala um þar hafa breyst frá því í gærkvöldi að breytingartillagan var lögð fyrir sjútvn. Til að gætt sé allrar sanngirni var okkur sagt þar, og það kemur fram í nál. meiri hluta sjútvn., að það mætti búast við því að þessar prósentur gætu breyst og það kæmi þá fram við 3. umr. eða milli 2. og 3. umr. Búið er að boða fund í nefndinni í fyrramálið þar sem ég reikna með að við sjáum einhverja breytingartillögu á þessum prósentum vegna þess að þegar er farið að reikna út samkvæmt öðrum prósentum, ekki þeim prósentum sem við leggjum fram hér heldur öðrum prósentum.

Ég fór yfir það í andsvarinu og ætla að fara yfir það aftur, virðulegi forseti, að nú á að reikna út þannig að 91% af viðmiðunaraflareynslu upp að 42,5 tonnum á að koma inn sem kvóti viðkomandi báts og 45% af því sem er umfram 42,5 lestir. Þetta er talsverð breyting. Það þýðir í raun að nú fá 24 bátar úthlutað 50 tonnum eða meiru, þeir voru aðeins fleiri, en 154 fá undir 34 tonnum. Horfandi á þetta væri ekki óeðlilegt að álykta að u.þ.b. helmingur bátanna, sem eru 292, horfi fram á það að hafa 30 tonn eða minna í kvóta miðað við þessa reiknireglu og það má alveg ætla að sá helmingur muni horfa til þess að selja þessar heimildir frá sér. Annaðhvort verða þeir að gera það eða reka báta sína með því að nýta heimildir sínar upp á 30 tonn og leigja síðan til sín aukaheimildir til að ná að reka bátana skammlaust á hverju rekstrarári.

Mér segir svo hugur um að það verði ekki undir 100 bátar sem selja aflaheimildir sínar. Það er talsvert mikil breyting í kerfi sem telur 292 báta. Það eru hamfarir í því kerfi vegna þess að þegar bátunum fækkar svona mikið landa þeir að sjálfsögðu ekki sums staðar þar sem þeir höfðu landað áður.

Virðulegi forseti. Vegna þess að hér hefur komið fram bæði í ræðu og riti að þetta sé gert í sátt við Landssamband smábátaeigenda --- reyndar hafa sumir hv. sjávarútvegsnefndarmenn meiri hlutans passað sig á að tala ekki um samkomulag við landssambandið, tala ekki um sátt heldur um sameiginlega niðurstöðu. Ég hef tekið eftir því að þeir hafa sérstaklega passað sig á að nefna ekki að það væri sátt um málið eða samkomulag heldur að þetta væri sameiginleg niðurstaða sjútvrn. og Landssambands smábátaeigenda. Við fórum ekkert í grafgötur með það, sjávarútvegsnefndarmenn, sem hittum í gærkvöldi ásamt ráðuneytisstjóra sjútvrn. framkvæmdastjóra og formann Landssambands smábátaeigenda að þetta höfðu verið ansi stífir samningar, ef hægt er að kalla það samninga þegar menn setjast við samningaborðið með eins skakka stöðu og þarna var, að það var ekki mikil sátt sem skein framan úr þeim mönnum. Ég ætla því að leyfa mér að endingu, virðulegi forseti, að lesa upp úr ljósvakahandriti, það er viðtal við Örn Pálsson, framkvæmdastjóra Landssambands smábátaeigenda, sem fram fór í sjónvarpsfréttum klukkan 19 í kvöld. Þar segir, með leyfi forseta:

,,Forsvarsmenn Landssambands smábátaeigenda segjast vera gáttaðir á því að svo skuli komið að við blasi að Alþingi afnemi sóknardagakerfi smábáta.

Framkvæmdastjóri sambandsins segir að hann óttist að við blasi miklir erfiðleikar hjá eigendum margra þeirra 300 báta sem þetta snúist um.

Örn Pálsson, framkvæmdastjóri Landssambands smábátaeigenda: ,,Það er greinilegt að sjávarútvegsráðherra hefur alltaf haft það á stefnuskrá sinni að leggja af sóknardagakerfi smábáta. Okkur óraði samt sem áður ekki fyrir þessu miðað við viðræðurnar sem við áttum við hann nú á síðastliðnum árum og á síðastliðnum mánuðum.``

Sjávarútvegsráðherra hafi svo kastað framan í smábátaeigendur, eins og Örn orðar það, lagafrumvarpi þar sem gert hafi verið ráð fyrir því að leggja sóknardagakerfið af.

Örn Pálsson: ,,Þannig að við höfðum ekkert, engan grun um það að hann væri að koma með frumvarp sem myndi leggja af þetta kerfi.``

Helgi H. Jónsson fréttamaður: ,,Teljið þið ykkur beinlínis svikna?``

Örn Pálsson: ,,Við teljum að það hafi verið komið aftan að okkur í þessu máli og það af hálfu sjávarútvegsráðherra.``

Örn segir að fyrir kosningar til Alþingis hafi ýmsir þingmenn lýst yfir því að þeir vildu halda í sóknardagakerfið, tryggja það og festa í sessi en nú væri komið annað hljóð í strokkinn hjá þingmönnum sem svo hafi talað.

Örn Pálsson: ,,Meðal annars þingmenn Norðvesturkjördæmis og formaður þingflokks Framsóknarflokksins.``

En hverja telja menn hjá Landssambandi smábátaeigenda þá skýringuna á slíkum sinnaskiptum?

Örn Pálsson: ,,Ætli það sé ekki skýringin á því að þeir telji það farsælla að ríkisstjórnarsamstarfið haldi og, en ég vil nú samt sem áður minna á það að það var mat margra fyrir, eftir að kosningaúrslitin lágu fyrir að þessi mál hafi einmitt gert það að verkum að ríkisstjórnarflokkarnir héldu meiri hluta sínum.````

Ég held, virðulegi forseti, að ég verði að taka undir með framkvæmdastjóra Landssambands smábátaeigenda í þeirri ályktun sem hann dregur þarna að tal margra hv. þm. í kosningabaráttunni um að þeir bæru hag dagabátaeigenda fyrir brjósti hafi einmitt orðið til þess að nokkrir, leyfi ég mér að fullyrða, hv. þingmenn komust inn á þing sem annars hefðu kannski ekki gert það.

Ég geri mér grein fyrir því að ég kastaði fram mörgum spurningum til hv. formanns sjútvn. og hann á ekki nokkurn möguleika á að svara þeim í stuttu andsvari, enda býst ég við að formaður sjútvn. hljóti að biðja um ræðu til að taka þátt í umræðunni og vona satt að segja að hann geymi svör við spurningunum sem hann getur ekki svarað í stuttu andsvari þangað til hann kemur upp í seinni ræðu sína. (MÞH: Má maður ekki að svara fyrirspurninni? Ertu ekki maður til að svara ...?) (Gripið fram í: Á ég að ...?)