Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 515. máls.
130. löggjafarþing 2003–2004.
Þskj. 978 — 515. mál.
viðskiptaráðherra við fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardóttur um afskriftir viðskiptabankanna.
Fyrirspurnin hljóðar svo:
1. Hve miklar voru afskriftir viðskiptabanka hér á landi samanborið við afskriftir norrænna banka á árunum 1999–2003?
2. Hvað má ætla að vaxtamunur inn- og útlána gæti minnkað mikið ef afskriftir hér á landi væru sambærilegar við það sem gerist annars staðar á Norðurlöndum að meðaltali?
Óskað var eftir svörum við fyrirspurninni frá Fjármálaeftirlitin, svör þess fara hér á eftir.
Eftirfarandi samantekt er byggð á skýrslum Fjármálaeftirlitsins og fjármálaeftirlitanna í Noregi og Danmörku og skýrslu OECD um afkomu og efnahag banka hvað varðar talnaefni frá Finnlandi og Svíþjóð. Tekið skal fram að nýjustu tölur í fyrirliggjandi talnaefni eru frá árinu 2002 og frá árinu 2001 í sumum tilvikum.
Í töflu 1 hér á eftir eru sýnd hlutföll framlaga í afskriftareikning hjá viðskiptabönkum í fjórum landanna en banka og sparisjóða í Danmörku. Þar kemur fram að meðaltalsafskriftahlutfall, þe. hlutfall af meðalstöðu efnahagsreiknings, fyrir viðskiptabanka hér á landi árin 1999–2002 var 0,64%. Sambærilegar tölur annars staðar á Norðurlöndum að meðaltali fyrir árin 1999–2001 sýna mun lægri afskriftahlutföll en hér á landi eða 0,15% í Noregi, 0,21% í Danmörku og innan við 0,1% fyrir Finnland og Svíþjóð. Eins og sést í töflu 1 vega stærstu bankar í hverju landi mjög þungt í framangreindum hlutfallstölum. Stærstu bankarnir annars staðar á Norðurlöndum eru að meðaltali 5–20 sinnum stærri en viðskiptabankar hér á landi miðað við heildareignir og er samanburður milli Íslands og annarra landa þar af leiðandi erfiðleikum bundinn. Í samanburði við önnur lönd verður enn fremur að hafa í huga að fasteignaveðlán kunna að vega mismunandi þungt í útlánum en þeim fylgja yfirleitt mun lægri afskriftaframlög vegna útlánatapa.
Í töflu 1 hefur verið reynt að draga fram þann hluta norrænna innlánsstofnana sem telja má að sé sambærilegur með hliðsjón af meðalstærð viðskiptabanka hér á landi. Í ljós kemur að afskriftahlutfall viðskiptabanka hér á landi var að meðaltali 0,64% á tímabilinu 1999– 2002 en rúmlega 1% hjá viðskiptabönkum öðrum en þremur stærstu í Noregi (2001–2002) og 0,51% hjá innlánsstofnunum í hópi 2 í Danmörku 2000–2002). Afskriftahlutfall viðkomandi banka í Noregi var óvenjuhátt fyrir árið 2002. Sé eingöngu horft á hlutfall þessara norsku banka fyrir árið 2001 er það 0,7%. Fyrirliggjandi tölur frá Finnlandi og Svíþjóð eru ekki sambærilegar hvað varðar meðlastærð banka. Þessi samanburður, svo langt sem hann nær, sýnir að afskriftahlutföll viðskiptabanka hér á landi eru ekki verulega frábrugðin því sem tíðkast hjá bönkum af sambærilegri stærð annars staðar á Norðurlöndum. Hafa verður í huga að mismunandi samsetning eigna, t.d. vegna fasteignaveðlána með lág afskriftahlutföll, kann að skekkja þennan samanburð.
Í töflu 2 er sýnt yfirlit yfir vaxtatekjur og vaxtagjöld hjá viðskiptabönkum hér á landi árið 2002 og áhrif mismunandi forsendna fyrir breytingum á afskriftaframlögum á vaxtatekjur, vaxtagjöld og hreinar vaxtatekjur, að öðru óbreyttu. Sérstaklega eru sýnd möguleg áhrif á vaxtatekjur af útlánum og vaxtagjöld af innlánum. Ekki er lagt mat á hvað séu eðlilegar forsendur varðandi afskriftaframlög í samanburði við önnur norræn lönd.
130. löggjafarþing 2003–2004.
Þskj. 978 — 515. mál.
Svar
viðskiptaráðherra við fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardóttur um afskriftir viðskiptabankanna.
Fyrirspurnin hljóðar svo:
1. Hve miklar voru afskriftir viðskiptabanka hér á landi samanborið við afskriftir norrænna banka á árunum 1999–2003?
2. Hvað má ætla að vaxtamunur inn- og útlána gæti minnkað mikið ef afskriftir hér á landi væru sambærilegar við það sem gerist annars staðar á Norðurlöndum að meðaltali?
Óskað var eftir svörum við fyrirspurninni frá Fjármálaeftirlitin, svör þess fara hér á eftir.
Eftirfarandi samantekt er byggð á skýrslum Fjármálaeftirlitsins og fjármálaeftirlitanna í Noregi og Danmörku og skýrslu OECD um afkomu og efnahag banka hvað varðar talnaefni frá Finnlandi og Svíþjóð. Tekið skal fram að nýjustu tölur í fyrirliggjandi talnaefni eru frá árinu 2002 og frá árinu 2001 í sumum tilvikum.
Í töflu 1 hér á eftir eru sýnd hlutföll framlaga í afskriftareikning hjá viðskiptabönkum í fjórum landanna en banka og sparisjóða í Danmörku. Þar kemur fram að meðaltalsafskriftahlutfall, þe. hlutfall af meðalstöðu efnahagsreiknings, fyrir viðskiptabanka hér á landi árin 1999–2002 var 0,64%. Sambærilegar tölur annars staðar á Norðurlöndum að meðaltali fyrir árin 1999–2001 sýna mun lægri afskriftahlutföll en hér á landi eða 0,15% í Noregi, 0,21% í Danmörku og innan við 0,1% fyrir Finnland og Svíþjóð. Eins og sést í töflu 1 vega stærstu bankar í hverju landi mjög þungt í framangreindum hlutfallstölum. Stærstu bankarnir annars staðar á Norðurlöndum eru að meðaltali 5–20 sinnum stærri en viðskiptabankar hér á landi miðað við heildareignir og er samanburður milli Íslands og annarra landa þar af leiðandi erfiðleikum bundinn. Í samanburði við önnur lönd verður enn fremur að hafa í huga að fasteignaveðlán kunna að vega mismunandi þungt í útlánum en þeim fylgja yfirleitt mun lægri afskriftaframlög vegna útlánatapa.
Í töflu 1 hefur verið reynt að draga fram þann hluta norrænna innlánsstofnana sem telja má að sé sambærilegur með hliðsjón af meðalstærð viðskiptabanka hér á landi. Í ljós kemur að afskriftahlutfall viðskiptabanka hér á landi var að meðaltali 0,64% á tímabilinu 1999– 2002 en rúmlega 1% hjá viðskiptabönkum öðrum en þremur stærstu í Noregi (2001–2002) og 0,51% hjá innlánsstofnunum í hópi 2 í Danmörku 2000–2002). Afskriftahlutfall viðkomandi banka í Noregi var óvenjuhátt fyrir árið 2002. Sé eingöngu horft á hlutfall þessara norsku banka fyrir árið 2001 er það 0,7%. Fyrirliggjandi tölur frá Finnlandi og Svíþjóð eru ekki sambærilegar hvað varðar meðlastærð banka. Þessi samanburður, svo langt sem hann nær, sýnir að afskriftahlutföll viðskiptabanka hér á landi eru ekki verulega frábrugðin því sem tíðkast hjá bönkum af sambærilegri stærð annars staðar á Norðurlöndum. Hafa verður í huga að mismunandi samsetning eigna, t.d. vegna fasteignaveðlána með lág afskriftahlutföll, kann að skekkja þennan samanburð.
Tafla 1.
Framlög í afskriftareikning í hlutfalli af meðalstöðu efnahagsreiknings.
|
|
1999 |
2000 |
2001 |
2002 |
Fjöldi í árslok |
Meðalstaða efnahags banka í lok síðasta árs ma. ísl. kr. |
Meðalafskriftahlutfall |
Árafjöldi í meðaltali |
| Ísland | ||||||||
| Viðskiptabankar | 0,56% | 0,50% | 0,71% | 0,78% | 5 | 214 | 0,64% | 4 |
| Noregur | ||||||||
| Stærstu viðskiptabankar (3) | 0,16% | 0,28% | 3 | 3.000 | 0,22% | 2 | ||
| Aðrir viðskiptabankar (13) * | 0,70% | 1,33% | 13 | 140 | 1,02% | 2 | ||
| Viðskiptabankar | 0,03% | 0,12% | 0,30% | 0,15% | 3 | |||
| * Í skýrslu frá Kredittilsynet kemur fram að árið 2002 hafi verið óvenjulegt vegna útlánataps sem tengdist Finance Credit. | ||||||||
| Danmörk | ||||||||
| Innlánsstofnanir, hópur 1 (> 250 ma. ísl. kr.) |
0,12% |
0,21% |
0,13% |
5 |
4.600 |
0,15% |
3 |
|
| Innlánsstofnanir, hópur 2 (30–250 ma. ísl. kr.) | 0,40% |
0,57% |
0,56% |
17 |
157 |
0,51% |
3 |
|
| Innlánsstofnanir samtals | 0,17% | 0,18% | 0,29% | 0,21% | 3 | |||
| Finnland | ||||||||
| Viðskiptabankar | -0,02% | 0,04% | 0,01% | 9 | 1.088 | 0,01% | 3 | |
| Svíþjóð | ||||||||
| Viðskiptabankar | -0,02% | 0,04% | 0,01% | 27 | 1.031 | 0,01% | 3 | |
Í töflu 2 er sýnt yfirlit yfir vaxtatekjur og vaxtagjöld hjá viðskiptabönkum hér á landi árið 2002 og áhrif mismunandi forsendna fyrir breytingum á afskriftaframlögum á vaxtatekjur, vaxtagjöld og hreinar vaxtatekjur, að öðru óbreyttu. Sérstaklega eru sýnd möguleg áhrif á vaxtatekjur af útlánum og vaxtagjöld af innlánum. Ekki er lagt mat á hvað séu eðlilegar forsendur varðandi afskriftaframlög í samanburði við önnur norræn lönd.
Tafla 2
. Yfirlit yfir vaxtatekjur og vaxtagjöld hjá viðskiptabönkum
og sparisjóðum og áhrif mismunandi breytinga á framlögum
í afskriftareikning á vaxtaliði að öðru óbreyttu.
|
Viðskiptabankar |
2002 Hlutfall af meðalst. efnahagsreikn. |
2002 Fjárhæðir m. kr. |
2002 Þ.a. v/útlána/ innlána m. kr. |
Breyting á framlagi í afskrr. um 10% m. kr. |
Hlutfall af vaxtat., vaxtagj. og vaxtamun |
Hlutfall af vaxtat./ vaxtagj. útlána og innlána |
Breyting á framlagi í afskrr. um 20% m. kr. |
Hlutfall af vaxtat., vaxtagj. og vaxtamun |
Hlutfall af vaxtat./ vaxtagj. útlána og innlána |
| Vaxtatekjur | 7,34% | 75.548 | 58.224 | 805 | 1,1% | 1,4% | 1.609,1 | 2,1% | 2,8% |
| Vaxtagjöld | 4,92% | 50.618 | 18.383 | 805 | 1,6% | 4,4% | 1.609,1 | 3,2% | 8,8% |
| Hreinar vaxtatekjur | 2,42% | 24.930 | 805 | 3,2% | 1.609,1 | 6,5% | |||
| Framlög í afskriftareikning | 0,78% |
8.046 |
805 |
1.609,1 |
