19.12.1979
Neðri deild: 6. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 102 í B-deild Alþingistíðinda. (122)

16. mál, verðjöfnunargjald af raforku

Iðnrh. (Bragi Sigurjónsson):

Herra forseti. Ég mæli hér fyrir frv. til l. um verðjöfnunargjald af raforku. Frv. þetta felur í sér framlengingu um eitt ár á gildistíma laga um verðjöfnunargjald af raforku og að gjaldinu sé skipt á sama hátt og ákveðið var í lögum nr. 6/1979 milli Rafmagnsveitna ríkisins, sem fá 80%, og Orkubús Vestfjarða, sem fær 20%. Gjaldið er nauðsynlegt til þess að bæta úr fjárhagsörðugleikum fyrirtækjanna og til þess að hamla gegn hinum mikla mun á raforkuverði í landinu sem bitnar mest á viðskiptavinum Rafmagnsveitna ríkisins og Orkubús Vestfjarða. Rétt er að taka fram, að við framlengingu laganna í fyrra var verðjöfnunargjaldið hækkað úr 13% í 19% og er lagt til í frv. þessu að jöfnunargjaldið sé óbreytt frá líðandi ári.

Verðjöfnunargjald af raforku hefur verið í lögum frá árinu 1974. Hafa lögin jafnan verið framlengd til eins árs í senn og er það, eins og fyrr sagði, enn lagt til. Árið 1977 voru gerðar þær breytingar á lögunum að verðjöfnunargjaldinu var skipt milli Rafmagnsveitna ríkisins og Orkubús Vestfjarða, þannig, eins og ég sagði áðan, að Rafmagnsveiturnar fengu 80% gjaldsins og Orkubúið 20%, en Orkubúið tók til starfa 1. jan. 1978.

Eins og alkunna er hafa Rafmagnsveitur ríkisins átt við stöðuga fjárhagsörðugleika að stríða. Verðjöfnunargjaldið hefur ekki nægt til þess að standa undir rekstrarhalla þeirra. Rafmagnsveiturnar hafa því einnig orðið að taka mjög óhagstæð lán og viðskiptavinir Rafmagnsveitnanna hafa orðið að standa undir þeim með gjaldskrárhækkunum fram yfir eðlilegar kostnaðarhækkanir. Þrátt fyrir verðjöfnunargjaldið hefur ríkissjóður orðið að leggja fram til Rafmagnsveitnanna 600 millj. kr. framlag á þessu ári. Á þessu ári er gert ráð fyrir að rekstrarhalli RARIK verði 1400 millj. kr. þrátt fyrir verðjöfnunargjaldið, en það nemur á árinu um 2600 millj., þar af til RARIK 2100 millj. kr. Á næsta ári er ráð fyrir gert að raforkuvinnsla í dísilrafstöðvum á orkuveitusvæði RARIK verði um 5% af heildarraforkuöflun. Á árinu 1980 er gjaldið áætlað 3400 millj. kr., þar af 2700 millj. kr. til RARIK.

Fjárhagsafkoma Orkubús Vestfjarða er einnig mjög slæm. Þannig er gert ráð fyrir 500 millj. kr. rekstrarhalla árið 1980 þrátt fyrir verðjöfnunargjaldið. Hér má geta þess, að á næsta ári er gert ráð fyrir að Orkubúið þurfi að framleiða 38% af orkunni með dísilvélum, með öllum þeim hækkunum sem því fylgja.

Svo sem greinilegt er af framansögðu er óhjákvæmilegt enn einu sinni að framlengja lögin um verðjöfnunargjaldið, og leyfi ég mér að leggja til, herra forseti, að frv. verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. og hv. iðnn.

Ég vil í lokin geta þess, að ástæðan fyrir því, að við leggjum mikla áherslu á að hv. Alþ. geti afgreitt þetta mál nú fyrir jólafrí, er sú, að gjaldið fellur niður nú um áramótin og verði það ekki endurnýjað fyrir áramót er gjaldheimtan ekki fyrir hendi.

Hv. Ed. afgreiddi málið í dag, iðnn. hélt fund í morgun og deildin afgreiddi það síðan í tveimur umr. í dag. Ég leyfi mér að vænta þess, að hv. Nd. geti orðið sammála um að hafa slíkan hraða á að málið fáist afgreitt fyrir jólafríið, eins og ég sagði áðan.