stefnuræða forsætisráðherra og umræður um hana.
Forseti. Nýskipaður skrifstofustjóri Alþingis. Góðir landsmenn. Við vissum hvað lagt var upp með þegar núverandi ríkisstjórn tók við. Það lá ljóst fyrir að þetta væri ríkisstjórn mynduð um stóla en ekki stefnu. Þegar lagt er af stað á þeim forsendum birtist það óhjákvæmilega í sýndarpólitík á meðan stjórnkerfinu, innlendu og erlendu, er eftirlátið að leggja línurnar og stjórna.
Forsætisráðherra lagði mikla áherslu á loftslagsmál í ræðu sinni. Þau eru vissulega stórt mál og mikilvægt en þau eiga það sameiginlegt með öðrum þeim málum sem vekja mesta athygli að þeir sem tala mest um þau nálgast þau oft á kolrangan hátt. Alþjóðaveðurfræðistofnunin varaði nýverið við ofstæki í loftslagsmálum. Það er til að mynda ekki rétt sem forsætisráðherra hefur haldið fram að fellibyljir séu orðnir tíðari og öflugri en áður. Munurinn liggur í því að nú er mun meiri byggð en áður á þeim svæðum þar sem fellibyljir eru algengastir og tjónið því meira.
Til að takast á við stór úrlausnarefni eins og ógnir í umhverfismálum þurfum við að beita vísindum og skynsemi en ekki notast við sýndarpólitík og moka ofan í skurði og ekki með því að finna upp nýja refsiskatta, hvaða nöfnum sem þeir eru nefndir, skatta sem hafa ekki önnur áhrif en að auka álögur á almenning, hækka verðlagsvísitölu og bitna auðvitað verst á þeim tekjulægri.
Um leið og skaðlegum aðgerðum er beitt í nafni umhverfisverndar er sótt að íslenskum landbúnaði úr öllum áttum. Ein besta leiðin til að takast á við umhverfisvá er að efla hina innlendu umhverfisvænu matvælaframleiðslu. Þess í stað er henni gert erfitt fyrir og opnað á innflutning á sýklalyfjamenguðum matvælum úr erlendum verksmiðjubúum. Stjórnkerfið í Reykjavík fær sitt en landbúnaður um allt land er skorinn niður.
Því ber að fagna að ríkisstjórnin hafi uppgötvað fjórðu iðnbyltinguna og vilji gera fyrirtækjum kleift að takast á við hana. En það er best gert með því að veita fyrirtækjum rétta hvata og veita þeim frelsi. Raunveruleikinn sem blasir við er hins vegar sívaxandi regluverk og hindranir.
Á sama tíma er haldið áfram að flækja skattkerfið. Fyrir fáeinum árum kynnti fjármálaráðherra stoltur, sem von var, að skattkerfið yrði einfaldað og skattþrepum fækkað úr þremur í tvö. Nú tilkynnir sami ráðherra að kerfið verði flækt aftur og þrepunum fjölgað úr tveimur í þrjú. Eldri borgarar og aðrir lífeyrisþegar þurfa þó enn að bíða áfram eftir því að loforð um sanngjarnara lífeyriskerfi verði uppfyllt og tekið verði almennilega á óskynsamlegum og óeðlilegum skerðingum. Ekki vantar þó að ríkisstjórnin finni upp ný nöfn á hlutina að hætti orwellskra stjórnmála. Nú er svokallað velsældarhagkerfi kynnt til sögunnar með þeim leiðbeiningum að því verði náð með stefnumótun og fjárútlátum sem styðji við velsældarmarkmiðin. Sú vinna mun væntanlega kalla á fjölmargar nýjar nafngiftir og enn meira eftirlit á flestum sviðum, en eins og þingmenn voru minntir á í predikun í gær getur það endað illa þegar menn reyna að skipuleggja guðsríki á jörð. Líkur eru á að slíkar tilraunir skili sér ekki velsældarhagkerfi heldur vesældarhagkerfi.
Um leið svífa sósíalískir vindar yfir vötnum hjá þessari ríkisstjórn. Forsætisráðherra tilkynnti að meira að segja vindurinn ætti að vera í ríkiseigu. Ég hygg að engum stjórnvöldum nokkurs staðar hafi dottið slíkt í hug í seinni tíma sögu. Uppbyggingarverkefni meiri hlutans virðast helst birtast í steinsteypukössum í 101 Reykjavík. Byggja á stóran kassa við Stjórnarráðið, miklu stærri kassa á Alþingisreitnum og risastórum kössum verður bætt utan á gamla Landspítalann við Hringbraut.
Forsætisráðherra ræddi um þróun stjórnmála í ræðu sinni. Ég get tekið undir eitt og annað sem ráðherrann sagði um stjórnmál og mikilvægi þingræðis. Því miður hefur reynslan hins vegar hvað þetta varðar þó ekki verið góð á þessu kjörtímabili. Forseti þingsins hefur farið frjálslega með þingsköpin, svo ekki sé fastar að orði kveðið. Um leið situr ríkisstjórn sem er ekki mynduð um stefnu heldur stóla.
Áhrifaleysi minnsta flokksins í þessari ríkisstjórn kemur líklega engum á óvart lengur, enda flokkurinn löngu búinn að sýna að hann sé til í hvað sem er bara ef hann fær að vera með, og virðist ánægður með að fá að kynna sömu málin aftur og aftur. Það hefur hins vegar komið mér meira á óvart að sjá hvað Sjálfstæðisflokkurinn lætur yfir sig ganga af hálfu leiðandi flokksins í ríkisstjórninni. Sjálfstæðisflokkurinn var með ráðherra sem mátti eiga það að hann var pólitískur og virtist ætla að fylgja ákveðinni stefnu. Vinstri græn sáu hins vegar um að koma þeim ráðherra úr ríkisstjórninni. Leiðandi flokkur ríkisstjórnarinnar virðist hafa meira svigrúm en hinir til að reka sína pólitík. Umhverfisráðherra fær að innleiða eigin stefnu án tillits til laga. Heilbrigðisráðherrann vinnur að því að koma á marxísku heilbrigðiskerfi en býr um leið til tvöfalt heilbrigðiskerfi. Og forsætisráðherrann kemur sínum málum í gegn og lætur fylgja yfirlýsingar sem maður hefði haldið að samstarfsmenn í ríkisstjórn myndu telja jafnvel óhugnanlegar.
Til að takast á við úrlausnarefnin sem bíða okkar og nýta tækifærin þarf aukna skynsemishyggju í íslenskum stjórnmálum. Nú, við upphaf 150. löggjafarþings, mun Miðflokkurinn kynna megináherslur sínar á nýju þingi. Við munum svo leggja fram lausnir í samræmi við það. Ólíkt því sem ríkisstjórnin kynnir okkur nú í kvöld verða það raunhæfar lausnir byggðar á staðreyndum.
