Afleiðingar hárra vaxta fyrir heimilin í landinu.
Forseti. Mér finnst rosalega undarlegt að það sé hægt að ganga inn í þar til gerða samninga, þegar gerða lánasamninga, og hækka vextina. Ég fer og geri samning og fæ lán á 5% vöxtum og svo kemur einhver annar seinna og segir: Heyrðu, nei, þú átt að borga 10% vexti. Fyrirgefðu, ég samdi bara um 5% vexti, hvað er í gangi? Þetta er svona svipað og maður fari út í búð og kaupi mjólk á 200 kall, voðalega gaman, og setur hana í ísskáp. Daginn eftir ætlar maður að setja hana út á morgunkornið en þá þarf maður að borga fimmtíu kall aukalega af því að mjólkin hækkaði úti í búð. Mér finnst þetta rosalega skrýtið. Þetta er mjög skrýtin efnahagshugsun; krónan varð verðminni, það varð verðbólga, og þar af leiðandi krónurnar sem ég er að nota til þess að borga fyrir lánið og því þarf ég fleiri krónur til að borga sömu verðmæti. Svo er lánið verðtryggt líka þannig að það er einhvern veginn tvöföld notkun á þessum verðminni krónum sem ég er að vesenast með.
Þetta er gott dæmi um það hvernig stöðugleikinn, sem er alltaf verið að básúna fram og til baka að sé svo rosalega mikilvægur fyrir okkur — að það sé hægt að seilast inn í ráðstöfunartekjur heimilanna eftir á. Það fylgir því enginn fyrirsjáanleiki fyrir fólk að gera lánasamning með ákveðnum afborgunum til 30, 40 ára og svo allt í einu eftir ár er búið breyta því hversu mikið af ráðstöfunartekjunum fer í lánið. Ég geri samning um að ég borgi 200.000–300.000 kall af láninu og næsta ár eru þetta allt í einu orðnar 400.000 kr. Af hverju? Hvernig er það sanngjarnt miðað við allt annað sem við kaupum? Þetta er ekkert öðruvísi og það er mjög skrýtið að við séum að reyna að kalla það að við séum að reyna að halda einhverjum stöðugleika í þessu efnahagskerfi þegar grunnhagstærðin fyrir heimilin, sem er í rauninni bara húsið, heimilið og nauðsynjavörur, er háð þessum duttlungum að geta seilst inn í og breytt verðinu eftir á.
