07.02.1972
Efri deild: 43. fundur, 92. löggjafarþing.
Sjá dálk 739 í B-deild Alþingistíðinda. (544)

132. mál, Jarðeignasjóður

Frsm. (Ásgeir Bjarnason):

Herra forseti. Í lögum um Jarðeignasjóð ríkisins segir í I. gr., að sjóðnum sé heimilt að kaupa jarðir, svo sem hér segir:

1. Jörð, sem ekki selst með eðlilegum hætti, ef eigandi hennar verður að hætta búskap vegna aldurs eða vanheilsu.

2. Jörð, sem hefur óhagstæð búskaparskilyrði.

3. Jörð, sem ekki nýtur framlaga og lána, sem veitt eru til umhóta á lögbýlum. sbr. IV. kafla jarðræktarlaga nr. 22/ 1965.

4. Jörð, sem er afskekkt og liggur illa við samgöngum. Í frv. því, sem hér liggur fyrir, er bætt við 5. tölul., þar sem stendur í 1. gr.:

„Jörð, sem eigandi hefur ekki tök á að sitja lengur vegna áhvílandi skulda, enda sé tryggt, að jörðin hyggist samkv. lögum nr. 102 21. des. 1962, um ættaróðul og erfðaábúð.“

Nefnd starfar nú að því að rannsaka efnahag þeirra bænda, sem ekki gátu fengið fyrirgreiðslu í sambandi við breytingu á lausaskuldum bænda í föst lán. Það hefur komið í ljós við þessa athugun, að skuldir nokkurra bænda eru svo háar, að óhugsandi er fyrir þá að ætla sér að búa áfram, nema því aðeins að þeir fái meiri fyrirgreiðslu en lögin um breytingar á lausaskuldum í föst lán fólu í sér.

Frv. þetta fjallar um það að heimila Jarðeignasjóði að kaupa jarðir, ef eigandi getur ekki búið vegna skulda, og skal þá leigja honum jörðina samkv. lögum um ættaróðul og erfðafestu. Kaupverð þessara jarða fer eftir samkomulagi, en náist það ekki, þá fer mat fram samkv. 8. gr. laga um Jarðeignasjóð, en samkv. þeirri gr. eru það þrír menn, sem eru tilnefndir til að meta jarðir, þ.e. einn frá fjmrn., annar frá Stéttarsambandi bænda og þriðji er tilnefndur af Hæstarétti.

Eftir því sem mér er tjáð, hafa 18 bændur sótt um það, að Jarðeignasjóður keypti jarðir þeirra vegna fjárhagserfiðleika. En tæplega mun efnahagur þessara bænda vera svo, að þeir teljist allir þurfa þá fyrirgreiðslu, en horfur eru á, að það verði 15–20 bændur, þegar allar umsóknir eru komnar. Það eru hátt á þriðja hundrað bændur, sem nú óska eftir að fá opinhera fyrirgreiðslu á skuldamálum sínum, þ.e. aukin lausaskuldalán og frestun í 5 ár á afborgunum lána hjá Búnaðarbanka Íslands eða stofnlánadeildinni og í þriðja lagi lækkun á skuldavöxtum, en til þess voru veittar 10 millj. kr. á fjárlögum yfirstandandi árs, eins og hv. þm. er kunnugt.

Eins og fram kemur á þskj. 299, mælir landbn. með samþykkt frv. og leggur enn fremur til, að bætt verði einni nýrri gr. við frv., en það er um gildistöku laganna.