24.03.1980
Efri deild: 52. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 1353 í B-deild Alþingistíðinda. (1335)
45. mál, tekjustofnar sveitarfélaga
Salome Þorkelsdóttir:
Herra forseti. Þetta frv. er búið að fá mikla umr. bæði í hv. Nd., þar sem það hefur verið til umfjöllunar, og í fjölmiðlum og er það að vonum. Það, sem mesta umræðu og athygli hefur vakið, er breytingin á álagningarprósentunni vegna útsvars, þ.e. heimildin um 10% hækkun til viðbótar þeim 11 sem fyrir voru, þannig að sveitarfélögin gætu nú lagt 12.1% útsvar á brúttótekjur í stað hámarks 11%.
Nú geta allir verið sammála um það, að ekki veitir sveitarfélögunum, mörgum hverjum a.m.k., af að fá rýmkun á tekjumöguleikum, og helst ætti það að gerast með þeim hætti, að slíkar ákvarðanir væru ekki bundnar hámarki með lögum, heldur á valdi einstakra sveitarstjórna hverju sinni. Það eru heimamenn sem best þekkja þarfir þegna sinna og vita hvar skórinn kreppir hverju sinni, og aðhaldið er heima í héraði. Vel rekin sveitarfélög fá umbun hjá kjósendum sínum á fjögurra ára fresti og illa rekin fá sinn dóm.
Núv. hæstv. ríkisstj. hefur boðað að hún ætli ekki að auka skattaálögur á þegnana, þvert á móti að stefna að skattalækkun. Það sýnist því nokkur þversögn í því, að á sama tíma stuðla stjórnarliðar að aukinni skattbyrði, eins og því miður er nú augljóst að fyrir liggur, bæði hvað varðar skattheimtu ríkissjóðs sjálfs og svo nú með þessari heimild til handa sveitarfélögunum, sem ég tel að hefði verið eðlileg og sjálfsögð á þann hátt, að þarna hefði ríkisstj. sýnt alvöru á bak við fyrirheitin og jafnhliða því að heimila sveitarfélögunum hækkun álagningarprósentu hefði verið dregið úr skattheimtu ríkisins. Þetta hefði ég talið eðlilega leið, þar til fyrir liggur niðurstaða úr könnun þeirri sem verið er að gera á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga og hæstv. félmrh. hefur lofað að muni ljúka á þessu ári. Þegar þeirri könnun er lokið og niðurstöður fengnar verður hlutur sveitarfélaganna væntanlega bættur, þannig að þau fái leiðréttingu mála sinna með auknu sjálfsforræði um staðbundin verkefni og að tekjustofnar fylgi verkefnunum.
Ég ætla ekki að ræða frekar efnislega um frv. nú, þar sem tækifæri mun gefast þegar það kemur til félmn. þar sem ég á einnig sæti.