15.09.1917
Efri deild: 58. fundur, 28. löggjafarþing.
Sjá dálk 2146 í B-deild Alþingistíðinda. (2233)
157. mál, landsreikningarnir 1914 og 1915
Fjármálaráðherra (S. E.):
Jeg vildi að eins mæla nokkur orð, í tilefni af fyrirspurn hv. þm. Ísaf. (M. T.) um það, hvernig á skekkju þeirri stæði, sem um getur í 163. athugasemd yfirskoðunarmanna landsreikninganna um landsreikninginn 1916.
Í skýrslu, sem yfirskoðunarmönnum barst frá hr. Þórði Sveinssyni, er skuld verslunarinnar við landssjóð í árslok 1915 talin kr. 451560,63
en í landsreikningunum er talið standa í versluninni 1096084,90
Skekkja þessi stafar af því, að í yfirlitinu, á bls. 80, er ekki eingöngu talið það fje, er landssjóður hefir lagt til verslunarinnar, heldur einnig víxlar, er landssjóður hafði undirritað, en komu ekki til útgjalda úr landssjóði. Þeir víxlar námu kr. 810000,00
og verður sú fjárhæð, sem í versluninni stóð í
peningum og víxlum, talsvert meiri en áðurnefnd
skýrsla á bls. 80 sýnir, og mun jeg síðar víkja
að því atriði.
Í árslok 1914 er innieign landssjóðs í versluninni
talin í skýrslu hr.
Þórðar Sveinssonar kr. 373929,45
en LR telur hana vera 394315,85
Hjer skakkar um kr. 20386,40
sem innieign landssjóðs
er talin lægri í skýrslunni heldur en í LR;
Þessi mismunur liggur í
fjárhæðum, sem fara á
milli ára í reikningunum.
Þær eru taldar 1914 í
landsreikningi, en bókaðar
1915 í verslunarreikningi.
Í sömu skýrslu er innieign
landssjóðs í versluninni í árslok 1915 talin 451560,63
En í LR 1914 er innieign
þessi talin, svo sem
áður er sagt, kr.394315,85
og í LR 1915
er fjárframlag
landssjóðs til
verslunarinnar
talið (22. gr.17) kr. 131645,60
eða alls 1914 og 1915 . 525961,45
Frá þessari upphæð ber
að draga reikningsvillu
1914, sem viðurkend er
af stjórninni, og nemur
sú villa kr. 21946,81
Enn fremur ber
að draga frá þeirrri upphæð kr. 52680,83
og stafar sú upphæð af
því, að af conto verslunarinnar
í Íslandsbanka höfðu verið greiddir vextir
og afborganir af láni
landssjóðs frá 1909. Alls
dregst þá frá kr. 74627,64
og verða þá eftir 451333,81
Mismunurinn á þessari
upphæð og upphæð þeirri,
sem tilfærð er í áðurnefndri
skýrslu, er 226,82
Er það símskeytakostnaður
Í Kaupmannahöfn fyrir verslunina. Í
skýrslu herra Þórðar
Sveinssonar er hann
færður landssjóði til tekna,
en stjórnarráðið leit svo á, að versluninni
bæri ekki að endurgreiða hann.
Nú hefi jeg gert grein
fyrir því, að þrátt fyrir
það, að skuld verslunarinnar
við landssjóð í árslok 1915 er talin í LR 525961,45
en í skýrslu hr. Þórðar
Sveinssonar 451560,63
er þó rjett að telja hana 451333,81
Verður því komið samræmi
á milli LR og skýrslunnar, er kemur
til þeirrar hreinu peningainnieignar landssjóðs
í versluninni, sem er aðalatriðið.
Yfirlitið á bls. 80 virðist ekki hafa áhrif
á fjárhag landsins.
En ekki hefir enn þá
verið unt að fá samræmi
í yfirlit þetta. Samkvæmt
því er talið standa í versluninni kr. 1096084,90
en samkvæmt svörum
ráðherra við 149. aths.
yfirskoðendanna er sú upphæð talin:
Í peningum úr landsjóði,
samkvæmt áðursögðu: kr. 451333,81
Í lánum 810000,00
Eða samtals: 1261333,81
En af þeirri upphæð stóð
í bönkum hjer á landi
og vestan hafs 53161,61
og ætti þá að standa
í versluninni 1208172,20
í vörum og verslunarskuldum. Mismunurinn
á þessari upphæð, sem er
hin rjetta, og áðurnefndum kr. 1096084,90, sem
í skýrslunni á bls. 80 er talið standa
í versluninni, er: 112087,30
Frá þessum mismun má
draga áðurnefnda skekkju 74627,64
og er þá mismunurinn 37459,66
Mjer er ekki enn ljóst, hvernig á þessum mismun stendur; hefi jeg ekki haft tækifæri til að rannsaka það ítarlega. En framvegis verður reikningsfærsla landssjóðs og landsverslunarinnar algerlega aðskilin, nema bein fjárframlög, og þarf því ekki að óttast framar ágreining um þessi efni.
