Frsm. 2. minni hl. fjh. - og viðskn. (Þórhildur Þorleifsdóttir) :
    Virðulegur forseti. Ég mæli hér fyrir nál. 2. minni hl. fjh.- og viðskn. um frv. til laga um tryggingagjald.
    Frv. þetta var, líkt og fleiri tekjuöflunarfrv., lagt fram í síðustu starfsviku þingsins. Fjh.- og viðskn. sýndi þá lipurð í samvinnu að taka málið fyrir áður en það var lagt fram í þinginu. Á þann fund mættu fulltrúar hinna ýmsu atvinnugreina sem málið varðar til viðtals og kom þá í ljós að þeir höfðu ekki haft nokkurn tíma til að kynna sér málið. Því var eðlilegt að sitt sýndist hverjum og varð að samkomulagi að þeir kæmu aftur þegar búið væri að mæla fyrir frv. og menn hefðu haft ráðrúm til að kynna sér innihald þess.
    Þegar síðan sá fundur var haldinn tók ekki betra við því þá kom í ljós að ósamkomulag var milli stjórnarflokkanna um málið. Þeir gestir sem boðaðir voru til fundarins vissu því ekki hvort þeir voru að lýsa afstöðu til frv. eins og það lá fyrir eða einhvers allt annars. Enda kom á daginn að gerðar voru breytingar á frv. sem kipptu stoðum undan einu meginmarkmiði þess sem var að draga úr mismunun milli atvinnugreina annars vegar og mismunandi rekstrarforma hins vegar.
    Í upphaflega frv. var gert ráð fyrir því að tryggingagjald, þar sem fimm launatengd gjöld voru felld saman í eitt, skyldi nema 4,25% af tilteknum gjaldstofni. Þar sem sumar atvinnugreinar, sjávarútvegur, landbúnaður og iðnaður, höfðu verið undanskildar launaskatti, sem er eitt af gjöldunum sem felld eru inn í tryggingagjaldið, en áttu samkvæmt frv. að greiða tryggingagjald framvegis, voru ákvæði til bráðabirgða þess efnis að nýjar álögur skyldu koma í þrepum til að gefa hæfilegan aðlögunartíma, þannig að ákvæðið um 4,25% tryggingagjald skyldi ekki taka gildi í raun fyrr en 1993. Í fyrsta áfanga var þeim greinum sem báru þessi gjöld fyrir ætlað að greiða 6% en nýjum atvinnugreinum sem teknar voru inn að greiða 2,5%. Síðar skyldi þetta þrepað saman þangað til, eins og ég segi, að árið 1993 skyldu allir sitja við sama borð.
    Kvennalistinn telur auðvitað eðlilegt að öllu jöfnu að allar atvinnugreinar sitji við sama borð og tekur því undir þau sjónarmið sem fram koma í grg. með frv. en eru að vísu nú orðin úrelt, en þar segir, með leyfi forseta:
    ,,Vafalaust má færa rök fyrir tímabundinni mismunun í skattlagningu fyrirtækja, til dæmis vegna sérstakra aðstæðna, sem kalla á stuðningsaðgerðir af einhverju tagi. Hins vegar verður að telja hana óheppilega til lengdar, þar sem hún getur dregið úr aðhaldi og stuðlað að óhagkvæmni í rekstri. Jafnframt felst í slíkri mismunun að sumar atvinnugreinar eru í reynd að niðurgreiða starfsemi annarra greina.``
    En með þeirri breytingu sem orðið hefur á frv. er þessi mismunun fest í sessi. Gert er ráð fyrir að tryggingagjaldið verði í tveimur gjaldflokkum, sérstökum og almennum. Þær sömu atvinnugreinar og

áður voru undanþegnar launaskatti skulu vera í ,,sérstaka`` flokknum, og nú til frambúðar.
    Ýmislegt í frv. horfir þó til bóta. Vissulega er einföldun að tryggingagjaldinu. Skattstofn breikkar og undir hann falla nú hlunnindi af ýmsu tagi og annað þvílíkt sem ekki hefur verið skattskylt hingað til. Jafnframt er staðgreiðsla tekin upp, en áður var það einungis launaskattur sem var staðgreiddur, hin gjöldin voru greidd eftir á. Innheimta verður því eflaust einfaldari og árangursríkari, en það kom fram hjá hv. fjh.- og viðskn. að innheimta hefði ekki verið sem skyldi á þessum gjöldum, en nú verður vafalaust bót þar ráðin á. En böggull fylgir skammrifi. Til stóð að sögn að fella niður aðstöðugjald, eða svo var sagt, samhliða þeirri breytingu sem frv. boðar og þyngja mun álögur á fyrirtæki og atvinnugreinar sem áður voru undanþegnar launaskatti. Málið er þó ekki komið lengra en það að skipuð hefur verið samstarfsnefnd ráðuneyta og Sambands ísl. sveitarfélaga til að gera tillögur þar að lútandi og einnig skal sú nefnd athuga hvort og þá hvernig þurfi að breyta öðrum tekjustofnum sveitarfélaga ef aðstöðugjaldið verður fellt niður.
    Auk þess leggur frv. nýjum aðilum þær skyldur á herðar með tilkomu tryggingagjaldsins að greiða til Atvinnuleysistryggingasjóðs án þess að ljóst sé hvaða réttindi þeir fái samhliða. Breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar hefðu því þurft að koma fram samhliða þessu frv.
    Þessa vankanta benti fulltrúi Kvennalistans á við 1. umr. um frv. hér í deildinni og taldi ráðlegra að flýta sér hægt, svo ekki þyrfti að taka til við breytingar á nýsettum lögum eins og allt of oft á sér stað ef ekki er nægilega vel séð fyrir endann á málinu í heild.
    Þó fyrir liggi loforð um breytingar á aðstöðugjaldi og um breytingar á atvinnuleysistryggingalögum, þá þykir okkur kvennalistakonum varlegt að byggja á þeim loforðum, loforðum um eitthvað sem gera á seinna. Slík loforð hafa ekki alltaf reynst haldbær en oft verið gefin.
    Þegar við bættist svo það ósamkomulag, sem varð í stjórnarliðinu um frv., sem leiddi til framangreindra breytinga sem viðhalda mismuni milli atvinnugreina í landinu, er ljóst að þingkonur Kvennalistans sjá sér ekki fært að styðja þetta frv. en munu, vegna þess sem fært verður til betri vegar með því og ég hef þegar tíundað, ekki leggjast gegn því heldur sitja hjá við afgreiðslu málsins.