Ferill 174. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1994. – 1064 ár frá stofnun Alþingis.
118. löggjafarþing. – 174 . mál.
191. Frumvarp til laga
um sameiningu Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda í ein heildarsamtök bænda.
(Lagt fyrir Alþingi á 118. löggjafarþingi 1994.)
1. gr.
Við sameiningu Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda í ein heildarsamtök bænda 1. janúar 1995 taka hin nýju samtök við réttindum og skyldum Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins, lögum samkvæmt.
Stjórnir Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins fara frá og með 1. janúar 1995 í sam
2. gr.
Þeir starfsmenn Búnaðarfélags Íslands, sem fastráðnir eru hjá félaginu 31. desember 1994 og verða starfsmenn hinna nýju samtaka, halda áunnum lífeyrisréttindum sínum og geta áfram átt aðild að Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins með þeim réttindum og skyldum sem fyrir er mælt í lögum um lífeyrissjóðinn.
3. gr.
Ríkissjóður ábyrgist gagnvart hinum nýju samtökum skuldbindingar þeirra við Lífeyris
4. gr.
Jafnskjótt og fyrsta þing hinna nýju samtaka hefur sett þeim formlegar samþykktir skulu lög þessi tekin til endurskoðunar, svo og öll þau lagaákvæði önnur, þar sem vísað er til Búnaðarfélags Íslands eða Stéttarsambands bænda.
5. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Jafnframt falla úr gildi lög nr. 15/1928, um lífeyri fastra starfsmanna Búnaðarfélags Ís
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Hinn 30. ágúst 1994 var undirritað samkomulag milli stjórnar Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda um sameiningu þeirra í ein heildarsamtök bænda frá og með 1. janúar 1995. Gert er ráð fyrir að hin nýju samtök taki við öllum eignum og réttindum Bún
Samkomulagið var staðfest á auka-búnaðarþingi, sem haldið var í Árnesi í Gnúpverja
Sameining Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda í ein heildarsamtök bænda kallar á breytingar á fjölmörgum lagaákvæðum, enda er stjórnum Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins víða í lögum ætlað tiltekið hlutverk. Gert er ráð fyrir því að því hlut
Gert er ráð fyrir því að starfsmenn Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda verði starfsmenn hinna nýju heildarsamtaka án þess að kjör þeirra breytist, en sameiningin hlýtur að fela í sér breytingar á verksviði einstakra starfsmanna frá því sem nú er.
Fastráðnir starfsmenn Búnaðarfélags Íslands eiga aðild að Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins samkvæmt lögum nr. 15/1928. Í 2. gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir að þeir starfs
Fylgiskjal I.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um sameiningu Búnaðarfélags Íslands og
Stéttarsambands bænda í ein heildarsamtök bænda.
Með frumvarpinu eru gerðar nauðsynlegar lagabreytingar vegna sameiningar Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda í ein heildarsamtök bænda.
Lífeyrisréttindi starfsmanna Búnaðarfélags Íslands er eini þáttur frumvarpsins sem snertir kostnað ríkissjóðs. Samkvæmt 3. gr. frumvarpsins mun ríkissjóður ábyrgjast gagn
Ríkissjóður greiðir þegar sérstakt framlag til Búnaðarfélagsins vegna þessa og nemur það um 3,8 m.kr. í fjárlögum fyrir árið 1994.
Frumvarpið mun því ekki fela í sér kostnaðarauka fyrir ríkissjóð.
Fylgiskjal II.
Samkomulag
Í samræmi við niðurstöðu í allsherjarskoðanakönnun, sem fram fór meðal bænda í maí- og júnímánuðum sl., og byggð var á drögum að samþykktum fyrir sameinuð samtök bænda, gera stjórnir Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda með sér svofellt
samkomulag:
I.
1. grein.
Búnaðarfélag Íslands og Stéttarsamband bænda verði sameinuð í ein heildarsamtök bænda frá og með 1. janúar 1995.
Hin nýju heildarsamtök taki frá þeim tíma við öllum eignum og réttindum, svo og skuld
2. grein.
Í samræmi við 1. grein verði rekstur Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda sameinaður frá og með 1. janúar 1995. Starfsmenn hvoru tveggja samtakanna verði sjálf
Frá og með þeim tíma verði fjárreiður og bókhald hinna nýju heildarsamtaka sameigin
3. grein.
Stjórnir Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda skulu, hvor um sig, tilnefna þrjá menn í samstarfsnefnd. Skal nefndin taka til starfa eigi síðar en 1. október 1994 og annast undirbúning að sameiningu Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins í ein heildar
Frá og með 1. janúar 1995 og þar til fyrsta stjórn samtakanna hefur verið kjörin fari stjórnir Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins í sameiningu og samstarfsnefnd, eftir nán
Samstarfsnefnd skiptir sjálf með sér störfum.
4. grein.
Fyrsta þing hinna nýju heildarsamtaka, búnaðarþing, skal halda í marsmánuði 1995. Skal þingið setja samtökunum samþykktir, en drög að þeim fylgja samkomulagi þessu. Þá skal þingið afgreiða reikninga Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda fyrir árið 1994, samþykkja fjárhagsáætlun fyrir árið 1995 fyrir hin nýju heildarsamtök og kjósa fyrstu stjórn þeirra. Um skipun þingsins, kosningar til þess og þingsköp vísast til II. og III. kafla hér á eftir.
II.
5. grein.
Kosningarétt og kjörgengi innan hinna nýju heildarsamtaka hafa bændur, bústjórar og aðrir búvöruframleiðendur og þjónustuaðilar sem stunda búrekstur á lögbýli í atvinnuskyni enda séu þeir félagar í búnaðarfélagi/búnaðarsambandi eða búgreinafélagi/búgreinasam
6. grein.
Fulltrúar, sem kjörnir verða til setu á fyrsta þingi hinna nýju heildarsamtaka, búnaðar
Búnaðarsamband Kjalarnesþings 1
Búnaðarsamband Borgarfjarðar 2
Búnaðarsamband Snæfellinga 1
Búnaðarsamband Dalamanna 1
Búnaðarsamband Vestfjarða 3
Búnaðarsamband Strandamanna 1
Búnaðarsamband Vestur-Húnavatnssýslu 1
Búnaðarsamband Austur-Húnavatnssýslu 1
Búnaðarsamband Skagfirðinga 2
Búnaðarsamband Eyjafjarðar 2
Búnaðarsamband Suður-Þingeyinga 2
Búnaðarsamband Norður-Þingeyinga 1
Búnaðarsamband Austurlands 3
Búnaðarsamband Austur-Skaftafellssýslu 1
Búnaðarsamband Suðurlands 6
Félag eggjaframleiðenda 1
Félag ferðaþjónustubænda 1
Félag hrossabænda 1
Félag kjúklingabænda 1
Landssamband kartöflubænda 1
Landssamband kúabænda 1
Landssamtök sauðfjárbænda 1
Samband garðyrkjubænda 1
Samband íslenskra loðdýraræktenda 1
Svínaræktarfélag Íslands 1
Æðarræktarfélag Íslands 1
Jafnframt skulu kjörnir með sama hætti jafnmargir varafulltrúar. Sami maður getur ekki verið fulltrúi nema einna aðildarsamtaka á þinginu.
Á þinginu eiga að auki sæti samstarfsnefnd, stjórnir Búnaðarfélags Íslands og Stéttar
Auk þeirra, sem að framan eru taldir, hafa endurskoðendur Búnaðarfélagsins og Stéttar
7. grein.
Í hverju búnaðarfélagi skal, eigi síðar en 1. október 1994, kjósa fulltrúa á fulltrúafund búnaðarsambands, sbr. 8. grein. Tala fulltrúa fyrir hvert búnaðarfélag fer eftir fjölda fé
Fulltrúar skulu kosnir á almennum félagsfundi í búnaðarfélagi. Bændur og aðrir þeir, sem kosningarétt hafa í félaginu, skulu boðaðir á fundinn með minnst þriggja daga fyrir
8. grein.
Kosningar til fyrsta þings hinna nýju samtaka skulu fara þannig fram hjá búnaðarsam
1. Boða skal til fulltrúafundar hjá hverju búnaðarsambandi með minnst tveggja vikna fyrirvara á tryggilegan hátt, hvort heldur er með bréfi, símskeyti eða beinu símtali við hina kjörnu fulltrúa.
2. Berist stjórn búnaðarsambands fleiri en einn kjörlisti fyrir fulltrúafund, með fleiri mönnum en kjósa skal, skal fara fram almenn kosning á þingfulltrúum meðal bænda og annarra þeirra sem kosningarétt hafa.
3. Berist einn kjörlisti fyrir fulltrúafund og nýti fulltrúar sér rétt til að bera fram kjör
4. Berist einn kjörlisti fyrir fulltrúafund og nýti fulltrúar sér ekki rétt til að bera fram kjörlista á fundinum skoðast þeir, sem á listanum eru, rétt kjörnir þingfulltrúar.
5. Berist ekki kjörlisti fyrir fulltrúafund getur 1 / 3 fulltrúa, sem fundinn sækir, krafist þess að fram fari almenn óhlutbundin kosning á þingfulltrúum meðal bænda og annarra þeirra sem kosningarétt hafa.
Að öðrum kosti skulu þingfulltrúar kosnir á fundinum. Ef 1 / 3 fulltrúa, sem fundinn sækir, krefst þess skal sú kosning vera hlutbundin, en ella óhlutbundin.
6. Bændur og aðrir þeir, sem kosningarétt hafa, hafa rétt til að bera fram kjörlista. Þurfa að lágmarki annaðhvort 15% eða 30 félagsmenn, sem atkvæðis
Kjörlisti skal berast stjórn búnaðarsambands tíu dögum fyrir fulltrúafund og skal hann tilkynntur fulltrúum með minnst fimm daga fyrirvara fyrir fundinn með sama hætti og greinir í 1. tölul. Vilji fulltrúar á fulltrúafundi bera fram kjörlista þarf að lágmarki 1 / 4 hluti þeirra að standa að slíkum lista.
7. Fari fram almenn kosning á þingfulltrúum, sbr. 2., 3. eða 5. tölul., er stjórn búnaðarsambands kjörstjórn og sér hún um undirbúning kosninga, ákveður kjördag, tilgreinir kjördeildir og kjörstaði, skipar undirkjörstjórnir, ef um fleiri en einn kjörstað er að ræða, og sér um að auglýsa kosningarnar með tryggilegum hætti. Skal kjörstjórn sjá um að gera kjörseðla og dreifa þeim í kjördeildir, úrskurða kjörskrá, en í upphafi hvers fulltrúafundar skal liggja frammi félagatal eins og það var 1. júní 1994 og skulu koma fram athugasemdir við það á fulltrúafundinum. Komi engar athugasemdir fram telst félagatalið löglegt.
Kjörfundur má eigi standa skemur en í fimm klukkustundir nema allir þeir, sem eru á kjörskrá, hafi greitt atkvæði. Um kosningu á kjörstað og meðferð atkvæða gilda almennar reglur laga um kosningar til Alþingis. Talning atkvæða skal fara fram eins fljótt og við verður komið þegar atkvæði hafa borist frá undirkjörstjórnum, en þær skulu þegar að loknum kjörfundi senda kjörstjórn kjörgögn með tryggilegum hætti. Kjörstjórn tilkynnir yfirkjörstjórn, sbr. 10. grein, um úrslit kosninganna að lokinni talningu.
9. grein.
Kosning þingfulltrúa frá búgreinafélögum eða búgreinasamböndum skal fara fram á aðalfundum þeirra eða sérstökum aukafundum eftir því sem nánar segir í samþykktum þeirra.
10. grein.
Kosningu á þingfulltrúum skal vera lokið eigi síðar en 10. desember 1994. Stjórnir Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda skulu, eigi síðar en 10. september 1994, skipa þriggja manna yfirkjörstjórn sem skal hafa yfirumsjón með kosningu þingfulltrúa. Skipar stjórn Búnaðarfélagsins einn yfirkjör
III.
11. grein.
Formaður samstarfsnefndar, sbr. 3. grein, setur fyrsta þing samtakanna og stjórnar kosningu kjörbréfanefndar, sbr. 12. grein, og embættismanna þingsins, þ.e. forseta og varaforseta, sbr. 13. grein.
Að kosningu lokinni skulu formaður Stéttarsambands bænda og búnaðarmálastjóri flytja skýrslur sínar og að því búnu skulu leyfðar almennar umræður.
12. grein.
Í upphafi þingsins skal kjósa kjörbréfanefnd, skipaða þremur mönnum. Hún leggur fram tillögur sínar áður en fyrsta fundi þingsins lýkur og skal á þeim fundi úrskurða kosningu þingfulltrúa.
Kæra út af kosningu þingfulltrúa skal berast formanni samstarfsnefndar að minnsta kosti tveim vikum áður en þingið er sett. Skilyrði er þó að kæra hafi áður borist yfirkjörstjórn, svo sem fyrir er mælt í 10. grein. Að öðrum kosti skal henni vísað frá.
13. grein.
Þegar kjörbréf hafa verið afgreidd og úrskurðuð skal kjósa forseta þingsins og tvo varaforseta. Í forföllum forseta ganga varaforsetar að öllu leyti í hans stað, eftir hans ákvörðun.
14. grein.
Að lokinni kosningu embættismanna og almennum umræðum skulu kosnar starfsnefndir. Að jafnaði skulu eftirfarandi nefndir starfa:
1. Allsherjarnefnd.
2. Búfjárræktarnefnd.
3. Félagsmálanefnd.
4. Fjárhagsnefnd.
5. Framleiðslunefnd.
6. Jarðræktarnefnd.
7. Umhverfisnefnd.
8. Verðlags- og kjaranefnd.
Heimilt er að kjósa aðrar nefndir til að kanna einstök mál eða málaflokka.
Í hverri nefnd skulu sitja 3–5 þingfulltrúar. Enginn þeirra má eiga sæti í fleiri en einni nefnd. Formaður samstarfsnefndar er undanþeginn setu í starfsnefndum.
15. grein.
Öll mál, sem send eru þinginu til meðferðar, skulu komin í hendur formanni samstarfsnefndar að minnsta kosti fjórtán dögum fyrir þingsetningu. Þó getur þingið samþykkt að taka fyrir mál er síðar koma fram.
Í þingbyrjun skal leggja fyrir þingið drög að nýjum samþykktum fyrir hin nýju samtök ásamt drögum að þingsköpum fyrir búnaðarþing. Jafnframt skal leggja fram í þingbyrjun skýrslur starfsmanna, svo og ársreikninga Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda fyrir árið 1994. Á sama hátt skulu í þing
16. grein.
Nefnd lætur uppi álit sitt og skal fjölrita það og útbýta því meðal þingfulltrúa áður en málið er tekið til umræðu á þinginu. Nefndarálit skal undirritað af nefndarmönnum og tilgreint hver sé framsögumaður.
Samstarfsnefnd getur falið einstökum starfsmönnum hinna nýju samtaka að aðstoða einstakar nefndir við störf þeirra.
17. grein.
Forseti stýrir umræðum á þinginu og kosningum þeim er þar fara fram. Skal hann færa mælendaskrá og gefa þingfulltrúum og þeim öðrum, er málfrelsi hafa, færi á að taka til máls í þeirri röð sem þeir beiðast þess. Þó má hann víkja frá þeirri reglu er sérstaklega stendur á. Nú vill forseti taka þátt í umræðum, frekar en forsetastaða hans krefur, víkur hann þá úr forsetastóli, en varaforseti tekur við fundarstjórn á meðan.
18. grein.
Í byrjun hvers þingfundar skal útbýta dagskrá fundarins. Forseti getur tekið mál úr af dagskrá og tekið ný mál á dagskrá er sérstaklega stendur á. Fimm þingfulltrúar geta, m.a. meðan á umræðum stendur, krafist þess að mál verði tekið út af dagskrá eða nýtt mál tekið á dagskrá og sker þingið úr ef forseti neitar að verða við slíkri kröfu.
19. grein.
Samstarfsnefnd tilnefnir einn af starfsmönnum hinna nýju samtaka til þess að færa fundargerð þingsins undir umsjón forseta.
Fundargerð síðasta fundar liggi frammi a.m.k. í tvær klukkustundir áður en nýr fundur er settur. Skal hún í fundarbyrjun borin upp til samþykktar og síðan undirrituð af forseta. Heimilt er þó, sé þess óskað, að fresta samþykkt fundargerðar til næsta fundar, telji forseti það réttmæta ósk.
20. grein.
Málum, sem lögð eru fram á þinginu, skal vísa til nefndar umræðulaust. Þó er forseta heimilt að leyfa flutningsmanni að reifa málið með stuttri ræðu.
Eftir að nefndir hafa skilað áliti skulu fara fram tvær umræður um hvert mál.
Heimilt er forseta að ákveða eina umræðu um einstök mál, ef enginn mælir því gegn. Komi fram fyrirspurnir til samstarfsnefndar eða starfsmanna hinna nýju samtaka má forseti ákveða eina umræðu um þær. Sá, sem fyrirspurn er beint til, hefur sama rétt til ræðutíma og framsögumenn nefnda.
21. grein.
Framsögumenn meiri- og minni hluta nefnda og flutningsmenn mála mega taka þrisvar til máls við hverja umræðu. Öðrum er ekki heimilt að tala oftar en tvisvar. Þó er auk þess heimilt að gera stutta athugasemd um atkvæðagreiðslu, um gæslu þingskapa og til þess að bera af sér sakir.
Stjórnarmenn Búnaðarfélags Íslands og Stéttarsambands bænda hafa málfrelsi og tillögurétt eins og hinir kjörnu þingfulltrúar.
Starfsmönnum hinna nýju samtaka er heimilt að tala einu sinni við hverja umræðu í þeim málum er snerta starfssvið þeirra sérstaklega. Auk þess er þeim heimilt að gefa stuttar upplýsingar, ef þingfulltrúi óskar þess, eða gera stuttar athugasemdir til þess að bera af sér sakir.
Forseti getur beint því til ræðumanna að þeir stytti mál sitt og dragist umræður úr hófi fram getur hann úrskurðað að ræðutími hvers þingfulltrúa skuli ekki fara fram úr ákveðinni tímalengd. Einnig getur forseti lagt til að umræðu sé hætt. Sama rétt hafa fimm eða fleiri þingfulltrúar. Um slíka tillögu fer atkvæða
Ekki má nema með leyfi forseta lesa upp prentað mál.
22. grein.
Kjörnir þingfulltrúar skv. 6. grein hafa einir atkvæðisrétt á þinginu. Afl atkvæða ræður úrslitum mála á fundum. Þó þarf minnst 2 / 3 atkvæða viðstaddra þingfulltrúa til þess að samþykkja samþykktir hinna nýju samtaka í heild og minnst 1 / 3 atkvæða allra þingfulltrúa til þess að samþykkja ályktanir svo að gildar séu.
Enga ályktun má gera nema minnst 2 / 3 þingfulltrúa séu á fundi.
23. grein.
Forseti stýrir atkvæðagreiðslu og kveður menn sér til aðstoðar eftir þörfum til að telja saman atkvæði.
Atkvæðagreiðsla fer að jafnaði fram með handauppréttingu.
Ef þingfulltrúi óskar þess skal atkvæðagreiðsla þó fara fram með nafnakalli. Enn fremur er forseta heimilt að endurtaka atkvæðagreiðslu ef hann telur þess þörf.
24. grein.
Skylt er þingfulltrúum að sækja alla fundi þingsins, nema nauðsyn banni. Heimilt er forseta að veita þingfulltrúa fjarvistarleyfi, þó ekki lengur en einn dag nema þingið samþykki.
Varafulltrúar taka sæti aðalfulltrúa í forföllum þeirra, með samþykki forseta.
25. grein.
Skylt er þingfulltrúum og öðrum, er rétt hafa til að sitja þingið, að lúta valdi forseta í öllu því er að því lýtur að gætt sé góðrar reglu.
Víki þingfulltrúi eða aðrir, sem málfrelsi hafa, með öllu frá umræðuefninu í umræðum mála, skal forseti víta það. Ef hlutaðeigandi sinnir ekki slíkri ábend
26. grein.
Samstarfsnefnd ræður þinginu skrifstofustjóra úr hópi starfsmanna hinna nýju samtaka.
Skrifstofustjóri þingsins er forseta til aðstoðar við þinghaldið. Hann annast m.a. skráningu þingskjala, umsjón með skrifstofuvinnu vegna þinghaldsins, útgáfu og dreifingu þingskjala. Þá skal hann í samráði við samstarfsnefnd hlutast til um nauðsynlega gagnasöfnun vegna afgreiðslu þeirra mála er berast á tilsettum tíma fyrir þingsetningu.
IV.
27. grein.
Jafnskjótt og hinum nýju samtökum hafa verið settar samþykktir, sbr. 4. grein, falla úr gildi núgildandi lög Búnaðarfélags Íslands og núgildandi samþykkt
28. grein.
Samkomulag þetta skal bera upp til staðfestingar á búnaðarþingi og aðalfundi Stéttarsambands bænda sem boðað hefur verið til síðar í þessum mánuði.
Reykjavík, 30. ágúst 1994.
Fyrir hönd stjórnar Búnaðarfélags Íslands,
Jón Helgason (sign.)
eftir umboði
Fyrir hönd stjórnar Stéttarsambands bænda,
Haukur Halldórsson (sign.)
eftir umboði
Vitundarvottar:
Jónas Jónsson (sign.)
Hákon Sigurgrímsson (sign.)