Ferill 106. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.



1995. – 1065 ár frá stofnun Alþingis.
120. löggjafarþing. – 106 . mál.


111. Frumvarp til laga



um gatnagerðargjald.

(Lagt fyrir Alþingi á 120. löggjafarþingi 1995.)



1. gr.

    Sveitarstjórn er heimilt að innheimta gatnagerðargjald af öllum lóðum í sveitarfélaginu og/eða mannvirkjum á þeim. Gatnagerðargjald er fyrst gjaldkræft við úthlutun lóðar, sem er í eigu sveitarfélagsins eða sveitarfélagið hefur ráðstöfunarrétt á, og við útgáfu byggingarleyfis á öðrum lóðum. Sveitarstjórn ákveður í gjaldskrá sinni hvenær gjaldið er innheimt.
    Nú er lóðarúthlutun afturkölluð, lóð skilað, byggingarleyfi afturkallað eða ekki nýtt af lóðarhafa og ber sveitarfélagi að endurgreiða gatnagerðargjald af viðkomandi lóð eftir nánari ákvæðum reglugerðar sem félagsmálaráðherra setur.
    

2. gr.

    Gatnagerðargjaldi skv. 1. gr. skal varið til gatnagerðar í sveitarfélaginu, svo sem til að undirbyggja götur með tilheyrandi lögnum og leggja bundið slitlag og gangstéttir þar sem gert er ráð fyrir þeim í skipulagi.
    

3. gr.

    Við ákvörðun gatnagerðargjalds skal miða við lóðarstærð, rúmmál húss og/eða flatarmál húss samkvæmt nánari ákvæðum í reglugerð sem félagsmálaráðherra setur. Gjaldið má vera mismunandi eftir notkun lóðar, t.d. eftir því hvort um er að ræða lóð fyrir íbúðarhúsnæði, verslunarhúsnæði, iðnaðarhúsnæði o.s.frv. Þá má gjald af lóð fyrir íbúðarhúsnæði vera mismunandi eftir því hvort um er að ræða lóð fyrir einbýlishús, raðhús, fjölbýlishús o.s.frv.
    Heimilt er að innheimta gatnagerðargjald ef reist er nýtt hús á áður byggðri lóð að því er stækkuninni nemur. Sama gildir ef eldra hús er stækkað.
    Gatnagerðargjald, sem miðað er við stærð byggingar, getur af hverjum rúmmetra eða fermetra numið allt að 15% af heildarbyggingarkostnaði samsvarandi einingar í vísitöluhúsi fjölbýlis eins og hann er hverju sinni samkvæmt útreikningum Hagstofu Íslands á grundvelli laga nr. 42/1987. Fjárhæð gjaldsins má ákveða með tilliti til leyfilegrar stærðar byggingar samkvæmt því skipulagi sem gildir fyrir viðkomandi lóð. Gatnagerðargjald, sem miðað er við stærð lóðar, skal ekki vera hærra en ef það væri miðað við stærð byggingar samkvæmt gildandi aðal- eða deiliskipulagi.
    

4. gr.

    Lóðarhafi ber ábyrgð á greiðslu gatnagerðargjalds. Gatnagerðargjald samkvæmt lögum þessum er, ásamt áföllnum vöxtum og kostnaði, tryggt með lögveðsrétti í viðkomandi fasteign með forgangsrétti fyrir hvers konar samningsveði og aðfararveði.

5. gr.

    Aðili máls getur skotið ákvörðun sveitarstjórnar um álagningu gatnagerðargjalds til úrskurðar félagsmálaráðherra. Kærufrestur er þrír mánuðir frá því að aðili fékk vitneskju um álagningu gjaldsins. Kæruheimild þessi skerðir þó eigi rétt aðila til að höfða mál fyrir dómstólum.
    

6. gr.

    Félagsmálaráðherra skal setja reglugerð um nánari framkvæmd laga þessara og skal í reglugerðinni m.a. kveðið nánar á um álagningu gatnagerðargjalds o.fl.
    Sveitarstjórn skal setja sér sérstaka gjaldskrá fyrir gatnagerðargjald þar sem kveðið er nánar á um álagningu og innheimtu gjalds samkvæmt lögum þessum og reglugerð um gatnagerðargjald. Sveitarstjórn skal auglýsa gjaldskrána og efnislegar breytingar á henni á þann hátt sem venja er að birta opinberar auglýsingar í sveitarfélaginu.
    

7. gr.

    Lög þessi öðlast gildi 1. janúar 1996. Jafnframt falla úr gildi lög um gatnagerðargjöld, nr. 51/1974, og lög nr. 31/1975, um breytingu á þeim lögum. Enn fremur lög um gjöld til holræsa og gangstétta í kaupstöðum, öðrum en Reykjavík og Akureyri, nr. 18/1920, 2. og 3. gr. laga um gjöld til holræsa og gangstétta í Reykjavík o.fl., nr. 42/1911, og 2. gr. laga um gjöld til holræsa, gangstétta og varanlegs slitlags á götum á Akureyri, nr. 87/1970.
    

Ákvæði til bráðabirgða.


    Lög um gatnagerðargjöld, nr. 51/1974, sbr. lög nr. 31/1975, gilda um innheimtu og álagningu gatnagerðargjalda vegna framkvæmda á grundvelli 3. og 4. gr. laga nr. 51/1974 sem hafnar eru fyrir gildistöku laga þessara, enda verði þeim framkvæmdum lokið innan fimm ára frá gildistöku laga þessara. Ákvæði eldri laga um álagningu gjalda vegna slíkra framkvæmda gilda einungis um lóðir sem úthlutað hefur verið eða veitt hefur verið byggingarleyfi á fyrir gildistöku laga þessara.
    Samningar um gatnagerðargjöld af tilteknum lóðum, sem lóðarhafar eða lóðareigendur hafa gert við sveitarstjórnir, svo og skilmálar varðandi gatnagerðargjöld sem sveitarstjórn hefur sett og lóðarhafi eða lóðareigandi hefur undirgengist, halda gildi sínu þrátt fyrir ákvæði laga þessara, nema aðilar séu um annað sáttir.

Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.


    Hinn 2. febrúar 1994 skipaði félagsmálaráðherra nefnd til að endurskoða lög nr. 51/1974, um gatnagerðargjöld, sbr. lög nr. 31/1975. Í nefndina voru skipuð Sesselja Árnadóttir, deildarsérfræðingur í félagsmálaráðuneytinu, formaður, Ágúst Jónsson, skrifstofustjóri borgarverkfræðingsins í Reykjavík, samkvæmt tilnefningu Sambands íslenskra sveitarfélaga, og Óli Jón Gunnarsson, bæjarstjóri í Borgarbyggð.
    Lög nr. 51/1974 voru á sínum tíma sett til að tryggja sveitarfélögum fjármagn til gatnagerðar. Fyrir setningu laganna höfðu þau flest ekki slíkt fjármagn tryggt og sátu gatnagerðarmál því nokkuð á hakanum hjá sveitarfélögum. Þó voru í gildi lög sem tryggðu nokkrum sveitarfélögum fjármagn til slíkra framkvæmda, þ.e. lög um gjöld til holræsa og gangstétta í Reykjavík o.fl., nr. 42/1911, lög um gjöld til holræsa og gangstétta í kaupstöðum, öðrum en Reykjavík og Akureyri, nr. 18/1920, og lög um gjöld til holræsa, gangstétta og varanlegs slitlags á götum á Akureyri, nr. 87/1970. Setning laga nr. 51/1974 varð því til þess að sveitarfélögin gátu gert átak í gatnagerð.
    Frá gildistöku laga nr. 51/1974 hafa komið fram margs konar gallar á þeim og síauknir örðugleikar við framkvæmd þeirra, sbr. m.a. þann fjölda mála varðandi gatnagerðargjöld sem félagsmálaráðuneytið, umboðsmaður Alþingis og dómstólar hafa fjallað um.
    Með hliðsjón af þessu var talin full ástæða til að endurskoða lögin og var því framangreind nefnd skipuð.
    Nefndin kynnti sér þau ágreiningsmál sem orðið hafa vegna núgildandi laga og notfærði sér jafnframt ábendingar umboðsmanns Alþingis svo og reynslu sveitarfélaga af framkvæmd álagningar gatnagerðargjalda.
    Niðurstaðan varð það frumvarp sem hér er lagt fram og eru gerðar tillögur um nokkrar breytingar frá gildandi lögum. Helstu nýmælin eru þessi:
    Í gildandi lögum er um að ræða tvenns konar gatnagerðargjöld, sbr. 1. og 3. gr. laganna, þ.e. annars vegar gjald til að undirbyggja götur með tilheyrandi lögnum ásamt slitlagi og hins vegar sérstakt gjald vegna bundins slitlags og gangstétta. Lagt er til að gatnagerðargjald verði framvegis ekki tvískipt með þessum hætti þar sem flest sveitarfélög hafa lagt bundið slitlag á meginhluta gatnakerfisins í þéttbýli. Því er fallin brott forsenda fyrir tvískiptingu gjaldsins. Heiti laganna breytist í samræmi við þetta.
    Tilgreint er skýrara hámark gatnagerðargjalds, sbr. 3. mgr. 3. gr. frumvarpsins.
    Lagt er til í 5. gr. frumvarpsins að í lögunum verði skýr kæruheimild til félagsmálaráðuneytisins, en vafi hefur þótt leika á úrskurðarvaldi ráðuneytisins í málum þessum.
    Fyrir allt landið gildi ein reglugerð um gatnagerðargjald, en ekki reglugerð eða samþykkt fyrir hvert sveitarfélag fyrir sig.
    Nánar er fjallað um einstaka efnisþætti þessara nýmæla í athugasemdum við einstakar greinar frumvarpsins.

Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.


Um 1. gr.


    Í 1. mgr. þessarar greinar er almenn heimild til að innheimta hjá öllum lóðarhöfum eða lóðareigendum gjald sem sveitarstjórn nýtir til gatnagerðar í sveitarfélaginu, sbr. 2. gr.
    Gjald skv. 1. mgr. má fyrst innheimta þegar sveitarstjórn hefur úthlutað byggingarrétti á tiltekinni lóð sem gert er ráð fyrir í skipulagi eða í tengslum við útgáfu byggingarleyfis á lóðum sem ekki eru í eigu sveitarfélagsins. Greinarmunur er gerður annars vegar á lóðum í eigu sveitarfélags eða sem sveitarfélagið hefur ráðstöfunarrétt á, þ.e. þegar sveitarstjórn ráðstafar byggingarrétti á viðkomandi lóð, og hins vegar öðrum byggingarlóðum að því er varðar þau tímamörk þegar fyrst má innheimta gatnagerðargjald af lóð. Er það vegna þess að lóðir geta verið í einkaeigu án þess að eigendurnir kjósi að nýta þær undir byggingar, jafnvel þótt skipulag geri ráð fyrir þeim sem byggingarlóðum.
    Við samningu ákvæðis þessa var haft í huga ákvæði gr. 3.4.10. í byggingarreglugerð nr. 177/1992, en þar segir að þegar byggingarleyfi hafi verið gefið út fyrir nýbyggingu á skipulögðu svæði í þéttbýli sé sveitarstjórn skylt að sjá um að götur, rafmagn, vatn og holræsi séu fyrir hendi eftir því sem þörf er á, nema sérstakur fyrirvari hafi verið gerður í úthlutunar- eða byggingarskilmálum.
    Í 1. mgr. segir jafnframt að sveitarstjórn ákveði með gjaldskrá hvenær gjaldið megi innheimta, en um gjaldskrána eru nánari ákvæði í 2. mgr. 6. gr. frumvarpsins.
    Í 2. mgr. er kveðið á um endurgreiðsluskyldu sveitarstjórnar í þeim tilfellum þegar sá sem fengið hefur lóð úthlutað kýs að skila henni eða þegar byggingarleyfi fellur úr gildi eða er fellt úr gildi þegar greitt hefur verið gatnagerðargjald í tengslum við útgáfu þess. Er hér um að ræða tæmandi talningu á þeim tilfellum þegar sveitarstjórn er skylt að endurgreiða gatnagerðargjald.
    

Um 2. gr.


    Í grein þessari er kveðið á um að gatnagerðargjaldi skv. 1. gr. skuli varið til gatnagerðar í sveitarfélaginu, svo sem til að undirbyggja götur með tilheyrandi lögnum, leggja bundið slitlag, gangstéttir, umferðareyjar og þess háttar, þar sem gert er ráð fyrir því í skipulagi. Með ákvæði þessu er því lögð af sú skipting á gatnagerðargjöldum sem er í 1. og 3. gr. núgildandi laga, en um þetta atriði vísast til almennra athugasemda hér að framan.
    Samkvæmt grein þessari er ráðstöfun gatnagerðargjaldsins ekki bundin við gerð gatna við þær lóðir sem gatnagerðargjald er innheimt af. Ekki er lengur talin þörf á eða eðlilegt að binda ráðstöfun gatnagerðargjalds við tilteknar götur í sveitarfélaginu.
    

Um 3. gr.


    1. mgr. er efnislega eins og 5. gr. núgildandi laga um gatnagerðargjöld með þeirri undantekningu að hér er kveðið svo á að gatnagerðargjald megi miða við flatarmál húsbygginga.
    Í 2. mgr. er áréttað að gatnagerðargjald megi innheimta í tilefni af stækkun bygginga, að því er stækkuninni nemur, hvort sem byggt er við eldra hús á lóð eða reist nýtt hús á lóð þar sem eldra hús hefur verið fjarlægt. Skilyrði þess er þó vitaskuld að ekki hafi áður verið innheimt gatnagerðargjald sem tekur til slíkrar stækkunar.
    Loks er í 3. mgr. ákveðið hámark gatnagerðargjalds. Í núgildandi lögum er hámarksviðmiðunin skv. 2. gr. ekki nægilega skýr, þ.e. að gjaldið megi nema allt að áætluðum meðalkostnaði við að undirbyggja götu með tilheyrandi lögnum og slitlagi. Slík viðmiðun er til þess fallin að valda ágreiningi og hefur raunin orðið sú á undanförnum árum. Af þeim sökum er hér lagt til að gatnagerðargjald, sem miðað er við stærð bygginga, megi ekki af hverjum rúmmetra eða fermetra vera hærra en 15% af heildarbyggingarkostnaði samsvarandi einingar í vísitöluhúsi fjölbýlis samkvæmt útreikningum Hagstofu Íslands á grundvelli laga nr. 42/1987, um vísitölu byggingarkostnaðar. Jafnframt er tekið fram að fjárhæð gjaldsins megi ákveða með tilliti til leyfilegrar stærðar byggingar samkvæmt því skipulagi sem gildir fyrir viðkomandi lóð. Þar sem vísitala byggingarkostnaðar tekur ekki til lóðarstærðar á sama hátt og til flatarmáls og rúmmáls húsa þótti rétt að binda hámark gatnagerðargjalds, sem í gjaldskrá er að hluta eða öllu leyti miðað við stærð lóðar, með þeim hætti að það megi ekki vera hærra en það gæti hæst orðið ef miðað væri við rúmmál og/eða flatarmál byggingar á lóðinni samkvæmt gildandi aðal- eða deiliskipulagi.
    

Um 4. gr.


    Eðlilegt þykir að lóðarhafi beri ábyrgð á greiðslu gatnagerðargjalds, sbr. enn fremur ákvæði 1. gr. frumvarps þessa.
    Jafnframt er lagt til að gatnagerðargjald verði áfram tryggt með lögveðsrétti í viðkomandi fasteign, sbr. ákvæði 7. gr. gildandi laga.
    

Um 5. gr.


    Í grein þessari er gert ráð fyrir að viðkomandi lóðarhafi, þ.e. sá sem ábyrgur er fyrir greiðslu gatnagerðargjalds skv. 4. gr., geti skotið ákvörðun sveitarstjórnar um álagningu gatnagerðargjalds til úrskurðar félagsmálaráðherra innan hins almenna kærufrests sem stjórnsýslulög ákveða. Ákvæði þetta er og í samræmi við 119. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 8/1986.
    Áréttað skal að kæruheimildin tekur aðeins til lögmætis álagningar gjaldsins, þ.e. fjárhæðar gjaldsins og forsendna álagningarinnar, svo og hvenær gjaldsins verður fyrst krafist.
    

Um 6. gr.


    Samkvæmt gildandi lögum um gatnagerðargjöld, nr. 51/1974, er sveitarstjórnum heimilt með sérstakri samþykkt sem ráðherra staðfestir að innheimta gatnagerðargjöld. Annars vegar er um að ræða gjald skv. 1. gr. laganna sem innheimt skal af hverri lóð áður en þar er veitt byggingarleyfi. Því gjaldi skal samkvæmt lögunum varið til „gatnagerðarframkvæmda í sveitarfélaginu“. Hins vegar er um að ræða gjald skv. 3. gr. laganna sem ætlað er að mæta kostnaði við lagningu bundins slitlags og lagningu gangstétta.
    Eins og áður segir er sveitarstjórnum heimilt að innheimta gjöld þessi með sérstakri samþykkt sem hljóta skal staðfestingu ráðherra. Hver sveitarstjórn þarf því að setja sérstaka samþykkt fyrir sitt sveitarfélag og senda hana til staðfestingar félagsmálaráðherra.
    Þegar frumvarp þetta var samið voru í gildi 88 reglugerðir og samþykktir um gatnagerðargjöld fyrir 76 sveitarfélög. Slíkur fjöldi reglugerða og samþykkta verður óhjákvæmilega nokkuð sundurleitur.
    Ætla má að núverandi fyrirkomulag geti leitt til mismununar manna eftir því hvar þeir eru í sveit settir. Til þess að auka líkur á því að meðferð þeirra mála, sem varða gatnagerðargjald, verði með sem líkustum hætti hvar á landi sem er er lagt til að félagsmálaráðherra setji eina reglugerð um gatnagerðargjald sem taki til landsins alls. Þar með yrði komið á sams konar fyrirkomulagi og nú er samkvæmt lögum um vatnsveitur sveitarfélaga, nr. 81/1991.
    Það að hafa einungis eina reglugerð fyrir allt landið einfaldar framkvæmdina til mikilla muna, jafnt hjá sveitarstjórnum sem og hjá félagsmálaráðuneytinu.
    Lagt er til að í reglugerðinni verði kveðið nánar á um ýmsa þætti sem ekki þykir rétt að taka upp í frumvarp þetta. Á það t.d. við um útreikningsreglur við ákvörðun gatnagerðargjalds, undantekningar frá meginreglum, áhrif skipulagsbreytinga á upphæð gatnagerðargjalds, tilhögun endurgreiðslu o.fl. Nefndin hefur samið drög að slíkri reglugerð sem fylgja með frumvarpi þessu til kynningar.
    Þrátt fyrir að sett verði reglugerð sem taki til landsins alls verður að veita sveitarstjórnum svigrúm til að kveða á um upphæð gatnagerðargjaldsins innan þess ramma sem settur er í 3. mgr. 3. gr. frumvarpsins, greiðsluskilmála og þess háttar sem eðlilegt er að ákveðið verði með mismunandi hætti eftir aðstæðum. Er því í 2. mgr. 6. gr. frumvarpsins kveðið á um að sveitarstjórn setji gjaldskrá fyrir gatnagerðargjald í viðkomandi sveitarfélagi þar sem fjalla skal um áðurgreind atriði. Er það fyrirkomulag enn fremur í samræmi við þá meginreglu sem fram kemur í 5. mgr. 6. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 8/1986, en þar er kveðið á um sjálfsforræði sveitarstjórna á gjaldskrá eigin fyrirtækja og stofnana til að mæta kostnaði við framkvæmd þeirra verkefna sem þau annast.
    Í lokamálslið 2. mgr. 6. gr. frumvarpsins segir að sveitarstjórn skuli auglýsa gjaldskrána og efnislegar breytingar á henni á þann hátt sem venja er að birta opinberar auglýsingar í sveitarfélaginu. Er slík krafa gerð til að tryggja að þeir íbúar sveitarfélagsins, sem málið varðar, fái vitneskju um þær reglur sem gilda um álagningu gatnagerðargjalds.
    

Um 7. gr.


    Greinin þarfnast ekki skýringa að öðru leyti en því að rétt er talið að sveitarstjórnir fái nokkurn aðlögunartíma að hinum nýju lögum frá því að þau eru samþykkt á Alþingi.
    

Um ákvæði til bráðabirgða.


    Í ákvæði þessu er lagt til að um innheimtu og álagningu gatnagerðargjalda vegna framkvæmda á grundvelli 3. og 4. gr. laga nr. 51/1974, sbr. lög nr. 31/1975, þ.e. vegna lagningar bundins slitlags og gangstétta, skuli gilda þau lög. Fyrir því eru þó sett þau skilyrði í fyrsta lagi að framkvæmdirnar hefjist fyrir gildistöku nýrra laga um gatnagerðargjald og hins vegar að framkvæmdunum skuli lokið innan fimm ára frá gildistöku nýrra laga um gatnagerðargjald, en það er í samræmi við þá fimm ára reglu sem fram kemur í 4. gr. gildandi laga. Enn fremur er tekið fram að ákvæði þetta gildi einungis vegna lóða sem úthlutað hefur verið eða veitt hefur verið byggingarleyfi á fyrir gildistöku laga þessara. Er það gert til að tryggja að um álagningu gatnagerðargjalds á lóðir, sem úthlutað er eða veitt byggingarleyfi á eftir gildistöku laga þessara, fari eftir ákvæðum hinna nýju laga.
    Í ákvæði þessu er kveðið á um að þeir skilmálar um gatnagerðargjöld, sem sveitarstjórn hefur ákveðið við úthlutun lóðar og lóðarhafi eða lóðareigandi hefur fallist á, skuli ekki víkja fyrir ákvæðum nýju laganna ef þeir eru þeim ósamrýmanlegir. Sama gildir um gerða samninga um gatnagerðargjöld af tilteknum lóðum. Þannig yrði t.d. „viðbótargatnagerðargjald“ reiknað af rúmmáli húss en ekki flatarmáli ef það hefur verið ákveðið í öndverðu. Einnig væri samningur á milli sveitarfélags og lóðarhafa eða lóðareiganda um að innheimta gatnagerðargjald í áföngum eftir því sem lóð byggðist eftir sem áður skuldbindandi fyrir sveitarstjórnina.



Fylgiskjal I.
    

Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:



Umsögn um frumvarp til laga


um gatnagerðargjald



    Frumvarpinu er ætlað að koma í stað laga nr. 51/1974 um gatnagerðargjöld og laga nr. 31/1975 um breyting á þeim lögum. Eins og fram kemur í athugasemdum við frumvarpið eru helstu nýmæli þess eftirfarandi:
    Tekið verði upp eitt gatnagerðargjald í stað þess tvískipta í núgildandi lögum, þ.e. annars vegar gjald til að undirbyggja götur með tilheyrandi lögnum og slitlagi og hins vegar sérstakt gjald vegna bundins slitlags og gangstétta.
    Kveðið er á um hámark gatnagerðargjalds.
    Tekin verða upp skýr ákvæði um kæruheimild til félagsmálaráðuneytisins.
    Ein reglugerð um gatnagerðargjald gildi fyrir allt landið í stað reglugerðar eða samþykktar fyrir hvert sveitarfélag fyrir sig.
    Ákvæði frumvarpsins eru öll um álagningu gjalda til sveitarfélaga og hafa engin áhrif á kostnað ríkissjóðs.



Fylgiskjal II.
    
    
Nefnd um endurskoðun laga um gatnagerðargjöld:
    

Drög að reglugerð


um gatnagerðargjald.


    

1. gr.

    Sveitarstjórn er heimilt að innheimta gatnagerðargjald af öllum lóðum í sveitarfélaginu og/eða mannvirkjum á þeim, hvort sem um er að ræða lóðir í eigu sveitarfélagsins eða aðrar lóðir.

2. gr.

    Lóðarhafi ber ábyrgð á greiðslu gatnagerðargjalds.
    

3. gr.

    Sveitarstjórn ákveður í gjaldskrá sinni, sbr. 11. gr. reglugerðar þessarar, upphæð gjaldsins og hvenær það er innheimt. Gatnagerðargjald er þó fyrst gjaldkræft við úthlutun lóðar, sem er í eigu sveitarfélagsins eða sveitarfélagið hefur ráðstöfunarrétt á, og við útgáfu byggingarleyfis á öðrum lóðum.

4. gr.

    Við ákvörðun gatnagerðargjalds skal miða við rúmmál byggingar, flatarmál hennar og/eða flatarmál lóðar. Heimilt er að hafa hverja þessara viðmiðana sem er, eina af þeim, tvær saman eða allar þrjár. Flatarmál og rúmmál byggingar skal reikna eftir ÍST 50 og miða við brúttóstærðir.

5. gr.

    Hámark gatnagerðargjalds er 15% af heildarbyggingarkostnaði rúmmetra eða fermetra í vísitöluhúsi fjölbýlis eins og hann er á hverjum tíma, eftir því hvor viðmiðunin á við, eða vegið meðaltal þessara stærða ef við á.
    Gatnagerðargjald sem miðað er við stærð lóðar skal ekki vera hærra en ef það væri miðað við stærð byggingar á sömu lóð. Gildir það eins þó aðeins hluti gatnagerðargjalds sé miðaður við flatarmál lóðar.
    Hámark gatnagerðargjalds skv. 1. mgr. gildir jafnt um einstaka byggingaráfanga eða húshluta eins og byggingar í heild.

6. gr.

    Heimilt er að ákveða lágmark gatnagerðargjalds af lóð með hliðsjón af nýtingarmöguleikum lóðarinnar samkvæmt samþykktu skipulagi. Gatnagerðargjald verður ekki endurgreitt þó minna sé byggt en lágmarksgjaldið miðast við. Heimilt er í tengslum við útgáfu byggingarleyfis að innheimta viðbótargatnagerðargjald ef stærð byggingar er umfram viðmiðun lágmarksgatnagerðargjalds.
    

7. gr.

    Nú greiðir lóðarhafi ekki gatnagerðargjald á tilskildum tíma og er sveitarstjórn þá heimilt að afturkalla byggingarleyfi og/eða lóðarúthlutun, enda sé kveðið á um það í úthlutunar- eða byggingarskilmálum.
    

8. gr.

    Þegar hús er rifið eða fjarlægt af lóð og nýtt byggt í staðinn, er heimilt að innheimta gatnagerðargjald að því er stækkuninni nemur, nema lágmarksgatnagerðargjald samkvæmt 5. gr. reglugerðar þessarar hafi verið greitt og ekki farið fram úr viðmiðun þess. Sama gildir ef hús brennur og byggt er nýtt hús á lóð.
    

9. gr.

    Sveitarstjórn skal í eftirgreindum tilvikum endurgreiða gatnagerðargjald:
    Ef lóðarhafi skilar úthlutaðri lóð eða ef lóðarúthlutun er afturkölluð.
    Ef gatnagerðargjald hefur verið greitt í tengslum við útgáfu byggingarleyfis, en leyfið fellur úr gildi eða er fellt úr gildi. Á það jafnt við um gatnagerðargjald af eignarlóðum og viðbótargatnagerðargjald skv. 6. gr. reglugerðar þessarar.
    Endurgreiðslu gatnagerðargjalds skv. a-lið 1. mgr. er heimilt að fresta þar til lóð er úthlutað að nýju, en þó ekki lengur en í 6 mánuði. Frestur til endurgreiðslu er í öðrum tilvikum 1 mánuður frá því að lóðarhafi krefst endurgreiðslu gatnagerðargjalds skv. b-lið 1. mgr.
    Gatnagerðargjald skal endurgreitt og verðbætt miðað við vísitölu byggingarkostnaðar eftir því sem kveðið er á um í gjaldskrá skv. 11. gr. reglugerðar þessarar.
    

10. gr.

    Þegar veitt er byggingarleyfi fyrir breytingu eða endurbyggingu húsnæðis, sem felur í sér breytta notkun þess, þannig að húseignin færist í hærri gjaldflokk samkvæmt gjaldskrá sveitarfélagsins, þá skal húseigandi greiða gatnagerðargjald af hinu breytta húsnæði, sem nemur mismun á gjaldinu reiknuðu af hinu breytta húsnæði fyrir og eftir breytinguna. Ef húseign færist í lægri gjaldflokk við slíkar breytingar greiðist ekki gatnagerðargjald og lóðarhafi á ekki rétt á endurgreiðslu.
    

11. gr.

    Sveitarstjórn skal setja sér sérstaka gjaldskrá fyrir gatnagerðargjald. Í gjaldskránni skal m.a. kveðið á um eftirfarandi atriði:
    Við hvaða þætti gatnagerðargjald skuli miðast, sbr. 3. gr. reglugerðar þessarar, og upphæð þess.
    Hvort um er að ræða mismunandi gjaldflokka eftir notkun lóðar, t.d. eftir því hvort um er að ræða lóð fyrir íbúðarhúsnæði, verslunarhúsnæði, iðnaðarhúsnæði o.s.frv., eða mismunandi gjald af lóðum fyrir íbúðarhúsnæði eftir því hvort um er að ræða lóð fyrir einbýlishús, raðhús, fjölbýlishús o.s.frv.
    Greiðsluskilmála gatnagerðargjalds.
    Hvort ákveðin rými eða tilteknar tegundir bygginga skuli vera undanþegnar gatnagerðargjaldi að meira eða minna leyti.
    Heimild til að uppreikna gatnagerðargjald reglulega.
    Tilhögun endurgreiðslu gatnagerðargjalds, sbr. 9. gr. reglugerðar þessarar.
    

12. gr.

    Sveitarstjórn skal auglýsa gjaldskrána og efnislegar breytingar á henni á þann hátt sem venja er að birta opinberar auglýsingar í sveitarfélaginu. Ekki þarf þó að auglýsa breytingar á gatnagerðargjaldi sem leiða af heimild til að uppreikna þau.
    

13. gr.

    Verði ágreiningur um ákvörðun og/eða innheimtu gatnagerðargjalds, skal hann borinn undir viðkomandi sveitarstjórn eða byggðarráð, eftir því hver háttur er hafður á í viðkomandi sveitarfélagi. Aðili máls getur skotið ákvörðun sveitarstjórnar eða byggðarráðs um álagningu og/eða innheimtu gatnagerðargjalds til úrskurðar félagsmálaráðherra. Kærufrestur er þrír mánuðir frá því að aðili fékk vitneskju um álagningu gjaldsins. Kæruheimild þessi skerðir þó eigi rétt aðila til að höfða mál fyrir dómstólum.
    

14. gr.

    Gatnagerðargjald er ásamt áföllnum vöxtum og kostnaði tryggt með lögveðsrétti í viðkomandi fasteign með forgangsrétti fyrir hvers konar samningsveði og aðfararveði.
    

15. gr.

    Reglugerð þessi staðfestist hér með samkvæmt 6. gr. laga um gatnagerðargjald nr. ??/1995 til að öðlast gildi 1. janúar 1996. Jafnframt falla úr gildi reglugerðir og samþykktir einstakra sveitarfélaga um gatnagerðargjöld, sem settar voru á grundvelli laga nr. 51/1974, sbr. lög nr. 31/1975, sbr. þó ákvæði til bráðabirgða í lögum um gatnagerðargjald nr. ??/1995.