Ferill 96. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.

---

1995. – 1065 ár frá stofnun Alþingis.
120. löggjafarþing. – 96 . mál.

255. Nefndarálit

um frv. til l. um breyt. á l. um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum, nr. 99 8. september 1993, með síðari breytingum.

Frá 2. minni hluta landbúnaðarnefndar.

    Nefndin hefur fjallað um frumvarp þetta á nokkrum fundum. Á fundi nefndarinnar mættu ýmsir aðilar frá hagsmunasamtökum og öðrum aðilum sem málið varðar. Einnig bárust nefndinni skriflegar umsagnir frá nokkrum aðilum eins og fram kemur í nefndaráliti meiri hluta nefndarinnar.
    Frumvarp þetta er samið að tilhlutan landbúnaðarráðherra í samráði við Bændasamtök Íslands eins og segir í athugasemdum við frumvarpið. Með frumvarpinu er ætlunin að lögfesta nauðsynlegar breytingar á lögum nr. 99 8. september 1993 vegna ákvæða sem eru í samningi um framleiðslu sauðfjárafurða sem gerður var milli Bændasamtaka Íslands og ríkisstjórnarinnar.
    Samningur þessi sem undirritaður var 1. október var gerður vegna þess mikla vanda sem sauðfjárbændur standa frammi fyrir og felst í tekjuhruni greinarinnar og sívaxandi birgðasöfnun.
    Ljóst er að aðlögun sú að breyttum markaðsaðstæðum og starfsskilyrðum sem núgildandi búvörusamningur gerir ráð fyrir hefur að ýmsu leyti reynst erfiðari fyrir sauðfjárræktina en vonir stóðu til. Kemur þar ekki síst til að versnandi atvinnuástand og þrengri atvinnumöguleikar hafa gert bændum erfitt um vik um þátttöku í öðrum atvinnugreinum. Jafnframt hefur neysla dilkakjöts dregist meira saman en þær áætlanir, sem lagðar voru til grundvallar búvörusamningnum, gerðu ráð fyrir. Allt hefur þetta skapað sauðfjárbændum og byggð í sveitum mikla erfiðleika. Það var því brýnt að grípa fljótt til aðgerða og nauðsynlegt að um þær aðgerðir yrði víðtæk sátt í þjóðfélaginu.

Málsmeðferð.

    Öll málsmeðferð ríkisstjórnarinnar er hins vegar gagnrýniverð. Engin tilraun var gerð til þess að ná víðtækri samstöðu um lausnir á vanda sauðfjárræktarinnar. Ekkert samráð var haft við landbúnaðarnefnd Alþingis þrátt fyrir yfirlýsingar landbúnaðarráðherra þess efnis. Ekkert samráð var haft við verkalýðshreyfinguna eða aðra aðila vinnumarkaðarins. Má segja að lausatök einkenni alla meðferð málsins í tíð núverandi ríkisstjórnar. Þessi lausatök eru í raun staðfest í nefndaráliti og breytingartillögum meiri hlutans, en þar kemur fram að flestar breytingartillögurnar eru gerðar vegna þess að texti frumvarpsins í upprunalegri mynd stenst ekki gagnvart öðrum gildandi lögum. Þá voru einnig á síðustu stundu gerðar nokkrar efnisbreytingar á frumvarpinu.
    Í fyrsta lagi er fellt brott ákvæðið um að réttur til beingreiðslna falli niður þegar 70 ára aldri er náð.
    Í öðru lagi er gerð breyting er varðar ráðstöfun fjármuna skv. 5. gr. samningsins þar sem fjallað er um skiptingu framlaga til hagræðingar og aðlögunar. Breytingartillaga meiri hlutans við frumvarpið heimilar að þá fjármuni sem eiga samkvæmt samningnum að fara til uppkaupa megi taka til annarra nota ef þeir eru ekki allir nýttir til uppkaupanna. Samningurinn gerir hins vegar ráð fyrir að það fjármagn sem ekki fer til uppkaupa skili sér aftur í ríkissjóð. Þarna er því um verulega efnisbreytingu að ræða.
    Í þriðja lagi gera breytingartillögur meiri hlutans ráð fyrir að felld verði út úr frumvarpinu verðtryggingarheimildin og endurskoðunarheimild samningsaðila um sauðfjárframleiðslu. Þessar heimildir eru taldar óþarfar þar sem þær eru til staðar í samningnum.
    Í fjórða lagi er í samningnum ótvírætt ákvæði þess efnis að fyrir það magn kindakjöts sem er umfram innanlandsmarkað og skal fara til útflutnings verði sameiginlegt uppgjör sláturleyfishafa þannig að sama verð greiðist öllum sauðfjárbændum. Breytingartillögur meiri hlutans kveða hins vegar á um 30 kr. fasta gjaldtöku á hvert kíló kjöts til útflutnings og að hver framleiðandi geti samið sérstaklega við sláturleyfishafa um verð. Breytingartillögur meiri hlutans eru þó flestar til bóta.
    Þá er það sérstaklega gagnrýnivert að ekki var haft samráð við verkalýðshreyfinguna og aðra aðila vinnumarkaðarins við gerð þess samnings sem liggur að baki þessa frumvarps. Við gerð kjarasamninga í febrúar 1990 náðist víðtæk sátt milli aðila vinnumarkaðarins, bænda og stjórnvalda. Samkomulag varð um skipun svokallaðrar sjömannanefndar sem í áttu sæti fulltrúar frá landbúnaðarráðuneyti, Stéttarsambandi bænda, ASÍ, BSRB, Vinnuveitendasambandi Íslands og Vinnumálasambandinu. Markmiðið með starfi sjömannanefndarinnar var að tryggja hagræðingu í landbúnaði sem leitt gæti til lækkandi vöruverðs og um leið tryggari afkomu bænda og þess fólks sem vinnur við framleiðslugreinar tengdar landbúnaði og þjónustu við landbúnað. Það samstarf sem þarna náðist tryggði að um gerð búvörusamningsins sem undirritaður var árið 1991 var víðtæk sátt. Við undirbúning nýja samningsins kom sjömannanefndin ekki að verki með sama hætti og áður.
    Í ályktun miðstjórnar Alþýðusambands Íslands frá 11. október um búvörusamninginn og starf að landbúnaðarmálum eru þessi vinnubrögð ríkisstjórnarinnar átalin harðlega, en þar segir m.a.: „Miðstjórn Alþýðusambands Íslands harmar að sú víðtæka sátt sem náðist á árinu 1990 um stefnumörkun í landbúnaði skuli nú hafa verið rofin af stjórnvöldum og bændum með því að slíta viðræðum við verkalýðshreyfinguna við gerð nýs búvörusamnings. Búvörusamningurinn var alfarið gerður af stjórnvöldum og samtökum bænda og bera þessir aðilar því einir fulla ábyrgð á framkvæmd hans og afleiðingum. Með þessu hefur þátttöku ASÍ í stefnumörkun í landbúnaði verið hafnað og þannig hefur helstu forsendum verið kippt undan störfum fulltrúa ASÍ í verðlagsnefndum landbúnaðarins. ASÍ verður því óhjákvæmilega að endurmeta ákvarðanir um þátttöku samtakanna í þessum nefndum.“
    Þá segir m.a. í ályktun bandalagsráðstefnu BSRB frá 23. og 24. nóvember sl.: „Bandalagsráðstefna BSRB haldin 23. og 24. nóvember 1995 leggur áherslu á að efla íslenskan landbúnað. Til þess að ná því markmiði þarf að halda áfram endurskoðun á skipulagi atvinnuvegarins, sem grunnur var lagður að í samvinnu bænda, launafólks atvinnurekenda og stjórnvalda í kjölfara kjarasamninga 1990. Ráðstefnan leggur áherslu á að það eru hagsmunir þjóðfélagsins alls, jafnt neytenda sem bænda, að íslenskur landbúnaður sé lagaður að breyttum aðstæðum. Þróun undanfarinna ára sýnir að markaðsöflin leika æ stærra hlutverk í framleiðslu og verslun landbúnaðarafurða og ekkert bendir til annars en að sú þróun muni halda áfram með vaxandi þunga á næstu árum. Ráðstefnan leggur áherslu á að leitað sé leiða til að bændum og vinnslustöðvum í landbúnaði sé gefinn kostur á að laga sig að nýjum háttum. Ráðstefnan telur afar brýnt að tíminn verði nýttur betur í næstu framtíð en áform eru nú uppi um. Þá lýsir ráðstefnan vilja sínum til að endurvekja það samstarf er fór fram á vettvangi sjömannanefndar, enda verði byrjað á því að endurskoða nýgerðan samning um sauðfjárframleiðslu með það fyrir augum að leita leiða til að verja þeim opinberu fjármunum sem ætlaðir eru til greinarinnar á markvissari hátt.“
    Í athugasemdum við frumvarp ríkisstjórnarinnar kemur fram að sú hagræðing sem stefnt var að í sauðfjárrækt, m.a. með kaupum ríkissjóðs á fullvirðisrétti, hefur ekki gengið eftir og sé orsakanna ekki síst að leita í erfiðu atvinnuástandi sem hafi dregið úr vilja bænda og möguleikum þeirra til að skipta um starf. Því hafi orðið að skerða framleiðslumöguleika allra sauðfjárbænda í verulegum mæli sem síðan hafi ásamt neyslusamdrætti valdið tekjuhruni í greininni.
    Vissulega má til sanns vegar færa að erfitt atvinnuástand og samdráttur í sölu dilkakjöts eigi verulegan þátt í því hvernig komið er. En vandann má ekki síður rekja til þess að ekki hefur verið staðið við öll ákvæði þess búvörusamnings sem gerður var árið 1991. Til dæmis var ekki staðið við ýmis framlög sem efla áttu atvinnuuppbyggingu í sveitum. Má þar nefna að í viðauka II er kveðið á um að Byggðastofnun skuli fá fjármagn til að greiða fyrir annarri atvinnuuppbyggingu á þeim stöðum sem viðkvæmastir eru fyrir samdrætti í sauðfjárframleiðslu. Framlögin áttu að vera 100 millj. kr. árið 1992, 100 millj. kr. árið 1993 og 50 millj. kr. árin 1994–97. Um 200 millj. kr. vantar nú upp á að við þessi fyrirheit hafi verið staðið.
    Þá voru í bókun VI gefin fyrirheit um 2 milljarða kr. framlag til landgræðslu og skógræktar, en þar segir: „Í ljósi þeirrar lækkunar á ríkisútgjöldum sem verður til lengri tíma litið, ekki síst vegna afnáms útflutningsbóta, telja samningsaðilar eðlilegt að gera kröfu til þess að varið verði af hálfu ríkissjóðs, í tengslum við nýja landgræðsluáætlun, stórauknu fjármagni til þessara verkefna á komandi árum eða um 2 milljörðum króna út samningstímann. Slík fjárveiting kæmi til viðbótar við aðrar fjárveitingar til landgræðslu og skógræktar. Störf við þau verkefni gætu að nokkru leyti komið í stað þess samdráttar í atvinnu til sveita sem minni sauðfjárframleiðsla hefur í för með sér, enda verði bændum tryggður forgangur að störfum við landgræðslu, skógrækt og landbætur hvers konar.“
    Skemmst er frá því að segja að lítil aukning hefur orðið á fjárveitingum til landgræðslu og skógræktarstarfa þrátt fyrir þessa bókun. Eina aukningin sem orðið hefur er vegna Héraðsskóga á Fljótsdalshéraði, en það verkefni var ákveðið og lögfest áður en búvörusamningurinn var gerður.
    Áhugi hefur sjaldan verið meiri en nú á að bæta umgengni við landið, græða örfoka land og efla skógrækt á þeim svæðum sem best eru fallin til ræktunar. Enn er ráðrúm til að standa við þessa bókun ef vilji er fyrir hendi því hún verður áfram í fullu gildi. En í nýjum samningi sem hér er að hluta til umfjöllunar er ákvæði um sérstakar stuðningsgreiðslur til að laga búvöruframleiðsluna að breyttum aðstæðum. Þar er gert ráð fyrir að verja 75 millj. kr. til umhverfisverkefna á árunum 1997–2000. Samkvæmt frumvarpinu eiga bændur að taka að sér sérstök verkefni á sviði umhverfisverndar, landgræðslu og skógræktar. Margt bendir til að þar sem samningurinn kveður á um fast 75 millj. kr. framlag til umhverfisverkefna eigi ekki frekar en áður að standa við bókunina um að verja 2 milljörðum kr. til umhverfisverkefna. Þó liggur fyrir að margir bændur hafa sótt um styrki til þess að hefja skógrækt á jörðum sínum, ýmist með annarri búgrein eða án.
    Þá hefur ekki verið staðið við þau framlög sem lofað var í Jarðasjóð. Þar vantar um 130 millj. kr. af þeim 150 sem lofað var. Í bókunum sem fylgja samningnum sem nú var gerður segir: „Til þess að auðvelda búskaparlok standi bændum til boða að Jarðasjóður kaupi jarðir þeirra, seljist þær ekki á frjálsum markaði.“ Engin nánari útfærsla er á þessari bókun og engar reglur um það með hvaða hætti eigi að standa að kaupum og sölu. Ekki er í frumvarpi til fjárlaga fyrir árið 1996 gert ráð fyrir auknu framlagi í Jarðasjóð og engin fyrirheit liggja fyrir um aukin framlög á næstu árum.
    Þetta eru nokkur atriði þess búvörusamnings sem nú er í gildi sem ekki hefur verið staðið við af hálfu ríkisvaldsins og stuðla áttu að auknum atvinnumöguleikum bænda og auðvelda þær breytingar og þann samdrátt sem fyrirsjáanlegt var að yrði. Því miður er ekkert sem bendir til að efndir verði betri hvað varðar nýjan samning heldur en var í tíð síðustu ríkisstjórnar varðandi gildandi búvörusamning.

Efnisatriði.

    Mörg efnisatriði nýja samningsins og frumvarpsins eru gagnrýniverð og orka tvímælis. Horfið er frá því að halda aðgreindum stuðningi við innanlandsframleiðslu annars vegar og við framleiðslu til útflutnings hins vegar. Þetta getur haft í för með sér að í reynd hefjist á ný niðurgreiðsla búvöru á erlendan markað.
    Frumvarpið felur ekki í sér sérstaka hvatningu til þess að hefja hér í auknum mæli framleiðslu og sölu á lífrænum eða vistvænum afurðum eða aðra nýsköpun í greininni. Ekki er lögð sérstök áhersla á vöruþróun og markaðsleit erlendis. Útflutningi er hins vegar beitt sem eins konar refsingu ef framleiðsla er umfram þarfir innanlandsmarkaðar. Um er að ræða útflutning sem landbúnaðarráðherra ákveður og getur haft í för með sér flata skerðingu á verði til allra framleiðenda og gildir þá einu hvort þeir eru innan kerfisins og þiggja beingreiðslur eða ekki.
    Þá er í 6. gr. frumvarpsins kveðið á um að hafi framleiðandi fjölgað vetrarfóðruðu fé frá því sem hann hafði veturinn 1994/1995 geti landbúnaðarráðherra ákveðið að fenginni tillögu framkvæmdanefndar búvörusamninga að sú framleiðsla sem svarar til fjölgunarinnar fari öll á erlendan markað. Skuli þá miðað við sama hlutfall af framleiðslu og fjölgun nemur. Heimild þessi er ótvíræð og altæk, ekki er um nein undanþáguákvæði að ræða í frumvarpinu. Þrátt fyrir þetta er heimild í samningnum til þess að fjölga sauðfé ef fjölgun er tilkomin vegna breytinga bústofns. Þessi heimild samningsins gildir til 1. júlí 1996. Nauðsynlegt er því að setja undanþáguákvæði inn í lagatextann í samræmi við þá heimild sem er til þessara breytinga í samningnum sjálfum. Þá er gert ráð fyrir því að hætta framleiðslustýringu innan lands, sem getur haft í för með sér að samningurinn verði framleiðsluhvetjandi og leiði til framleiðslusprengingar og óeðlilegrar lækkunar á verði afurða. Samningurinn og frumvarp ríkisstjórnarinnar eru því einkennileg blanda af ofstjórn og frjálshyggju.
    Í 12. og 13. gr. frumvarpsins er fjallað um kaup ríkissjóðs á greiðslumarki og endurúthlutun þess. Stefnt er að því að auka við greiðslumark lögbýla hjá þeim aðilum sem byggja lífsafkomu sína að miklu leyti á sauðfjárrækt. Í samningnum sjálfum eru ákvæði um þessa úthlutun. Þar kemur fram að þeir sauðfjárbændur sem hafa 180–450 ærgilda greiðslumark í sauðfé eigi möguleika á allt að 10% aukningu á beinum greiðslum. Sá sem hefur innan við 180 ærgilda greiðslumark á þó möguleika á aukningu geti hann sýnt fram á að afkoma hans byggist að stærstum hluta á sauðfjárframleiðslu. Það verður að teljast hæpið að teknu tilliti til þess hverjar eru tekjur bónda með 180 ærgilda greiðslumark eða minna að hægt sé að sýna fram á að afkoma fjölskyldu byggist aðallega á sauðfjárrækt.
    Ekki er tekið tillit til þess hvert greiðslumarkið var áður en viðkomandi bóndi varð að skera niður vegna ákvæða í gildandi búvörusamningi. Þá er ekki fyrirhugað að taka sérstaklega tillit til þess hvort umsækjandi býr á svæði þar sem landkostir henta vel eða illa til sauðfjárræktar. Samningurinn tekur á engan hátt á nauðsyn þess að svæðaskipting eigi sér stað í landbúnaði þar sem tekið er mið af landgæðum, staðháttum og möguleikum til annarrar atvinnustarfsemi. Þannig er samningurin engin stoð þeim byggðarlögum sem byggja aðallega á sauðfjárbúskap og tekur ekki sérstaklega á vanda þeirra sem verst hafa farið út úr þeirri skerðingu sem átt hefur sér stað.
    Í umsögn um frumvarp ríkisstjórnarinnar sem landbúnaðarnefnd fékk frá BHMR segir m.a.: „BHMR lýsir sérstökum áhyggjum vegna lélegs rekstrargrundvallar smábýlanna, miklum skuldum þeirra og lágum tekjum sem jaðra við fátæktarmörk. Á þessum vanda er ekki tekið í frumvarpinu. Afleiðing þessa ástands birtist m.a. í þeirri staðreynd að margir smábændur eiga orðið erfitt með að standa undir skólagöngu barna sinna.“
    Jafnframt lýsir BHMR því yfir að fyrirliggjandi búvörusamningur sé ekki trúverðug lausn á þeim vanda sem við blasir í sauðfjárræktinni og hvetur til þess að búvörusamningurinn verði endurskoðaður og reynt verði að finna varanlegri lausn á aðlögun bænda að breyttum alþjóðlegum aðstæðum þar sem stefnt er að lægra vörðuverði til hagsbóta fyrir neytendur.
    Það vekur athygli að í viðræðum nefndarinnar við þá sem komu á fund hennar og einnig í þeim umsögnum sem nefndinni bárust kemur nær undantekningarlaust fram veruleg gagnrýni á samninginn og frumvarpið og einnig efasemdir um að þau markmið sem sett eru fram náist. Enginn treysti sér til að fullyrða að frumvarpið í núverandi mynd stæðist mannréttindaákvæði stjórnarskrárinnar, sérstaklega hvað varðar ákvæðin þar sem kveðið er á um skyldur sauðfjárbænda til að flytja út afurðir án þess að nokkrar markaðsforsendur séu fyrir þeim viðskiptum.
    Það vakti einnig athygli að bankastjórn Seðlabanka Íslands neitaði að veita umsögn um frumvarpið á þeim forsendum að efni þess félli utan verksviðs Seðlabankans. Nefndin vænti umsagnar Seðlabankans um þjóðhagsleg áhrif samningsins, hugsnalegar útflutningstekjur, markaðshorfur innan lands og utan, áhrif á tekjuskiptingu í þjóðfélaginu og fleiri atriði. Bankastjórn Seðlabankans neitaði að veita þessa umsögn að framangreindum ástæðum. Þetta hlýtur að teljast ámælisverð afstaða af hálfu stjórnar opinberrar stofnunar og lítilsvirðing við störf löggjafans.

Tillögur til úrbóta.

    Eins og segir í upphafi nefndarálits 2. minni hluta er nauðsyn á úrbótum í málefnum sauðfjárbænda. 2. minni hluti leggur áherslu á að grípa þarf til sérstakra aðgerða og ítrekar þá afstöðu að um þessar ráðstafanir þarf að vera víðtæk samstaða bænda, verkalýðshreyfingar og annarra aðila vinnumarkaðarins, sem og ríkisvalds. Slík samstaða er ekki fyrir hendi hvað varðar þann samning sem gerður hefur verið eða það frumvarp sem til umfjöllunar hefur verið í landbúnaðarnefnd, enda ber niðurstaðan þess merki.
    Annar minni hluti dregur í efa að samningurinn og frumvarpið leysi þann vanda sem við er að etja í sauðfjárrækt eða sé til hagsbóta fyrir neytendur. Frumvarpið felur ekki í sér neina framtíðarsýn. Semja þarf að nýju og þá samninga þarf að gera í samvinnu við þá aðila sem að framan er getið. Meðan á slíkri vinnu stæði er sjálfsagt að veita þær lagaheimildir sem til þarf.
    Þingflokkur Alþýðubandalagsins lagði fram tillögu til þingsályktunar á 118. löggjafarþingi um aðgerðir í landbúnaðarmálum og úttekt á starfsskilyrðum og samkeppnisstöðu landbúnaðarins. Tillagan var flutt í ljósi þeirrar skýrslu sem þáverandi landbúnaðarráðherra gaf um framkvæmd búvörusamningsins þar sem fram kom m.a. að verulega vantaði upp á að staðið hefði verið við öll ákvæði gildandi búvörusamnings. Tillagan fól m.a. í sér að landbúnaðarráðherra í samráði við nefnd skipaða fulltrúum allra þingflokka gripi til eftirfarandi ráðstafana í málefnum landbúnaðarins:
    Gera áætlun um hvernig staðið verði að málefnum landbúnaðarins og eflingu byggðar í sveitum það sem eftir lifir gildistíma búvörusamningsins. Markmiðið verði að tryggja að við lok gildistíma samningsins hafi að fullu verið staðið við ákvæði viðauka og bókana sem honum fylgja.
    Gera tillögur um sérstakan stuðning við hefðbundnar búgreinar, einkum sauðfjárrækt, vegna erfiðleika í aðlögun að markaðsaðstæðum. Ráðstafað verði a.m.k. hliðstæðum fjármunum í þessu skyni og ríkið hefur sparað og mundi spara sökum minni sölu innan lands en forsendur búvörusamnings gerðu ráð fyrir. Verði þessum fjármunum varið til að bæta stöðu bænda sem fyrir mestum tekjusamdrætti hafa orðið til þess að kosta átak í útflutningi á hágæðavörum á þá markaði sem best borga og til fleiri nýsköpunarverkefna.
    Hlutast til um ítarlega úttekt á starfsskilyrðum og samkeppnisstöðu landbúnaðarins í ljósi breyttra aðstæðna, m.a. alþjóðasamninga sem Íslendingar hafa gerst aðilar að síðan búvörusamningurinn var gerður. Á grundvelli þeirrar úttektar verði síðan gerðar tillögur um jöfnun samkeppnisskilyrða.
    Hefja undirbúning að mótun landbúnaðarstefnu til næstu ára, sbr. ákvæði 10. gr. í gildandi búvörusamningi, og taka upp viðræður við bændasamtökin um þessi mál.
    Tillaga þessi er enn í fullu gildi. Ef hún hefði verið afgreidd frá Alþingi á sínum tíma væri aðstaða til samningagerðar við bændur allt önnur.
    Auk þessara atriða má nefna nokkur önnur atriði úr tillögunni sem nauðsynlegt er að taka á með öðrum hætti en gert er í samningnum og frumvarpinu, þar á meðal að Jarðasjóði verði tryggt fjármagn svo að hann geti keypt jarðir og auðveldað þannig þeim búskaparlok sem vilja hætta búskap. Mótaðar verði reglur um það með hvaða hætti staðið verði að slíkum kaupum. Bændur, sem greiða tryggingagjald, njóti eðlilegra greiðslna úr Atvinnuleysistryggingasjóði. Tekið verði með öflugum hætti á vöruþróun og markaðssetningu. Hvatt verði til lífrænnar og/eða vistvænnar framleiðslu í landbúnaði og annarrar nýsköpunar með skýrum hætti. Þegar uppkaup á framleiðslurétti eiga sér stað verði tryggt að sauðfjárbúskapur verði ekki stundaður á viðkomandi jörð. Þó sé þar tekið tillit til landkosta og ákveðinnar svæðaskiptingar. Við endurúthlutun á framleiðslurétti verði tekið tillit til svæðaskiptingar með tilliti til landgæða, staðhátta og atvinnuástands.
    Aðrar tillögur til úrbóta mætti nefna, en hér er látið nægja að ítreka nauðsyn þess að um úrbætur í málefnum þessarar mikilvægu atvinnugreinar sé víðtæk sátt.

Lokaorð.

    Af framansögðu er ljóst að 2. minni hluti stendur ekki að tillögum eða áliti meiri hlutans. Ljóst er eftir yfirferð nefndarinnar (og af þeim umsögnum, munnlegum og skriflegum, sem fyrir nefndina hafa komið) að nauðsyn er á ákveðnum breytingum á samningnum og frumvarpi ríkisstjórnarinnar. Því tekur 2. minni hluti undir þau sjónarmið 1. minni hluta þar sem fram kemur nauðsyn þess að semja að nýju við bændasamtökin og er 2. minni hluti tilbúinn til vinnu við slíka samningsgerð. Þá eru enn ítrekuð þau sjónarmið að nauðsynlegt sé að taka aftur upp samvinnu fulltrúa þeirra aðila sem komu að gerð gildandi búvörusamnings, ekki síst verkalýðshreyfingarinnar. Jafnframt vill 2. minni hluti stuðla að því að nauðsynlegar lagabreytingar verði gerðar svo að svigrúm skapist til að vinna að nýjum samningi.
    Annar minni hluti styður því tillögu 1. minni hluta þess efnis að frumvarpinu verði vísað til ríkisstjórnarinnar.

Alþingi, 29. nóv. 1995.

Margrét Frímannsdóttir.

Fylgiskjal.

Dæmi um gjaldtökur af kindakjötsframleiðslu.

Sjóðagjöld:







20. gr.

21. gr.


Viðbótarverðskerðing samkvæmt bráðabirgðaákvæði 1996 og 1997:



Þessi gjöld eru tekin af kjöti á innlendum markaði: