Ferill 18. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
122. löggjafarþing 1997–98.
Þskj. 18 – 18. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á lögum nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignarskatt, með síðari breytingum.
Flm.: Pétur H. Blöndal, Vilhjálmur Egilsson.
1. gr.
Við 1. mgr. 2. gr. laganna bætast tveir nýir tölul., 6. og 7. tölul., svohljóðandi:6. Ríkissjóði, ríkisstofnunum og ríkisfyrirtækjum sem hann rekur og ber ótakmarkaða ábyrgð á, svo og Fiskifélagi Íslands.
7. Sveitarfélögum, fyrirtækjum og stofnunum sem þau reka og bera ótakmarkaða ábyrgð á.
2. gr.
a. Í stað orðanna „hvorki tekjuskatt né eignarskatt“ í inngangslið greinarinnar kemur: ekki tekjuskatt.
b. 4. tölul. fellur brott.
c. Við bætist ný málsgrein, svohljóðandi:
Erlend ríki og alþjóðastofnanir greiða hvorki tekjuskatt af viðurkenndri starfsemi sinni hér á landi né eignarskatt af fasteignum sem þær nota vegna þeirrar starfsemi. Sérákvæði í öðrum lögum tengd þessum aðilum halda gildi sínu.
3. gr.
Nú rís ágreiningur um mat á eignum skv. 1.–7. tölul. 1. mgr. og skal þá eiganda heimilt að krefjast þess að ríkissjóður kaupi viðkomandi eign á 85% matvirðis ríkissjóðs gegn stað
4. gr.
5. gr.
6. gr.
7. gr.
8. gr.
Síðari málsliður 1. mgr. 82. gr. laganna fellur brott.
9. gr.
Eignarskattur skal vera 0,35% af eignarskattsstofni. Þó skal eignarskattur manna, dánar
Greiða skal eignarskatt af öllum eignum og eigi skal tvígreiða skatt af nokkurri eign.
10. gr.
11. gr.
12. gr.
Við lögin bætist nýtt ákvæði til bráðabirgða, svohljóðandi:
Heimilt er mönnum að draga frá eignum sínum, sbr. 73. gr., eftirfarandi verðbréf, enda séu eignir þessar ekki tengdar atvinnurekstri eða sjálfstæðri starfsemi: Markaðsverðbréf gef
Greinargerð.
Í frumvarpi þessu er gert ráð fyrir að eignarskattar á einstaklinga og fyrirtæki verði lækk
Ekki er gert ráð fyrir því að tekjur ríkissjóðs skerðist vegna þessa frumvarps nema sem svarar til . hlutum af endanlegum fjármagnstekjuskatti.
Eignarskattar hér á landi eru með því hæsta sem gerist í OECD-ríkjum. Aðeins í Noregi eru hærri eignarskattar. Auk þess eru stærstu eignir í landinu undanþegnar skattskyldu og er þar átt við opinberar eignir ríkis og sveitarfélaga, lífeyrissjóðina og spariskírteini ríkissjóðs. Í flestum ríkjum OECD eru fyrirtæki undanþegin eignarskattlagningu.
Líta má á eignarskatta sem kröfu um arðsemi eigna. Eignir eru skattlagðar án tillits til þess hvort þær gefa af sér arð eða ekki. Ef eignin gefur ekki af sér arð verður eigandinn að borga með eigninni. Þannig veldur eignarskattur því að eigandinn gerir kröfu til eignarinnar að hún gefi af sér arð. Stór hluti eigna hefur ekki verið eignarskattsskyldur og því hefur skort á að gerð sé krafa um arðsemi, t.d. bankainnstæðna. Annar hluti hefur verið ofskattaður og því lækkað í verði. Nauðsynlegt er að gerð sé sama og hógvær krafa um arðsemi allra eigna.
Háir eignarskattar hafa lengi verið rökstuddir með því að tekjur af eignum séu skattfrjáls
Núgildandi reglur um skattfrelsi spariskírteina og ríkisvíxla án tillits til skulda gera það að verkum að eigendur mikilla eigna geta komist hjá því að greiða eignarskatt. Þeir þurfa ein
Þá felst í eignarskattsfrelsi spariskírteina og bankainnstæðna óæskileg stýring á fjármagni frá atvinnulífinu til banka og ríkis. Þannig verður hlutabréfaeign að gefa 1,45% hærri ávöxt
Háir eignarskattar undangenginna ára hafa valdið verðfalli á eignum til mikils tjóns fyrir eigendur þeirra en einnig hefur verðfallið valdið veðhöfum og sveitarfélögum tjóni. Færa má rök fyrir því að lækkun eignarskatts geti stöðvað verðlækkunina.
Að meðaltali á hver vinnandi Íslendingur réttindi að verðmæti 2 millj. kr. í lífeyrissjóði. Ekki verður séð hvaða rök eru fyrir því að þessi eign skuli vera skattfrjáls en ekki aðrar eign
Eignir Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins og annarra lífeyrissjóða ríkisins munu í reynd ekki verða skattlagðar þar sem réttindin eru fastákveðin en iðgjald ríkisins breytilegt. Þannig mun ríkið bera byrðar af eignarskattlagningunni en ekki opinberir starfsmenn. Sjóðfélagar annarra lífeyrissjóða munu hins vegar bera þessa eignarskattlagningu að fullu. Hér er enn aukið á mun á milli þessara hópa og hækkar því launaígildi lífeyrisréttinda opinberra starfs
Líknarfélög eru orðin mjög umsvifamikil í eign á íbúðarhúsnæði. Eru þau stærstu íbúða
Það kann að virðast mótsagnakennt að skattleggja ríkisstofnanir og ríkisfyrirtæki þar sem ríkið væri að skattleggja sjálft sig. Hugsunin á bak við það er að skattstofninn verði án undan
Engin rök, hvorki réttlætis- né jafnréttisrök, eru fyrir því að eignir forseta Íslands séu und
Ákvæði alþjóðasamninga, sem Íslendingar hafa undirritað, tryggja starfsmönnum erlendra ríkja og alþjóðastofnana skattfrelsi frá flestum sköttum. Þessi ákvæði vekja upp spurningar um launakjör starfsfólks þessara stofnana, sem iðulega vinnur við hlið innlends fólks sem greiðir afar háa skatta; tekjuskatta, eignarskatta, tolla og virðisaukaskatt. Með þessum ákvæðum, sem upphaflega áttu að tryggja erlenda sendimenn gegn yfirgangi gistilandsins, er því hugsanlega verið að búa til forréttindahópa sem minna illilega á forréttindi fyrrum sovéskra ráðamanna og eru í andstöðu við lýðræðishugmyndir vestrænna þjóða. Með vax
Mjög fá lönd leggja eignarskatta á eignir fyrirtækja. Sennilega er hugsunin sú að mikil
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Í greininni er ákvæði um skattskyldu þeirra aðila sem þar eru taldir upp. Má sem röksemd fyrir þessari breytingu nefna að lagt er til með frumvarpinu að eignarskattur verði altækur og nái til allra.
Um 2. gr.
Í 4. gr. laganna eru taldir upp þeir aðilar sem núna greiða hvorki eignarskatt né tekjuskatt. Þeir eru forseti Íslands og maki hans, ríkissjóður, ríkisstofnanir og ríkisfyrirtæki, svo og Fiskifélag Íslands, sýslu- og sveitarfélög og fyrirtæki og stofnanir þeirra, erlend ríki og al
Með frumvarpi þessu er gert ráð fyrir að stofn til eignarskatts verði altækur og nái til allra. Eignarskatturinn verður almennur og þannig næst sú lækkun á skatthlutfallinu sem að er stefnt. Ekki verður heldur sýnt með réttlætis- eða jafnréttisrökum að framangreindir aðilar séu verr til þess fallnir að greiða lágan skatt af eignum sínum en einstaklingar sem búa við misjöfn kjör og hafa jafnvel mjög lágar tekjur til þess að greiða skattinn.
Hér er þó gerð sú undantekning, sbr. c-lið, að erlend ríki og alþjóðastofnanir greiði ekki eignarskatt af eignum sínum hér á landi. Þessi undantekning er nauðsynleg að svo stöddu vegna alþjóðasamninga sem Íslendingar hafa fullgilt og eru skuldbundnir af.
Um 3. gr.
Hið opinbera framkvæmir mat á eignum fólks og leggur síðan á það skatta og skyldur. Þó að ákvæði hafi verið um það að taka skuli mið af markaðsvirði eigna og annarra þátta til þess að vernda einstaklinginn fyrir ofríki ríkisvaldsins eru engin afdráttarlaus úrræði sem skatt
Lagt er til að kaupverðið sé 85% af matsvirði vegna þess að eignin er staðgreidd og eig
Um 4. gr.
Hér er kveðið á um að kröfur, sem t.d. sjóðfélagi á til lífeyris hjá lífeyrissjóði, teljist ekki til eignar hjá honum og í samræmi við það ekki til skuldar hjá lífeyrissjóðnum. Þannig verði tryggt að þessar eignir séu skattlagðar einu sinni. Það yrði mjög flókið að reikna út allar slík
Um 5. gr.
Hér er skilgreint nánar hvaða hlutafé, stofnsjóði og nafnskráð stofnfé lögaðilum er heimilt að draga frá eignum sínum en það eru eignir sem taldar eru til eignar hjá eigendum sínum, hluthöfum eða stofnfjáreigendum lögaðilanna. Þetta er í samræmi við það að eignarskattin
Um 6. gr.
Hér lagt til að bankainnstæður og hlutabréfaeign umfram skuldir, sem nú eru skattfrjálsar, verði eignarskattsskyldar. Enn fremur að spariskírteini, ríkisvíxlar og húsbréf, sem eru skatt
Ríkisverðbréf, sem þegar hafa verið gefin út, eiga þó að halda eignarskattsfrelsi til ársloka 2002, sbr. ákvæði til bráðabirgða. Vegna þess að spariskírteini og húsbréf hafa verið seld með tilvísun til eignarskattsfrelsis er gert ráð fyrir að þau bréf sem útgefin hafa verið haldi eignarskattsfrelsi sínu næstu fimm árin.
Um 7. gr.
Felld er niður tilvísun í 78. gr. sem felld hefur verið brott, sbr. 5. gr.
Um 8. gr.
Felld er niður tilvísun í 78. gr. sem felld hefur verið brott, sbr. 5. gr.
Um 9. gr.
Eignarskattur verði 0,35% af eignarskattsstofni. Þó skulu einstaklingar og dánarbú hér eft
Miðað við upplýsingar, sem fjármálaráðuneytið hefur veitt, má gera ráð fyrir að heildar
Fjármunaeign (fixed assets) 1.429
Erlendar eignir 55
Eignir lífeyrissjóða 262
Peningalegar eignir einstaklinga um 200
Peningalegar eignir annarra aðila um 50
Samtals um 2.000
Til frádráttar komi skuldir en samkvæmt upplýsingum frá Seðlabanka Íslands námu eignir (útlán) lánakerfisins að meðtöldum erlendum skuldum 827 milljörðum kr. í árslok 1995. Nettóeign einstaklinga undir fríeignarmörkum, þ.e. 3,7 millj. kr. á einstakling, nam samtals 300 milljörðum kr. í árslok 1995. Miðað við þessar tölur er nýr eignarskattsstofn (= nettóeign þjóðarinnar) um 900 milljarðar kr.
Ef gert er ráð fyrir að . af áætluðum tekjum ríkissjóðs af fjármagnstekjuskatti verði varið til þess að lækka eignarskatta lítur dæmið þannig út:
Samkvæmt ríkisreikningi nam eignarskattur og sérstakur eignarskattur á einstaklinga og fyrirtæki alls 3.562 millj. kr. árið 1995. . af áætluðum tekjum ríkissjóðs af fjármagnstekjuskatti árið 1998 (en þá kemur hann fyrst til greiðslu sem og þessi nýi eignarskattur) verða um 500 millj. kr. Þannig verður hinn nýi eignarskattur að gefa um 3,1 milljarð kr. sem er 0,344% af áætluðum stofni.
Gera má ráð fyrir að lægri eignarskattur laði fram betri skil á eignum. Hins vegar mun áframhaldandi skattfrelsi húsbréfa og spariskírteina lækka skatttekjurnar eitthvað til að byrja með.
Síðari málsgreinin, um að ekki skuli tvígreiða skatt af nokkurri eign, er til að koma í veg fyrir tvísköttun og undirstrika jafnframt að skattur er altækur.
Um 10. gr.
Ekki er talin ástæða til þess að hafa sérstök ákvæði um eignarskatt einstaklinga og lögað
Um 11. gr.
Gert er ráð fyrir að lögin taki þegar gildi. Eignarskattar samkvæmt þeim verða því lagðir á og greiddir seinni hluta árs 1998 á sama tíma og fyrsta álagning fjármagnstekjuskattsins. Fyrsta almenna staðgreiðslan mun eiga sér stað í ársbyrjun 1998 og skattur á söluhagnað er fyrst lagður á seinni hluta ársins 1997. Því er samræmi á milli upptöku eignartekjuskatta og lækkunar eignarskatta, sjá umfjöllun um 7. gr. Þá er lagt til að við gildistöku laganna falli úr gildi lögin um Þjóðarbókhlöðu og endurbætur menningarbygginga, með síðari breytingum, í stað þess að þau falli úr gildi 31. desember 1999.
Um 12. gr.
Hér er gert ráð fyrir að ríkisverðbréf, sem þegar hafa verið gefin út, verði eignarskatts
