Ferill 524. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
122. löggjafarþing 1997–98.
Þskj. 900 – 524. mál.
Frumvarp til laga
um breyting á lögum nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignarskatt, með síðari breytingum.
(Lagt fyrir Alþingi á 122. löggjafarþingi 1997–98.)
1. gr.
a. Á eftir 1. málsl. 4. mgr. koma tveir nýir málsliðir er orðast svo: Framangreint hlutfall skal þó lækkað um 0,5 á hverju ári sem maður á rétt á vaxtabótum samfellt vegna sama íbúð
b. Á eftir 5. málsl. 4. mgr., er verður 7. málsl., koma tveir nýir málsliðir er orðast svo: Við ákvörðun vaxtabóta á því ári þegar maður aflar sér íbúðarhúsnæðis, en hefur ekki fengið vaxtabætur árið áður, skal þrátt fyrir ákvæði 1. málsl. þessarar málsgreinar reikna vaxta
c. Á eftir 8. mgr. koma fjórar nýjar málsgreinar er orðast svo:
Heimilt er að greiða fyrir fram ársfjórðungslega áætlaðar vaxtabætur til þeirra sem festa kaup á íbúðarhúsnæði til eigin nota á árinu 1999 og síðar. Skulu áætlaðar vaxtabætur greiddar út fjórum mánuðum eftir lok hvers ársfjórðungs.
Áætlaðar vaxtabætur skal miða við gjaldfallna og greidda vexti hvers ársfjórðungs af þeim veðlánum sem tekin eru til öflunar íbúðarhúsnæðis, þó ekki meira en fjórðung af hámarki vaxtagjalda, sbr. 3. mgr.
Frádrátt frá vaxtagjöldum hvers ársfjórðungs sbr. 4. mgr., skal miða við fjórðung af stað
Sá sem rétt kann að eiga til fyrirframgreiðslu vaxtabóta á því ári sem hann aflar sér íbúðarhúsnæðis skal sækja um fyrirframgreiðluna og leggja fram tilskildar upplýsingar. Lánastofnanir, lífeyrissjóðir og aðrir aðilar sem veita lán til íbúðarkaupa gegn veði í fast
d. Á eftir orðunum „Innheimtustofnunar sveitafélaga“ í 10. mgr. kemur: svo og gjaldföllnum afborgunum og vöxtum af lánum Íbúðalánasjóðs.
2. gr.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Með þessu frumvarpi er lagt til að vaxtabætur til þeirra sem kaupa fasteignir eftir að lögin taka gildi verði greiddar fyrir fram í stað þess að greiðast eftir á líkt og verið hefur. Með þessari breytingu munu vaxtabætur koma til greiðslu á kaupári en ekki ári síðar líkt og nú er. Í frumvarpinu er einnig lagt til að heimilt verði að skuldajafna vaxtabótum, sé um vanskil að ræða, til greiðslu á afborgunum og vöxtum af húsnæðislánum. Jafnframt er lagt til að skerð
Lagt er til að fyrirframgreiðsla vaxtabóta vegna gjaldfallinna og greiddra vaxta verði fjórum sinnum á ári. Í fyrsta skipti fimm til átta mánuðum eftir kaup á fasteign í stað þess að bæturnar séu greiddar út einu sinni á ári, allt að tveimur árum frá kaupdegi líkt og nú er. Fyrirframgreiðsla vaxtabóta á tekjuárinu er bráðabirgðagreiðsla og miðast við vexti af veð
Fyrirframgreiðsla vaxtabóta mun hafa í för með sér tímabundna útgjaldaaukningu. Sam
Sé gert ráð fyrir svipuðum upphæðum við gildistöku laganna mun fyrirframgreiðsla til nýrra bótaþega auka árleg útgjöld ríkissjóðs um allt að 500 m.kr. næstu fimm til átta árin. Áætlað er að útgjaldahækkun ríkissjóðs á gildistökuári laganna verði um þriðjungur fyrr
Í fjárlögum fyrir árið 1998 er gert ráð fyrir að greiðslur ríkissjóðs vegna vaxtabóta verði um 3.800 m.kr.
Hækkun á vöxtum til félagslegra lána. Í frumvarpi félagsmálaráðherra til laga um húsnæðismál er lagt til að niðurgreiðslu vaxta vegna íbúðarkaupa verði hætt og að vextir á lánum til félagslegs húsnæðis verði hækkaðir úr 2,4% í 5,1%. Fyrirframgreiddar vaxtabætur munu þannig koma í stað vaxtaniðurgreiðslu. Hér verður gerð grein fyrir þeim áhrifum sem þessi breyting mun hafa á ríkissjóð og þá aðila sem fá lán til kaupa á félagslegu húsnæði.
Íbúðarkaupendur. Til að gera grein fyrir áhrifum af breytingunni verður borin saman greiðslubyrði af láni fyrir og eftir hækkun vaxta, að teknu tilliti til vaxtabóta. Sýnd verða alls ellefu dæmi með tilliti til hjóna, einstæðra foreldra og einstaklinga og mismunandi tekna og lánsupphæða.
Í dæmunum er stuðst við eftirfarandi forsendur:
— Lánstími er 40 ár og vextirnir eru annars vegar 2,4% og hins vegar 5,1%.
— Lánsupphæð nemur 90% af húsnæðisverði.
— Afborgun er einu sinni á ári.
— Hámark vaxtabóta er á fyrsta ári 2,5% hærra en nú er og hækkar árlega til jafns við verðbólgu.
— Vaxtabætur skerðast um 6% af tekjuskattsstofni.
— Tekjuskerðingarhlutfallið lækkar um ½ prósentustig á ári frá 26. til 37. árs.
— Vaxtabætur skerðast hlutfallslega fari eignir umfram skuldir upp fyrir ákveðin mörk.
— Útreikningar vaxtabóta taka miða af gildandi lögum.
— Ekki er gert ráð fyrir hækkun launa eða verðlags.
Í eftirfarandi töflu eru bornar saman nettógreiðslur, þ.e. heildarafborgun að frádregnum vaxtabótum, fyrir hjón, einstætt foreldri og einstaklinga miðað við mismunandi laun og láns
Yfirlit yfir greiðslubyrði í vaxtabótakerfinu af 40 ára jafngreiðsluláni.
Nettógreiðslur m.v. 5,1% vexti Nettógreiðslu, m.v. 2,4% vexti
Húsnæðis- Tekjur Summa Núvirði Summa Núvirði
Þús. kr. verð á mán. ársgreiðslna ársgreiðslna ársgreiðslna ársgreiðslna
Hjón
Dæmi 1. 7.000 150 9.659 3.593 9.488 3.889
Dæmi 2. 7.000 200 10.757 4.142 9.856 4.163
Dæmi 3. 7.000 225 11.306 4.416 9.870 4.177
Dæmi 4. 8.000 150 10.713 3.947 10.562 4.265
Dæmi 5. 8.000 200 11.734 4.431 11.118 4.640
Dæmi 6. 8.000 225 12.281 4.705 11.253 4.749
Dæmi 7. 4.500 150 7.817 3.033 7.050 2.983
Einstætt foreldri
Dæmi 8. 5.500 80 6.917 2.452 6.880 2.710
Dæmi 9. 6.000 80 7.657 2.756 7.386 2.882
Einstaklingur
Dæmi 10. 5.000 80 6.549 2.426 6.383 2.536
Dæmi 11. 5.500 80 7.387 2.796 6.880 2.710
Meginniðurstaðan er að sé tekið tillit til vaxtabóta er núvirt greiðslubyrði lánanna svipuð í flestum dæmanna hvort sem vextir eru 2,4% eða 5,1%. Í öllum dæmunum nema 3, 7 og 11 er núvirt greiðslubyrði af láni með 5,1% vexti lægri en af láni með 2,4% vexti. Þess má einnig geta, þó að það sjáist ekki í töflunni, að í öllum tilfellum er árleg greiðslubyrði af láni með 5,1% vöxtum lægri á fyrri hluta lánstímans en hærri á seinni hlutanum.
Nánari umfjöllun um greiðslubyrði er í frumvarpi félagsmálaráðherra um húsnæðismál.
Ríki. Með hækkun vaxta í félagslega kerfinu mun kostnaður ríkissjóðs af vaxtabótum til þess hóps sem fær félagsleg lán aukast. Sé gert ráð fyrir að allt að 1.000 einstaklingar komi árlega inn í vaxtabótakerfið, sem að óbreyttu hefðu farið inn í félagslega eignaíbúðakerfið, er áætlað að vaxtabætur muni hækka að jafnaði um 120 m.kr. á ári næstu tíu árin við fyrr
Sjóðurinn verður fjárhagslega sjálfstæð stofnun óháð framlögum ríkissjóðs. Með því að hækka vaxtaniðurgreiðslu úr innlausn íbúða og styrkja þannig fjárhagsstöðu sjóðsins, verður í náinni framtíð hægt að afnema ríkisábyrgð á lántökum sjóðsins og bæta þjónustu hans með aukinni þátttöku bankakerfisins.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
b. Þessu ákvæði er ætlað að jafna út misræmi sem orðið getur á fyrsta ári bótaréttar milli ársfjórðungsgreiðslna og vaxtabóta þar sem útreikningur þeirra miðast nú við heilt ár.
c. Með þessu ákvæði er áformað að koma á nýju greiðslufyrirkomulagi vaxtabóta, þ.e. fyrirframgreiðslu. Stefnt er að því að flýta útborgun vaxtabótanna og mun hún eiga sér stað fjórum sinnum á ári. Gert er ráð fyrir að þeir sem uppfylla skilyrði til að njóta vaxtabóta vegna íbúðarhúsnæðis sem aflað er á árinu 1999 eða síðar geti sótt um að fá bæturnar greiddar á þennan hátt. Umsókn skal afhent skattstjóra. Samhliða umsókninni liggja fyrir upplýsingar um tekjur umsækjanda á ákveðnu tímabili. Á grundvelli þessara gagna og upp
Fyrirframgreiðsla vaxtabóta á tekjuárinu er bráðabirgðagreiðsla. Að tekjuárinu liðnu verður síðan tekin endanleg ákvörðun um vaxtabótaupphæðir hvers bótaþega í tengslum við álagningu opinberra gjalda.
d. Lagt er til að heimild verði til skuldajöfnunar við gjaldfallnar afborganir og vexti til íbúðalánakerfisins.
Um 2. gr.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignarskatt,
með síðari breytingum
Frumvarp þetta miðar að því að vaxtabætur til þeirra sem festa kaup á húsnæði eftir 1. janúar 1999 verði greiddar út ársfjórðungslega fyrirfram á kaupári eignar, en ekki árið eftir, eins og ákvæði núgildandi laga segja til um. Frumvarpið er lagt fram í tengslum við frumvarp til laga um húsnæðismál sem miðast við að vextir vegna lána til félagslegs húsnæðis verði hækkaðir úr 2,4% í 5,1% en að í þess stað verði greiddar vaxtabætur. Nánari umfjöllun um heildaráhrif þessara breytinga á útgjöld ríkissjóðs er að finna í umsögn með því frumvarpi.
Verði frumvörp þessi að lögum mun það leiða til aukningar á útgreiðslum vaxtabóta. Annars vegar er gert ráð fyrir aukningu að fjárhæð 120 m.kr. árlega næstu 10 árin vegna um 1.000 einstaklinga sem öðlast munu rétt til vaxtabóta en hefðu annars tekið lán með niður
Kostnaður við breytingar á framkvæmd vaxtabótagreiðslna fellur til á árinu 1999 og eftir
