Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 595. máls.
Þskj. 879 — 595. mál.
1. Alifiskur: Fiskur sem alinn er eða látinn ganga sjálfala í tjörnum eða ílátum.
2. Eldisdýr: Lifandi fiskur, krabbadýr eða lindýr frá eldisstöð, óháð þroskastigi, að meðtöldum dýrum sem lifa upprunalega villt en eru ætluð fyrir eldisstöð.
3. Fiskeldi: Geymsla, gæsla og fóðrun vatnafiska og annarra vatnadýra, klak- og seiðaeldi, hvort sem er í söltu eða ósöltu vatni.
4. Fiskeldisstöð: Staður þar sem vatn, sjór, land eða mannvirki er nýtt í þágu fiskeldis.
5. Fiskrækt: Hvers konar aðgerðir sem ætla má að skapi eða auki fisk í veiðivatni.
6. Fiskræktarslepping: Slepping samstofna smáseiða eða gönguseiða í því skyni að auka fiskigengd í veiðivatni.
7. Fiskstofn: Hópur fiska sömu tegundar sem hrygnir á tilteknum stað og tíma en gerir það ekki í neinum mæli með öðrum hópum á öðrum stað eða tíma.
8. Fiskur: Fiskur í merkingu laga þessara tekur til allra tegunda lagardýra sem lifa í vatni og sjó, hvort sem er við náttúrulegar aðstæður eða í eldi.
9. Geldstofn: Vatnafiskur sem ekki framleiðir frjóar kynfrumur.
10. Göngusilungur: Silungur er gengur úr sjó í ósalt vatn, svo sem sjóbirtingur (urriði) og sjóreyður (bleikja).
11. Heilsárseldi: Hefðbundið eldi í sjókvíum frá 50 gramma göngustærð upp í markaðsstærð.
12. Kvíaeldi: Fiskeldi í netkvíum (netbúrum) í fersku vatni eða söltu.
13. Kynbætur: Markvisst val með tilliti til ákveðinna arfgengra eiginleika. Slíkir eiginleikar geta verið mikill vaxtarhraði eða síðkynþroski. Til undaneldis eru valdir fiskar sem sýna ákjósanlega eiginleika umfram aðra fiska í stofninum. Slíku vali er viðhaldið og það aukið með vali í hverri kynslóð.
14. Lagardýr: Öll dýr með kalt blóð sem lifa og geta afkvæmi í sjó eða fersku vatni.
15. Netlög: Vatnsbotn 115 metra út frá bakka landareignar að stöðuvatni, svo og sjávarbotn 115 metra út frá stórstraumsfjöruborði landareignar.
16. Sjávarfiskur: Fiskur sem lifir allan sinn lífsferil í sjó.
17. Sjór: Salt vatn utan árósa.
18. Skiptieldi: Eldi á fiski í strandeldi upp í 250–1.000 grömm og framhaldseldi í sjókvíum upp í markaðsstærð.
19. Strandeldi: Eldi fiska til slátrunar í tönkum eða kerum á landi.
20. Straumvatn: Ósalt vatn, á eða ósasvæði sem í er greinilegur straumur, þá er enginn vöxtur er í, og um stórstraumsfjöru.
21. Stöðuvatn: Ósalt vatn sem eigi er í greinilegur straumur annar en sá sem stafar af sjávarföllum, vindi eða aðrennsli í leysingum.
22. Vatn: Ósalt vatn með föstu legi eða farvegi, straumvatn eða stöðuvatn.
23. Vatnadýr: Öll dýr með kalt blóð sem lifa að hluta eða allan sinn lífsferil í fersku vatni.
24. Vatnafiskur: Lax (Salmo salar), silungur (urriði (Salmo trutta), bleikja (Salvelinus alpinus) og regnbogasilungur (Oncorhynchus mykiss)), áll (Anguilla anguilla) eða annar vatnafiskur ef ræktaður verður.
25. Vatnasilungur: Silungur sem elur allan aldur sinn í ósöltu vatni, svo sem vatnaurriði, vatnableikja (reyður), lækjasilungur og murta.
26. Veiðivatn: Á eða stöðuvatn sem veiði er í eða mætti í vera ef fiskur væri ræktaður þar.
27. Villtur fiskstofn: Hópur fiska sömu tegundar sem hrygnir á sama stað og sama tíma en gerir það ekki í neinum mæli með öðrum slíkum hópum.
28. Örmerkingar: Merkingar á fiski með málmflísum í trjónuna.
Starfa skal sérstök nefnd sem nefnist fiskeldisnefnd. Hún skal vera stjórnvöldum og hagsmunaaðilum til ráðgjafar og stefnumótunar um fiskeldi bæði á landi og í sjó. Í nefndinni eiga sæti fimm menn sem landbúnaðarráðherra skipar til fjögurra ára í senn, einn án tilnefningar sem jafnframt er formaður, einn samkvæmt tilnefningu Landssambands fiskeldisstöðva, einn samkvæmt tilnefningu sjávarútvegsráðherra, einn samkvæmt tilnefningu Hafrannsóknastofnunar og einn samkvæmt tilnefningu Veiðimálastofnunar. Varamenn skal skipa með sama hætti og aðalmenn.
Ráðherra skal í samræmi við fyrirmæli einstakra greina laga þessara setja nánari ákvæði um framkvæmd þeirra í reglugerð. Við setningu reglugerða skal ávallt leitað faglegrar umsagnar Landbúnaðarstofnunar og Veiðimálastofnunar.
Fiskeldisstöðvar skulu hafa með sér samtök, Landssamband fiskeldisstöðva, sem gæta sameiginlegra hagsmuna fiskeldismanna.
Við ákvörðun ráðherra skv. 1. mgr. skal taka mið af því að markmið laga þessara er m.a. að vernda villta laxfiskastofna og hlífa þeim við fisksjúkdómum og öðrum neikvæðum vistfræðiáhrifum. Skal í því sambandi m.a. litið til staðsetningar eldisstöðva, stærðar þeirra, fjarlægðar frá veiðiám og veiðiverðmætis á viðkomandi svæði, þ.e. firði eða flóa. Jafnframt skal litið til þess hvort fiskeldissvæði séu á gönguleiðum lax og silungs og hvort straumar geti leitt sleppifisk í ár.
Um skaðabætur vegna tjóns, sem leiðir af banni eða takmörkun samkvæmt grein þessari, fer eftir því sem mælt er fyrir um í 19. gr.
Áður en leyfi skv. 1. mgr. er veitt skal Landbúnaðarstofnun afla umsagnar fisksjúkdómanefndar og Fiskistofu. Einnig skal stofnunin leita umsagnar Veiðimálastofnunar um hvort náttúrulegar aðstæður á fyrirhuguðu starfssvæði fiskeldisstöðvar eða fyrirhugaðar eldistegundir, eldisstofnar eða eldisaðferðir gefi tilefni til hættu á neikvæðum vistfræðiáhrifum sem leitt getur af leyfisskyldri starfsemi.
Umsókn skulu fylgja skilríki um heimild til afnota lands, vatns og sjávar. Umsókn skulu einnig fylgja áætlun um fjármögnun mannvirkja og annars búnaðar, rekstraráætlun, leyfi til mannvirkjagerðar, leyfi til starfsemi samkvæmt ákvæðum annarra laga sem varða slíkan atvinnurekstur, svo og önnur gögn sem Landbúnaðarstofnun eru nauðsynleg til að meta hvort skilyrði til útgáfu rekstrarleyfis séu fyrir hendi.
Veiti fyrirliggjandi gögn ekki nægilegar upplýsingar til þess að mat verði lagt á þá þætti sem um getur í 1. mgr. getur Landbúnaðarstofnun lagt fyrir umsækjanda að láta í té frekari upplýsingar áður en rekstrarleyfi er veitt. Í því skyni getur stofnunin lagt fyrir hann að rannsaka á eigin kostnað hvort fyrirhuguð starfsemi fiskeldisstöðvar feli í sér aukna hættu á fisksjúkdómum eða hvort um neikvæð vistfræðileg áhrif geti orðið að ræða.
Rannsóknir umsækjanda skv. 2. mgr. geta m.a. falist í merkingum á fiski, samantekt á veðurfars- og haffræðilegum upplýsingum, samantekt um aðra hagsmuni í veiðimálum og fiskeldi á svæðinu, mat á stöðu fiskstofna í helstu ám á svæðinu og mat á göngu laxfiska í nágrenni fyrirhugaðrar eldisstöðvar. Ráðherra getur í reglugerð mælt nánar fyrir um þau atriði sem rannsókn lýtur að.
Í rekstrarleyfi skulu vera ákvæði um stærð fiskeldisstöðvar og hvort um sé að ræða seiðaeldi, strandeldi, skiptieldi eða heilsárseldi. Þá skal í rekstrarleyfi kveðið á um leyfilegar tegundir í eldi, leyfilega eldisstofna, leyfilegt framleiðslumagn og skyldu rekstrarleyfishafa til að annast vöktun og rannsóknir á nánasta umhverfi sínu. Jafnframt skulu í rekstrarleyfi vera ákvæði um varúðarráðstafanir til að koma í veg fyrir að fiskur sleppi vegna eldis eða flutnings á fiski, og ákvæði um áætlun um aðgerðir til að endurheimta fisk sem sleppur.
Ráðherra er í reglugerð heimilt að mæla fyrir um nánari skilyrði sem setja má í rekstrarleyfi. Slík skilyrði geta m.a. falið í sér skyldu leyfishafa til að standa að rannsóknum sambærilegum þeim sem greinir í 2. og 3. mgr. 9. gr. og skyldu til vöktunar á nærliggjandi veiðivötnum, vöktunar á kynþroska og heilbrigði fiska í eldi o.fl.
Við útgáfu rekstrarleyfis skal þess ávallt gætt að fullnægt sé ákvæðum laga um mat á umhverfisáhrifum og laga um hollustuhætti og mengunarvarnir.
Fiskeldisstöðvum er óheimilt að flytja eldisfisk eða seiði í fiskeldisstöð fyrr en rekstrarleyfi er fengið og úttekt hefur farið fram.
Ef sannað þykir að veiðitakmarkanir skv. 1. mgr. hafi í för með sér tjón á fjárhagslegum hagsmunum eiganda sjávarjarðar skulu þeir bæta honum tjónið sem takmörkunin er til hagsbóta fyrir. Bætur skulu ákveðnar með mati skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði.
Rekstrarleyfishafa er skylt að grípa til allra þeirra ráðstafana, sem nauðsynlegar eru og í hans valdi standa, til þess að varna því að slíkur atburður, sem greinir í 1. mgr., valdi vistfræðilegu tjóni. Er honum í því skyni m.a. skylt, þrátt fyrir friðun á villtum fiski á svæðinu og án tillits til réttar eigenda sjávarjarða í netlögum, að gera allt sem í hans valdi stendur til að veiddur verði slíkur fiskur á svæði innan 200 metra frá stöðinni. Skal hver eldisstöð eiga og viðhalda nauðsynlegum búnaði í því skyni. Ráðherra skal í reglugerð setja nánari fyrirmæli um hvernig að slíkum veiðum skal staðið.
Skylda til veiða skv. 2. mgr. takmarkast við þrjá sólarhringa frá því að ljóst er að fiskur hafi sloppið út, ef slíkur atburður gerist á göngutíma laxfiska, en veiðitíminn í slíkum tilvikum skal að öðru leyti háður ákvörðun Landbúnaðarstofnunar. Veiðar þær sem hér um ræðir skulu ávallt fara fram í samráði við fulltrúa Landbúnaðarstofnunar.
Ef rekstrarleyfishafi hefur ekki hafið aðgerðir skv. 2. mgr. innan tólf klukkustunda frá því að ljóst er að eldisfiskur slapp út getur Landbúnaðarstofnun, ef þörf krefur, gefið út almenna heimild til veiða á svæðinu með sömu skilyrðum og fram koma í 2. mgr.
Allan kostnað Landbúnaðarstofnunar og annarra stjórnvalda vegna nauðsynlegra aðgerða samkvæmt þessari grein skal rekstrarleyfishafi greiða.
Í því skyni skal rekstrarleyfishafi árlega gefa Landbúnaðarstofnun skýrslu um starfsemi sína. Þar skulu m.a. koma fram upplýsingar um framleiðslumagn stöðvar, eldisrými, fóðurnotkun, birgðir af fiski, uppruna hans, sjúkdóma og önnur óhöpp í rekstri, svo og önnur þau atriði sem stofnuninni eru nauðsynleg til virks eftirlits samkvæmt lögum þessum. Þá skal færð dagbók um starfsemina í fiskeldisstöðvum samkvæmt reglugerð sem landbúnaðarráðherra setur. Eftirlitsaðilum skal ætíð vera heimill aðgangur að eldisstöð og dagbók hennar.
Ráðherra skal í reglugerð mæla nánar fyrir um eftirlitshlutverk Landbúnaðarstofnunar.
Landbúnaðarstofnun er heimilt að fela aðilum sem hlotið hafa faggildingu samkvæmt lögum um vog, mál og faggildingu að annast framkvæmd eftirlitsins samkvæmt sérstökum samningi. Þeir skulu bundnir þagnarskyldu um það sem þeir fá vitneskju um við framkvæmd eftirlitsins og leynt á að fara. Um þagnarskylduna gilda ákvæði 18. gr. laga um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, nr. 70/1996, og skal brot á henni varða refsingu skv. 136. gr. almennra hegningarlaga, nr. 19/1940.
Fyrir eftirlit Landbúnaðarstofnunar eða faggiltra eftirlitsaðila á hennar vegum skulu fiskeldisstöðvar greiða árlegt eftirlitsgjald sem miðast við raunkostnað við eftirlitið samkvæmt gjaldskrá sem landbúnaðarráðherra staðfestir. Eftirlitsgjald skal innheimt með einni greiðslu á ári eigi síðar en 1. nóvember ár hvert. Landbúnaðarstofnun skal annast innheimtu eftirlitsgjaldsins. Ef eftirlitsgjald er ekki greitt á eindaga reiknast hæstu lögleyfðir dráttarvextir af fjárhæð þess frá gjalddaga til greiðsludags. Eftirlitsgjald má innheimta með fjárnámi.
Áður en gripið er til niðurfellingar leyfis skv. 1. mgr. skal Landbúnaðarstofnun ávallt veita rekstrarleyfishafa skriflega viðvörun og hæfilegan frest til úrbóta.
Áður en gripið er til niðurfellingar leyfis skv. 1. mgr. skal Landbúnaðarstofnun ávallt veita rekstrarleyfishafa skriflega viðvörun og hæfilegan frest til úrbóta.
Ef sannað þykir að missir eldisfisks úr fiskeldisstöð valdi tjóni á hagsmunum veiðiréttarhafa, sem verndar njóta samkvæmt lax- og silungsveiðilögum, skal viðkomandi rekstrarleyfishafi bæta tjónið á grundvelli mats skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði. Hið sama á við um tjón annarra þeirra sem hafbeit, fiskeldi eða fiskrækt stunda.
Ef sannað þykir að starfsemi samkvæmt lögum þessum valdi tjóni í veiðivatni samkvæmt lax- og silungsveiðilögum í öðrum tilvikum en þeim sem greinir í 2. mgr. skal það tjón bætt eftir mati skv. VII. kafla þeirra laga, ef eigi semur.
Flutningur eldistegunda, sem ekki eru tilgreindar í rekstrarleyfi, milli fiskeldisstöðva, svo og flutningur og sleppingar lifandi fisks og frjóvgaðra hrogna milli ótengdra vatnasvæða er óheimill.
Að fenginni umsögn fisksjúkdómanefndar getur Landbúnaðarstofnun veitt rekstrarleyfishafa undanþágu til flutnings á eldistegundum, sem ekki eru tilgreindar í rekstrarleyfi, milli fiskeldisstöðva ef ástæður mæla ekki gegn slíku. Landbúnaðarstofnun skal í þeim tilvikum einnig leita umsagnar Veiðimálastofnunar um hvort náttúrulegar aðstæður á fyrirhuguðu starfssvæði fiskeldisstöðvar eða vatnasvæði gefa tilefni til neikvæðra vistfræðilegra áhrifa.
Landbúnaðarstofnun er, eftir því sem þörf krefur, heimilt að setja svæðis- eða tímabundnar reglur á grundvelli slíkra reglugerða.
Sömu refsingu varðar það stjórnarmenn og framkvæmdastjóra rekstrarleyfishafa ef þeir brjóta gegn ákvæðum 1. eða 2. mgr. 13. gr. laga þessara af ásetningi eða gáleysi.
Á árinu 2001 ákvað landbúnaðarráðherra að endurskoða skyldi ákvæði gildandi lax- og silungsveiðilaga í því skyni að færa ákvæði þeirra til nútímahorfs að efni og formi. Unnið hefur verið jafnt og þétt að verkinu frá áramótum 2004/05 með það að markmiði að unnt yrði að leggja fram frumvarp til nýrra lax- og silungsveiðilaga og annarra tengdra laga við upphaf haustþings 2005. Nefnd sú sem vann að endurskoðun löggjafarinnar var skipuð þeim Þorgeiri Örlygssyni, dómara við EFTA-dómstólinn í Lúxemborg, sem jafnframt var formaður nefndarinnar, Ingimari Jóhannssyni, skrifstofustjóra í landbúnaðarráðuneytinu, Karli Axelssyni, hæstaréttarlögmanni og lektor við lagadeild Háskóla Íslands, og dr. Páli Hreinssyni, prófessor við sömu deild. Með nefndinni störfuðu Arnar Þór Stefánsson, héraðsdómslögmaður á Lex-Nestor lögmannsstofu, og Atli Már Ingólfsson, lögfræðingur og deildarstjóri í landbúnaðarráðuneytinu. Þá hefur dr. Sigurður Guðjónsson, forstöðumaður Veiðimálastofnunar, verið ráðgjafi við samningu frumvarpsins. Í september 2005 var afrakstur af vinnu nefndarinnar kynntur á vef landbúnaðarráðuneytisins og almenningi og hagsmunaaðilum gefinn kostur á því að gera athugasemdir við drög að frumvörpunum. Bárust nefndinni athugasemdir frá 34 aðilum og samtökum. Fór nefndin yfir þær athugasemdir og tók tillit til þeirra eftir því sem efni stóðu til.
Endurskoðun löggjafar á þessu sviði er afar umfangsmikið verkefni þar sem gæta þarf fjölþættra hagsmuna og lagaskila. Stofn gildandi löggjafar er að hluta til frá árinu 1932, þótt ný lög hafi verið sett 1941, 1957 og 1970. Með einstökum lögum hafa síðan verið gerðar fjölmargar breytingar á gildandi stofnlögum á hverjum tíma. Tilraunir til heildarendurskoðunar laganna á síðustu áratugum hafa hins vegar ekki borið árangur.
Við þá lagaendurskoðun sem nú hefur farið fram hefur sú leið verið farin að einfalda löggjöfina og gera framsetninguna markvissari. Er að því stefnt með þrennum hætti. Í fyrsta lagi hafa verið samin frumvörp um fjóra þætti eða málaflokka sem nú eru hluti af lögum um lax- og silungsveiði og þannig gert ráð fyrir að sérlög gildi á þeim sviðum. Þetta eru ákvæði um Veiðimálastofnun, ákvæði um varnir gegn fisksjúkdómum, ákvæði um fiskrækt og síðast en ekki síst ákvæði um fiskeldi sem frumvarp þetta hefur að geyma. Í öðru lagi er gert ráð fyrir að nánari útfærsla einstakra atriða verði í reglugerðum settum af landbúnaðarráðherra og reglum settum af Landbúnaðarstofnun. Í þriðja lagi hefur uppbyggingu laganna verið breytt, bæði í því skyni að einfalda og skýra, sem og að samræma fyrirkomulag og uppbyggingu laganna viðteknum viðhorfum við lagasmíð í upphafi 21. aldar.
Til þess að benda sem skýrast á nauðsynlegt samhengi umræddrar löggjafar eru frumvörp sem lúta að þessum fjórum málaflokkum lögð fram samhliða frumvarpi til laga um lax- og silungsveiði og ráðgert að þau öll og málaflokkurinn í heild fái þannig samræmda þinglega meðferð og afgreiðslu. Í því samhengi er rétt að benda á að lög um lax- og silungsveiði verða eins konar þungamiðja þessarar lagasetningar, en hin frumvörpin fjögur koma þar til fyllingar og stuðnings, þótt þau samkvæmt efni sínu séu sjálfstæð. Er því ástæða til þess að vísa til fyllingar athugasemdum þessum til ítarlegra almennra athugasemda með nýju frumvarpi til lax- og silungsveiðilaga sem að breyttu breytanda þykja jafnframt taka til þess sviðs sem þetta frumvarp fjallar um.
Ákvæði um fiskeldi, og að sínu leyti hafbeit, hafa verið í lögum um langa hríð. Ákvæði IX. kafla gildandi laga um lax- og silungsveiði eru að hluta grundvölluð á endurskoðun sem fram fór á árinu 1994, sbr. lög nr. 63/1994, en í meginatriðum er þó um endurskoðun að ræða sem fram fór á árinu 2001, sbr. lög nr. 83/2001. Með tilliti til þess hve skammur tími er liðinn frá þeirri endurskoðun þykja ekki efni til neinnar umbyltingar reglna IX. kafla gildandi laga. Að ósk stjórnar Landssambands fiskeldisstöðva voru ákvæði um hafbeit tekin út úr frumvarpi þessu og er hafbeit nú skipað í frumvarp til laga um fiskrækt. Þess skal getið að nánast engar hafbeitarstöðvar eru nú starfandi og ekki fyrirsjáanlegt að til starfrækslu fleiri stöðva verði stofnað á komandi árum. Allt að einu verða í lögum að vera ákvæði um slíka starfsemi og þykir best fara á því að þeim sé skipað í lögum um fiskrækt.
Auk nokkurra efnisbreytinga á ákvæðum um fiskeldi, sem flestar eru óverulegar, er hér fyrst og fremst um breytingar að ræða sem leiðir af breyttu formi og tilhögun löggjafar á þessu sviði og fyrr er um fjallað, sem og breyttu fyrirkomulagi á skipan stjórnsýslu landbúnaðarmála.
Við gerð frumvarps þessa var haft samráð við stjórn Landssambands fiskeldisstöðva og tillit tekið til fjölmargra ábendinga sem frá þeim komu.
Hér fara á eftir athugasemdir við einstaka kafla og greinar frumvarpsins. Er hér um hefðbundna efnisskipan að ræða. Svo sem fyrr segir er ekki um að ræða verulegar efnisbreytingar frá reglum IX. kafla gildandi laga um lax- og silungsveiði en einstakar athugasemdir eru nokkuð ítarlegar enda óhjákvæmilegt að rekja þar uppruna einstakra greina og samsvörun þeirra í gildandi lögum.
Þá er vakin á því athygli að eftirtaldar greinar IX. kafla gildandi lax- og silungsveiðilaga eru felldar á brott í heild sinni af þeim ástæðum sem nánar eru nú tilgreindar:
Lokamálsliður 9. mgr. 62 gr. gildandi laga er felldur brott en þar er kveðið á um það að brjóti rekstrarleyfishafi af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi gegn lögunum eða skilyrðum rekstrarleyfis sé veiðimálastjóra heimilt að afturkalla rekstrarleyfi án undanfarandi viðvörunar eða frests til úrbóta. Ákvæði þessa efnis eru nú í 16. gr. frumvarpsins. Þykir hvorki heppilegt né eðlilegt að stjórnsýslustofnun sem Landbúnaðarstofnun sé falið að meta sakarstig með þeim hætti sem nú er gert ráð fyrir í 9. mgr. 62. gr. gildandi laga i.f. Er þannig gert ráð fyrir að aðili rekstrarleyfis fái í öllum tilvikum viðvörun og frest til úrbóta.
Ekki er tekið upp í frumvarpið efni sem svarar til reglna 63., 64. og 65. gr. gildandi laga. Ekki þykja efni til þess að taka upp í ný lög sérstaka eignarnámsheimild til handa veiðifélögum til þess að afla lands og vatns til byggingar og starfsemi klak- og eldisstöðva, en slík heimild er nú í 63. gr. gildandi laga. Þykir slík heimild til handa veiðifélögum sérstaklega hvorki nauðsynleg né aðkallandi. Er eðlilegt að til slíkra framkvæmda sé stofnað með samningum. Reglur 64. og 65. gr. gildandi laga þykja eiga sér næga stoð í V. kafla frumvarps til laga um lax- og silungsveiði og eftir atvikum í reglum vatnalaga. Þykir ekki vera þörf á því að taka upp sérstök fyrirmæli í þá veru í þessi lög.
Þá leiðir það af eðli máls að ákvæði 66. og 67. gr. gildandi laga eiga ekki erindi í sérlög um eldi vatnafiska.
Á hinn bóginn er það skýrt og endurspeglast að sínu leyti í markmiðsyfirlýsingu 2. mgr. 1. gr. frumvarpsins og fleiri greinum þess að vöxtur og viðgangur atvinnugreinarinnar má ekki gerast á kostnað viðgangs og nýtingar villtra fiskstofna. Í þessari takmörkun felst í raun að þegar ekki fara saman annars vegar hagsmunir þeirra sem veiðirétt eiga samkvæmt lax- og silungsveiðilögum og hins vegar hagsmunir þeirra sem fjallað er sérstaklega um í frumvarpi þessu víkja hinir síðarnefndu. Sér þessa m.a. stað í 6. og 13. gr. frumvarpsins og í bótareglum 2. og 3. mgr. 19. gr.
Vakin er athygli á því að um eldi þorsks og annarra sjávarstofna gilda ákvæði laga um eldi nytjastofna sjávar en sú löggjöf heyrir undir starfssvið sjávarútvegsráðherra. Á vettvangi samráðsnefndar samkvæmt ákvæði til bráðabirgða er stefnt að því að samræma frekar löggjöf sem taka mun til fiskeldis í heild.
Í 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar er tekið fram að stjórnvöldum og hagsmunaðilum til ráðgjafar og stefnumótunar í fiskeldismálum skuli starfa sérstök nefnd, fiskeldisnefnd. Skipan hennar er nokkuð breytt frá því sem fram kemur í 1. mgr. 93. gr. gildandi lax- og silungsveiðilaga, en lagt er til að Landssamband fiskeldisstöðva tilnefni fulltrúa í hana. Þá er hlutverk hennar rýmkað nokkuð miðað við það sem fram kemur í IX. kafla tilvitnaðra laga, sbr. 2. mgr. 89. og 2. mgr. 93. gr. laganna.
Um reglugerðarheimild 3. mgr. er það að segja að eitt helsta markmiðið með heildarendurskoðun löggjafar um lax- og silungsveiði felst í því að einfalda lögin og gera þau aðgengilegri, svo sem nánar er um fjallað í almennum athugasemdum með frumvarpi til laga um lax- og silungsveiði. Liður í þeirri viðleitni er að flytja úr lögunum ýmsar reglur tæknilegs eðlis sem betur fer á að séu í reglugerð. Til þess að tryggja að við setningu reglugerða sé ætíð byggt á vísindalegum forsendum og gögnum er lögð til sú meginregla í 3. mgr. að ávallt skuli leita umsagnar Veiðimálastofnunar og fisksjúkdómanefndar áður en slíkar reglugerðir eru settar. Í þessu felst ekki að ráðherra eða önnur stjórnvöld samkvæmt lögum þessum séu bundin af umsögn álitsgjafa nema það sé sérstaklega tekið fram.
Í 4. mgr. er loks að finna reglu sama efnis og nú er í 73. gr. gildandi laga um lax- og silungsveiðar varðandi skyldu fiskeldisstöðva til að hafa með sér samtök sem gæta sameiginlegra hagsmuna þeirra.
Í 3. mgr. er síðan gert ráð fyrir því nýmæli að til bótaréttar af hálfu handhafa rekstrarleyfis geti komið vegna beitingar heimildarinnar, en um bótaskilyrði og ákvörðun bótafjárhæðar er nánar fjallað í 19. gr.
Vegna þeirrar hættu, sem fiskeldi getur haft í för með sér fyrir lífríki villtra ferskvatnsfiskstofna, þykir ekki ósanngjarnt að leyfisveitandi geti mælt fyrir um skyldu umsækjanda til að standa að þeim rannsóknum sem nánar er mælt fyrir um í 2. og 3. mgr. frumvarpsgreinarinnar og kosta þær. Ákvæðið er byggt á því sjónarmiði að í lengstu lög skuli forðast að sömu þættir séu rannsakaðir af mismunandi stjórnvöldum og því beri að kappkosta að nýta fyrirliggjandi rannsóknir sem fram hafa farið eftir því sem unnt er og stofna ekki til nýrra nema breyttar aðstæður gefi tilefni til. Við það er miðað í 2. málsl. 3. mgr. að ráðherra geti sett nánari fyrirmæli um tæknilega framkvæmd slíkra rannsókna í reglugerð. Þykir fara betur á því að slíkum ákvæðum sé skipað í reglugerð en í lögum. Við setningu reglugerðar ber að sjálfsögðu að gæta þess að ekki séu lagðar víðtækari skyldur og kvaðir á umsækjanda í þeim efnum en nauðsyn krefur með tilliti til þeirra upplýsinga sem leyfisveitandi þarf á að halda við meðferð umsóknar, enda geta rannsóknir þessar verið bæði tímafrekar og kostnaðarsamar.
Ekki er útilokað að eigendur sjávarjarða, sem stundað hafa lax- og göngusilungsveiðar í sjó framan við frárennsli fiskeldisstöðva, verði fyrir fjárhagslegu tjóni vegna slíkrar takmörkunar sem um ræðir í 1. mgr. Þykir því rétt, svo sem gert er ráð fyrir í 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar, sem er nýmæli, að þeir geti öðlast rétt til bóta úr hendi þeirra sem takmörkunin er til hagsbóta fyrir. Ef eigi semur um bætur skal þær ákveða með mati skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði. Af orðalagi ákvæðisins leiðir að það eru einungis eigendur sjávarjarða sem bótaréttar geta notið samkvæmt ákvæðinu, vegna takmörkunar á veiði í netlögum jarða sinna.
Í 1. mgr. er fjallað um þær aðstæður sem upp geta komið ef fiskeldi er takmarkað eða bannað á grundvelli heimildar í 6. gr. frumvarpsins. Er hér fyrst og fremst horft til þess tilviks þegar slíkt bann beinist gegn aðilum sem þegar hafa fengið rekstrarleyfi og/eða hafið fiskeldi eða beita öðrum eldisaðferðum á slíkum svæðum. Þrátt fyrir að slíkar takmarkanir eða bönn séu almenns eðlis, byggð á málefnalegum grunni og jafnræðis sé gætt fær það ekki staðist bótalaust að aðilar, sem þegar hafa hafið slíka starfsemi á svæðinu í trausti opinbers leyfis, séu sviptir því bótalaust, sbr. 72. gr. stjórnarskrárinnar. Þar sem heimild 6. gr. er beitt í þágu þeirra almannahagsmuna að villtum ferskvatnsfiskstofnun sé ekki spillt með fisksjúkdómum eða öðrum neikvæðum vistfræðiáhrifum er eðlilegt að ríkissjóður bæti tjón sem af banni eða takmörkun hlýst, en ekki einstakir veiðiréttarhafar. Felur bótaregla af þessum toga jafnframt í sér nokkurt aðhald í beitingu heimilda skv. 6. gr.
Í 2. mgr. er á hinn bóginn fjallað um það sérstaka tilvik 13. gr. frumvarpsins að fiskur sleppur úr eldi. Svo sem fram hefur komið getur óhjákvæmilega hlotist meiri eða minni skaði af slíku. Mest hætta steðjar þá að villtum laxfiskastofnum, en ekki er útilokað að hætta geti af þessum sökum steðjað að öðrum fiskeldisstöðvum. Styðst regla 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar við þau rök að eðlilegt sé að rekstrarleyfishafi beri, án tillits til sakar, bótaábyrgð á tjóni sem af slíkum atburði hlýst.
Regla 3. mgr. á sér fyrirmynd í 70. gr. gildandi lax- og silungsveiðilaga og felur, eins og regla 2. mgr., í sér hlutlæga bótaskyldu rekstrarleyfishafa. Regla þessi á sér nokkra sögu í lögum um lax- og silungsveiði og er henni fyrst og fremst ætlað að taka til þeirra tilvika þegar veiði í veiðivötnum nærri fiskeldisstöð minnkar. Þá þykir eðlilegra í ljósi þess hagsmunamats, sem löggjöf á sviði lax- og silungsveiða felur í sér, að fiskeldisstöðvar beri hallann af því ef staðsetning þeirra og starfsemi veldur sannanlegri rýrnun veiði í nærliggjandi veiðivötnum. Áréttað skal að sönnunarbyrðin vegna slíks skaða/tjóns hvílir með hefðbundnum og óskoruðum hætti á þeim handhöfum veiðiréttar sem telja að viðkomandi veiðivatn hafi orðið fyrir tjóni.
Að öðru leyti en því sem um er fjallað sérstaklega í 19. gr. frumvarpsins fer um skaðabætur vegna þeirrar starfsemi, sem lög þessi taka til, eftir almennum reglum íslensks skaðabótaréttar.
„Í núgildandi löggjöf eru ekki sambærileg ákvæði en ljóst er að mjög mikilvægt er að slík ákvæði séu í lögum. Flutningar eldistegunda sem ekki eru fyrir í fiskeldis- eða hafbeitarstöðvum milli stöðva geta haft ófyrirsjáanleg og skaðleg áhrif. Einnig er ljóst að flutningur lifandi fisks og frjóvgaðra hrogna milli ótengdra vatnasvæða getur haft skaðleg áhrif, bæði sjúkdómstengd og vistfræðileg.“
Áréttað er að undanþágur frá þeim meginreglum um bann, sem fram koma í 1. og 2. mgr., sæta þröngum skilyrðum, sbr. útlistun þar að lútandi í 2. málsl. 1. mgr. og 3. mgr. Þá er gert ráð fyrir að í reglugerð þeirri sem sett verður á grundvelli 22. gr. frumvarpsins verði nánar mælt fyrir um skilyrði þess að undanþága verði veitt, sbr. gildandi reglugerð nr. 1011/2003.
Í 2. mgr. er gert ráð fyrir að Landbúnaðarstofnun geti, eftir því sem þörf krefur, sett svæðis- eða tímabundnar reglur á grundvelli reglugerðar skv. 1. mgr. frumvarpsgreinarinnar.
Þegar svo miklar breytingar eru gerðar á lagaumhverfinu er nauðsynlegt að tryggja að lagaframkvæmdin geti gengið sem best fyrir sig, agnúar verði sniðnir af og samþætting tryggð. Því er í bráðabirgðaákvæði með frumvarpinu gert ráð fyrir því að á næstu fimm árum frá gildistöku laganna starfi samráðsnefnd um framkvæmd þeirra og annarra þeirra laga er mynda þá lagaumgjörð sem hér er lögð til. Er nefndinni ætlað að vera samstarfs- og samráðsvettvangur þeirra aðila sem lagaframkvæmdin varðar helst. Hún á að fylgjast með og stuðla að greiðri lagaframkvæmd og virkum skoðanaskiptum þeirra sem lögin varða helst.
Í bráðabirgðaákvæðinu er gert ráð fyrir því að nefndin verði skipuð til fimm ára, enda ætti þá að vera komin góð reynsla á lagaframkvæmdina. Ef reynslan af starfi nefndarinnar er jákvæð er með lagabreytingu unnt að festa hana varanlega í sessi.
Fylgiskjal I.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Helstu efnisbreytingar frumvarpsins frá ákvæðum gildandi laga eru tvær. Annars vegar eru ákvæði um hafbeit ekki í frumvarpinu heldur er þeim skipað í frumvarp til laga um fiskrækt. Hins vegar eru ákvæði 3. mgr. 6. gr. um bótarétt og skaðabætur vegna tjóns sem leiðir af banni eða takmörkun landbúnaðarráðherra á fiskeldi eða eldisaðferðum og ákvæði 1. mgr. 19. gr. um að slík tjón skuli bætt úr ríkissjóði. Hér er um nýmæli að ræða sem ekki eru í gildandi lögum.
Að frátöldum áðurnefndum skaðabótaákvæðum frumvarpsins verður ekki séð að lögfesting þess hafi í för með sér aukinn kostnað fyrir ríkissjóð. Ekki eru forsendur til að áætla hugsanleg útgjöld ríkissjóðs vegna skaðabóta á grundvelli frumvarpsins, verði það óbreytt að lögum.
Þskj. 879 — 595. mál.
Frumvarp til laga
um eldi vatnafiska.
(Lagt fyrir Alþingi á 132. löggjafarþingi 2005–2006.)
I. KAFLI
Markmið, gildissvið og skilgreiningar.
1. gr.
Markmið.
2. gr.
Gildissvið.
3. gr.
Skilgreiningar.
1. Alifiskur: Fiskur sem alinn er eða látinn ganga sjálfala í tjörnum eða ílátum.
2. Eldisdýr: Lifandi fiskur, krabbadýr eða lindýr frá eldisstöð, óháð þroskastigi, að meðtöldum dýrum sem lifa upprunalega villt en eru ætluð fyrir eldisstöð.
3. Fiskeldi: Geymsla, gæsla og fóðrun vatnafiska og annarra vatnadýra, klak- og seiðaeldi, hvort sem er í söltu eða ósöltu vatni.
4. Fiskeldisstöð: Staður þar sem vatn, sjór, land eða mannvirki er nýtt í þágu fiskeldis.
5. Fiskrækt: Hvers konar aðgerðir sem ætla má að skapi eða auki fisk í veiðivatni.
6. Fiskræktarslepping: Slepping samstofna smáseiða eða gönguseiða í því skyni að auka fiskigengd í veiðivatni.
7. Fiskstofn: Hópur fiska sömu tegundar sem hrygnir á tilteknum stað og tíma en gerir það ekki í neinum mæli með öðrum hópum á öðrum stað eða tíma.
8. Fiskur: Fiskur í merkingu laga þessara tekur til allra tegunda lagardýra sem lifa í vatni og sjó, hvort sem er við náttúrulegar aðstæður eða í eldi.
9. Geldstofn: Vatnafiskur sem ekki framleiðir frjóar kynfrumur.
10. Göngusilungur: Silungur er gengur úr sjó í ósalt vatn, svo sem sjóbirtingur (urriði) og sjóreyður (bleikja).
11. Heilsárseldi: Hefðbundið eldi í sjókvíum frá 50 gramma göngustærð upp í markaðsstærð.
12. Kvíaeldi: Fiskeldi í netkvíum (netbúrum) í fersku vatni eða söltu.
13. Kynbætur: Markvisst val með tilliti til ákveðinna arfgengra eiginleika. Slíkir eiginleikar geta verið mikill vaxtarhraði eða síðkynþroski. Til undaneldis eru valdir fiskar sem sýna ákjósanlega eiginleika umfram aðra fiska í stofninum. Slíku vali er viðhaldið og það aukið með vali í hverri kynslóð.
14. Lagardýr: Öll dýr með kalt blóð sem lifa og geta afkvæmi í sjó eða fersku vatni.
15. Netlög: Vatnsbotn 115 metra út frá bakka landareignar að stöðuvatni, svo og sjávarbotn 115 metra út frá stórstraumsfjöruborði landareignar.
16. Sjávarfiskur: Fiskur sem lifir allan sinn lífsferil í sjó.
17. Sjór: Salt vatn utan árósa.
18. Skiptieldi: Eldi á fiski í strandeldi upp í 250–1.000 grömm og framhaldseldi í sjókvíum upp í markaðsstærð.
19. Strandeldi: Eldi fiska til slátrunar í tönkum eða kerum á landi.
20. Straumvatn: Ósalt vatn, á eða ósasvæði sem í er greinilegur straumur, þá er enginn vöxtur er í, og um stórstraumsfjöru.
21. Stöðuvatn: Ósalt vatn sem eigi er í greinilegur straumur annar en sá sem stafar af sjávarföllum, vindi eða aðrennsli í leysingum.
22. Vatn: Ósalt vatn með föstu legi eða farvegi, straumvatn eða stöðuvatn.
23. Vatnadýr: Öll dýr með kalt blóð sem lifa að hluta eða allan sinn lífsferil í fersku vatni.
24. Vatnafiskur: Lax (Salmo salar), silungur (urriði (Salmo trutta), bleikja (Salvelinus alpinus) og regnbogasilungur (Oncorhynchus mykiss)), áll (Anguilla anguilla) eða annar vatnafiskur ef ræktaður verður.
25. Vatnasilungur: Silungur sem elur allan aldur sinn í ósöltu vatni, svo sem vatnaurriði, vatnableikja (reyður), lækjasilungur og murta.
26. Veiðivatn: Á eða stöðuvatn sem veiði er í eða mætti í vera ef fiskur væri ræktaður þar.
27. Villtur fiskstofn: Hópur fiska sömu tegundar sem hrygnir á sama stað og sama tíma en gerir það ekki í neinum mæli með öðrum slíkum hópum.
28. Örmerkingar: Merkingar á fiski með málmflísum í trjónuna.
II. KAFLI
Stjórnsýsla.
4. gr.
Stjórnsýsla.
Starfa skal sérstök nefnd sem nefnist fiskeldisnefnd. Hún skal vera stjórnvöldum og hagsmunaaðilum til ráðgjafar og stefnumótunar um fiskeldi bæði á landi og í sjó. Í nefndinni eiga sæti fimm menn sem landbúnaðarráðherra skipar til fjögurra ára í senn, einn án tilnefningar sem jafnframt er formaður, einn samkvæmt tilnefningu Landssambands fiskeldisstöðva, einn samkvæmt tilnefningu sjávarútvegsráðherra, einn samkvæmt tilnefningu Hafrannsóknastofnunar og einn samkvæmt tilnefningu Veiðimálastofnunar. Varamenn skal skipa með sama hætti og aðalmenn.
Ráðherra skal í samræmi við fyrirmæli einstakra greina laga þessara setja nánari ákvæði um framkvæmd þeirra í reglugerð. Við setningu reglugerða skal ávallt leitað faglegrar umsagnar Landbúnaðarstofnunar og Veiðimálastofnunar.
Fiskeldisstöðvar skulu hafa með sér samtök, Landssamband fiskeldisstöðva, sem gæta sameiginlegra hagsmuna fiskeldismanna.
5. gr.
Svæðaskipting fiskeldis.
6. gr.
Staðbundið bann við starfsemi.
Við ákvörðun ráðherra skv. 1. mgr. skal taka mið af því að markmið laga þessara er m.a. að vernda villta laxfiskastofna og hlífa þeim við fisksjúkdómum og öðrum neikvæðum vistfræðiáhrifum. Skal í því sambandi m.a. litið til staðsetningar eldisstöðva, stærðar þeirra, fjarlægðar frá veiðiám og veiðiverðmætis á viðkomandi svæði, þ.e. firði eða flóa. Jafnframt skal litið til þess hvort fiskeldissvæði séu á gönguleiðum lax og silungs og hvort straumar geti leitt sleppifisk í ár.
Um skaðabætur vegna tjóns, sem leiðir af banni eða takmörkun samkvæmt grein þessari, fer eftir því sem mælt er fyrir um í 19. gr.
III. KAFLI
Rekstrarleyfi til fiskeldis.
7. gr.
Rekstrarleyfi.
Áður en leyfi skv. 1. mgr. er veitt skal Landbúnaðarstofnun afla umsagnar fisksjúkdómanefndar og Fiskistofu. Einnig skal stofnunin leita umsagnar Veiðimálastofnunar um hvort náttúrulegar aðstæður á fyrirhuguðu starfssvæði fiskeldisstöðvar eða fyrirhugaðar eldistegundir, eldisstofnar eða eldisaðferðir gefi tilefni til hættu á neikvæðum vistfræðiáhrifum sem leitt getur af leyfisskyldri starfsemi.
8. gr.
Umsókn um rekstrarleyfi.
Umsókn skulu fylgja skilríki um heimild til afnota lands, vatns og sjávar. Umsókn skulu einnig fylgja áætlun um fjármögnun mannvirkja og annars búnaðar, rekstraráætlun, leyfi til mannvirkjagerðar, leyfi til starfsemi samkvæmt ákvæðum annarra laga sem varða slíkan atvinnurekstur, svo og önnur gögn sem Landbúnaðarstofnun eru nauðsynleg til að meta hvort skilyrði til útgáfu rekstrarleyfis séu fyrir hendi.
9. gr.
Málsmeðferð umsóknar.
Veiti fyrirliggjandi gögn ekki nægilegar upplýsingar til þess að mat verði lagt á þá þætti sem um getur í 1. mgr. getur Landbúnaðarstofnun lagt fyrir umsækjanda að láta í té frekari upplýsingar áður en rekstrarleyfi er veitt. Í því skyni getur stofnunin lagt fyrir hann að rannsaka á eigin kostnað hvort fyrirhuguð starfsemi fiskeldisstöðvar feli í sér aukna hættu á fisksjúkdómum eða hvort um neikvæð vistfræðileg áhrif geti orðið að ræða.
Rannsóknir umsækjanda skv. 2. mgr. geta m.a. falist í merkingum á fiski, samantekt á veðurfars- og haffræðilegum upplýsingum, samantekt um aðra hagsmuni í veiðimálum og fiskeldi á svæðinu, mat á stöðu fiskstofna í helstu ám á svæðinu og mat á göngu laxfiska í nágrenni fyrirhugaðrar eldisstöðvar. Ráðherra getur í reglugerð mælt nánar fyrir um þau atriði sem rannsókn lýtur að.
10. gr.
Efni og útgáfa rekstrarleyfis.
Í rekstrarleyfi skulu vera ákvæði um stærð fiskeldisstöðvar og hvort um sé að ræða seiðaeldi, strandeldi, skiptieldi eða heilsárseldi. Þá skal í rekstrarleyfi kveðið á um leyfilegar tegundir í eldi, leyfilega eldisstofna, leyfilegt framleiðslumagn og skyldu rekstrarleyfishafa til að annast vöktun og rannsóknir á nánasta umhverfi sínu. Jafnframt skulu í rekstrarleyfi vera ákvæði um varúðarráðstafanir til að koma í veg fyrir að fiskur sleppi vegna eldis eða flutnings á fiski, og ákvæði um áætlun um aðgerðir til að endurheimta fisk sem sleppur.
Ráðherra er í reglugerð heimilt að mæla fyrir um nánari skilyrði sem setja má í rekstrarleyfi. Slík skilyrði geta m.a. falið í sér skyldu leyfishafa til að standa að rannsóknum sambærilegum þeim sem greinir í 2. og 3. mgr. 9. gr. og skyldu til vöktunar á nærliggjandi veiðivötnum, vöktunar á kynþroska og heilbrigði fiska í eldi o.fl.
Við útgáfu rekstrarleyfis skal þess ávallt gætt að fullnægt sé ákvæðum laga um mat á umhverfisáhrifum og laga um hollustuhætti og mengunarvarnir.
IV. KAFLI
Starfræksla fiskeldisstöðva.
11. gr.
Upphaf starfsemi.
Fiskeldisstöðvum er óheimilt að flytja eldisfisk eða seiði í fiskeldisstöð fyrr en rekstrarleyfi er fengið og úttekt hefur farið fram.
12. gr.
Friðunarsvæði í sjó.
Ef sannað þykir að veiðitakmarkanir skv. 1. mgr. hafi í för með sér tjón á fjárhagslegum hagsmunum eiganda sjávarjarðar skulu þeir bæta honum tjónið sem takmörkunin er til hagsbóta fyrir. Bætur skulu ákveðnar með mati skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði.
13. gr.
Veiðar fisks sem sleppur.
Rekstrarleyfishafa er skylt að grípa til allra þeirra ráðstafana, sem nauðsynlegar eru og í hans valdi standa, til þess að varna því að slíkur atburður, sem greinir í 1. mgr., valdi vistfræðilegu tjóni. Er honum í því skyni m.a. skylt, þrátt fyrir friðun á villtum fiski á svæðinu og án tillits til réttar eigenda sjávarjarða í netlögum, að gera allt sem í hans valdi stendur til að veiddur verði slíkur fiskur á svæði innan 200 metra frá stöðinni. Skal hver eldisstöð eiga og viðhalda nauðsynlegum búnaði í því skyni. Ráðherra skal í reglugerð setja nánari fyrirmæli um hvernig að slíkum veiðum skal staðið.
Skylda til veiða skv. 2. mgr. takmarkast við þrjá sólarhringa frá því að ljóst er að fiskur hafi sloppið út, ef slíkur atburður gerist á göngutíma laxfiska, en veiðitíminn í slíkum tilvikum skal að öðru leyti háður ákvörðun Landbúnaðarstofnunar. Veiðar þær sem hér um ræðir skulu ávallt fara fram í samráði við fulltrúa Landbúnaðarstofnunar.
Ef rekstrarleyfishafi hefur ekki hafið aðgerðir skv. 2. mgr. innan tólf klukkustunda frá því að ljóst er að eldisfiskur slapp út getur Landbúnaðarstofnun, ef þörf krefur, gefið út almenna heimild til veiða á svæðinu með sömu skilyrðum og fram koma í 2. mgr.
Allan kostnað Landbúnaðarstofnunar og annarra stjórnvalda vegna nauðsynlegra aðgerða samkvæmt þessari grein skal rekstrarleyfishafi greiða.
14. gr.
Eftirlit og skýrslugjöf.
Í því skyni skal rekstrarleyfishafi árlega gefa Landbúnaðarstofnun skýrslu um starfsemi sína. Þar skulu m.a. koma fram upplýsingar um framleiðslumagn stöðvar, eldisrými, fóðurnotkun, birgðir af fiski, uppruna hans, sjúkdóma og önnur óhöpp í rekstri, svo og önnur þau atriði sem stofnuninni eru nauðsynleg til virks eftirlits samkvæmt lögum þessum. Þá skal færð dagbók um starfsemina í fiskeldisstöðvum samkvæmt reglugerð sem landbúnaðarráðherra setur. Eftirlitsaðilum skal ætíð vera heimill aðgangur að eldisstöð og dagbók hennar.
Ráðherra skal í reglugerð mæla nánar fyrir um eftirlitshlutverk Landbúnaðarstofnunar.
Landbúnaðarstofnun er heimilt að fela aðilum sem hlotið hafa faggildingu samkvæmt lögum um vog, mál og faggildingu að annast framkvæmd eftirlitsins samkvæmt sérstökum samningi. Þeir skulu bundnir þagnarskyldu um það sem þeir fá vitneskju um við framkvæmd eftirlitsins og leynt á að fara. Um þagnarskylduna gilda ákvæði 18. gr. laga um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, nr. 70/1996, og skal brot á henni varða refsingu skv. 136. gr. almennra hegningarlaga, nr. 19/1940.
Fyrir eftirlit Landbúnaðarstofnunar eða faggiltra eftirlitsaðila á hennar vegum skulu fiskeldisstöðvar greiða árlegt eftirlitsgjald sem miðast við raunkostnað við eftirlitið samkvæmt gjaldskrá sem landbúnaðarráðherra staðfestir. Eftirlitsgjald skal innheimt með einni greiðslu á ári eigi síðar en 1. nóvember ár hvert. Landbúnaðarstofnun skal annast innheimtu eftirlitsgjaldsins. Ef eftirlitsgjald er ekki greitt á eindaga reiknast hæstu lögleyfðir dráttarvextir af fjárhæð þess frá gjalddaga til greiðsludags. Eftirlitsgjald má innheimta með fjárnámi.
V. KAFLI
Niðurfelling rekstrarleyfis.
15. gr.
Forsendubrestur.
Áður en gripið er til niðurfellingar leyfis skv. 1. mgr. skal Landbúnaðarstofnun ávallt veita rekstrarleyfishafa skriflega viðvörun og hæfilegan frest til úrbóta.
16. gr.
Niðurfelling rekstrarleyfis.
Áður en gripið er til niðurfellingar leyfis skv. 1. mgr. skal Landbúnaðarstofnun ávallt veita rekstrarleyfishafa skriflega viðvörun og hæfilegan frest til úrbóta.
VI. KAFLI
Ýmis ákvæði.
17. gr.
Framsal.
18. gr.
Eldi annarra lagardýra en ferskvatnsfiska.
19. gr.
Skaðabætur.
Ef sannað þykir að missir eldisfisks úr fiskeldisstöð valdi tjóni á hagsmunum veiðiréttarhafa, sem verndar njóta samkvæmt lax- og silungsveiðilögum, skal viðkomandi rekstrarleyfishafi bæta tjónið á grundvelli mats skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði. Hið sama á við um tjón annarra þeirra sem hafbeit, fiskeldi eða fiskrækt stunda.
Ef sannað þykir að starfsemi samkvæmt lögum þessum valdi tjóni í veiðivatni samkvæmt lax- og silungsveiðilögum í öðrum tilvikum en þeim sem greinir í 2. mgr. skal það tjón bætt eftir mati skv. VII. kafla þeirra laga, ef eigi semur.
20. gr.
Tilflutningur eldisfisks.
Flutningur eldistegunda, sem ekki eru tilgreindar í rekstrarleyfi, milli fiskeldisstöðva, svo og flutningur og sleppingar lifandi fisks og frjóvgaðra hrogna milli ótengdra vatnasvæða er óheimill.
Að fenginni umsögn fisksjúkdómanefndar getur Landbúnaðarstofnun veitt rekstrarleyfishafa undanþágu til flutnings á eldistegundum, sem ekki eru tilgreindar í rekstrarleyfi, milli fiskeldisstöðva ef ástæður mæla ekki gegn slíku. Landbúnaðarstofnun skal í þeim tilvikum einnig leita umsagnar Veiðimálastofnunar um hvort náttúrulegar aðstæður á fyrirhuguðu starfssvæði fiskeldisstöðvar eða vatnasvæði gefa tilefni til neikvæðra vistfræðilegra áhrifa.
21. gr.
Eldisbúnaður.
VII. KAFLI
Reglugerðarheimild, refsiákvæði o.fl.
22. gr.
Reglugerðarheimild o.fl.
Landbúnaðarstofnun er, eftir því sem þörf krefur, heimilt að setja svæðis- eða tímabundnar reglur á grundvelli slíkra reglugerða.
23. gr.
Um refsingar.
Sömu refsingu varðar það stjórnarmenn og framkvæmdastjóra rekstrarleyfishafa ef þeir brjóta gegn ákvæðum 1. eða 2. mgr. 13. gr. laga þessara af ásetningi eða gáleysi.
VIII. KAFLI
Gildistökuákvæði.
24. gr.
Gildistaka o.fl.
Ákvæði til bráðabirgða.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Á árinu 2001 ákvað landbúnaðarráðherra að endurskoða skyldi ákvæði gildandi lax- og silungsveiðilaga í því skyni að færa ákvæði þeirra til nútímahorfs að efni og formi. Unnið hefur verið jafnt og þétt að verkinu frá áramótum 2004/05 með það að markmiði að unnt yrði að leggja fram frumvarp til nýrra lax- og silungsveiðilaga og annarra tengdra laga við upphaf haustþings 2005. Nefnd sú sem vann að endurskoðun löggjafarinnar var skipuð þeim Þorgeiri Örlygssyni, dómara við EFTA-dómstólinn í Lúxemborg, sem jafnframt var formaður nefndarinnar, Ingimari Jóhannssyni, skrifstofustjóra í landbúnaðarráðuneytinu, Karli Axelssyni, hæstaréttarlögmanni og lektor við lagadeild Háskóla Íslands, og dr. Páli Hreinssyni, prófessor við sömu deild. Með nefndinni störfuðu Arnar Þór Stefánsson, héraðsdómslögmaður á Lex-Nestor lögmannsstofu, og Atli Már Ingólfsson, lögfræðingur og deildarstjóri í landbúnaðarráðuneytinu. Þá hefur dr. Sigurður Guðjónsson, forstöðumaður Veiðimálastofnunar, verið ráðgjafi við samningu frumvarpsins. Í september 2005 var afrakstur af vinnu nefndarinnar kynntur á vef landbúnaðarráðuneytisins og almenningi og hagsmunaaðilum gefinn kostur á því að gera athugasemdir við drög að frumvörpunum. Bárust nefndinni athugasemdir frá 34 aðilum og samtökum. Fór nefndin yfir þær athugasemdir og tók tillit til þeirra eftir því sem efni stóðu til.
Endurskoðun löggjafar á þessu sviði er afar umfangsmikið verkefni þar sem gæta þarf fjölþættra hagsmuna og lagaskila. Stofn gildandi löggjafar er að hluta til frá árinu 1932, þótt ný lög hafi verið sett 1941, 1957 og 1970. Með einstökum lögum hafa síðan verið gerðar fjölmargar breytingar á gildandi stofnlögum á hverjum tíma. Tilraunir til heildarendurskoðunar laganna á síðustu áratugum hafa hins vegar ekki borið árangur.
Við þá lagaendurskoðun sem nú hefur farið fram hefur sú leið verið farin að einfalda löggjöfina og gera framsetninguna markvissari. Er að því stefnt með þrennum hætti. Í fyrsta lagi hafa verið samin frumvörp um fjóra þætti eða málaflokka sem nú eru hluti af lögum um lax- og silungsveiði og þannig gert ráð fyrir að sérlög gildi á þeim sviðum. Þetta eru ákvæði um Veiðimálastofnun, ákvæði um varnir gegn fisksjúkdómum, ákvæði um fiskrækt og síðast en ekki síst ákvæði um fiskeldi sem frumvarp þetta hefur að geyma. Í öðru lagi er gert ráð fyrir að nánari útfærsla einstakra atriða verði í reglugerðum settum af landbúnaðarráðherra og reglum settum af Landbúnaðarstofnun. Í þriðja lagi hefur uppbyggingu laganna verið breytt, bæði í því skyni að einfalda og skýra, sem og að samræma fyrirkomulag og uppbyggingu laganna viðteknum viðhorfum við lagasmíð í upphafi 21. aldar.
Til þess að benda sem skýrast á nauðsynlegt samhengi umræddrar löggjafar eru frumvörp sem lúta að þessum fjórum málaflokkum lögð fram samhliða frumvarpi til laga um lax- og silungsveiði og ráðgert að þau öll og málaflokkurinn í heild fái þannig samræmda þinglega meðferð og afgreiðslu. Í því samhengi er rétt að benda á að lög um lax- og silungsveiði verða eins konar þungamiðja þessarar lagasetningar, en hin frumvörpin fjögur koma þar til fyllingar og stuðnings, þótt þau samkvæmt efni sínu séu sjálfstæð. Er því ástæða til þess að vísa til fyllingar athugasemdum þessum til ítarlegra almennra athugasemda með nýju frumvarpi til lax- og silungsveiðilaga sem að breyttu breytanda þykja jafnframt taka til þess sviðs sem þetta frumvarp fjallar um.
Ákvæði um fiskeldi, og að sínu leyti hafbeit, hafa verið í lögum um langa hríð. Ákvæði IX. kafla gildandi laga um lax- og silungsveiði eru að hluta grundvölluð á endurskoðun sem fram fór á árinu 1994, sbr. lög nr. 63/1994, en í meginatriðum er þó um endurskoðun að ræða sem fram fór á árinu 2001, sbr. lög nr. 83/2001. Með tilliti til þess hve skammur tími er liðinn frá þeirri endurskoðun þykja ekki efni til neinnar umbyltingar reglna IX. kafla gildandi laga. Að ósk stjórnar Landssambands fiskeldisstöðva voru ákvæði um hafbeit tekin út úr frumvarpi þessu og er hafbeit nú skipað í frumvarp til laga um fiskrækt. Þess skal getið að nánast engar hafbeitarstöðvar eru nú starfandi og ekki fyrirsjáanlegt að til starfrækslu fleiri stöðva verði stofnað á komandi árum. Allt að einu verða í lögum að vera ákvæði um slíka starfsemi og þykir best fara á því að þeim sé skipað í lögum um fiskrækt.
Auk nokkurra efnisbreytinga á ákvæðum um fiskeldi, sem flestar eru óverulegar, er hér fyrst og fremst um breytingar að ræða sem leiðir af breyttu formi og tilhögun löggjafar á þessu sviði og fyrr er um fjallað, sem og breyttu fyrirkomulagi á skipan stjórnsýslu landbúnaðarmála.
Við gerð frumvarps þessa var haft samráð við stjórn Landssambands fiskeldisstöðva og tillit tekið til fjölmargra ábendinga sem frá þeim komu.
Hér fara á eftir athugasemdir við einstaka kafla og greinar frumvarpsins. Er hér um hefðbundna efnisskipan að ræða. Svo sem fyrr segir er ekki um að ræða verulegar efnisbreytingar frá reglum IX. kafla gildandi laga um lax- og silungsveiði en einstakar athugasemdir eru nokkuð ítarlegar enda óhjákvæmilegt að rekja þar uppruna einstakra greina og samsvörun þeirra í gildandi lögum.
Þá er vakin á því athygli að eftirtaldar greinar IX. kafla gildandi lax- og silungsveiðilaga eru felldar á brott í heild sinni af þeim ástæðum sem nánar eru nú tilgreindar:
Lokamálsliður 9. mgr. 62 gr. gildandi laga er felldur brott en þar er kveðið á um það að brjóti rekstrarleyfishafi af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi gegn lögunum eða skilyrðum rekstrarleyfis sé veiðimálastjóra heimilt að afturkalla rekstrarleyfi án undanfarandi viðvörunar eða frests til úrbóta. Ákvæði þessa efnis eru nú í 16. gr. frumvarpsins. Þykir hvorki heppilegt né eðlilegt að stjórnsýslustofnun sem Landbúnaðarstofnun sé falið að meta sakarstig með þeim hætti sem nú er gert ráð fyrir í 9. mgr. 62. gr. gildandi laga i.f. Er þannig gert ráð fyrir að aðili rekstrarleyfis fái í öllum tilvikum viðvörun og frest til úrbóta.
Ekki er tekið upp í frumvarpið efni sem svarar til reglna 63., 64. og 65. gr. gildandi laga. Ekki þykja efni til þess að taka upp í ný lög sérstaka eignarnámsheimild til handa veiðifélögum til þess að afla lands og vatns til byggingar og starfsemi klak- og eldisstöðva, en slík heimild er nú í 63. gr. gildandi laga. Þykir slík heimild til handa veiðifélögum sérstaklega hvorki nauðsynleg né aðkallandi. Er eðlilegt að til slíkra framkvæmda sé stofnað með samningum. Reglur 64. og 65. gr. gildandi laga þykja eiga sér næga stoð í V. kafla frumvarps til laga um lax- og silungsveiði og eftir atvikum í reglum vatnalaga. Þykir ekki vera þörf á því að taka upp sérstök fyrirmæli í þá veru í þessi lög.
Þá leiðir það af eðli máls að ákvæði 66. og 67. gr. gildandi laga eiga ekki erindi í sérlög um eldi vatnafiska.
Athugasemdir við einstaka kafla og greinar frumvarpsins.
Um I. kafla.
Um 1. gr.
Á hinn bóginn er það skýrt og endurspeglast að sínu leyti í markmiðsyfirlýsingu 2. mgr. 1. gr. frumvarpsins og fleiri greinum þess að vöxtur og viðgangur atvinnugreinarinnar má ekki gerast á kostnað viðgangs og nýtingar villtra fiskstofna. Í þessari takmörkun felst í raun að þegar ekki fara saman annars vegar hagsmunir þeirra sem veiðirétt eiga samkvæmt lax- og silungsveiðilögum og hins vegar hagsmunir þeirra sem fjallað er sérstaklega um í frumvarpi þessu víkja hinir síðarnefndu. Sér þessa m.a. stað í 6. og 13. gr. frumvarpsins og í bótareglum 2. og 3. mgr. 19. gr.
Um 2. gr.
Vakin er athygli á því að um eldi þorsks og annarra sjávarstofna gilda ákvæði laga um eldi nytjastofna sjávar en sú löggjöf heyrir undir starfssvið sjávarútvegsráðherra. Á vettvangi samráðsnefndar samkvæmt ákvæði til bráðabirgða er stefnt að því að samræma frekar löggjöf sem taka mun til fiskeldis í heild.
Um 3. gr.
Um II. kafla.
Um 4. gr.
Í 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar er tekið fram að stjórnvöldum og hagsmunaðilum til ráðgjafar og stefnumótunar í fiskeldismálum skuli starfa sérstök nefnd, fiskeldisnefnd. Skipan hennar er nokkuð breytt frá því sem fram kemur í 1. mgr. 93. gr. gildandi lax- og silungsveiðilaga, en lagt er til að Landssamband fiskeldisstöðva tilnefni fulltrúa í hana. Þá er hlutverk hennar rýmkað nokkuð miðað við það sem fram kemur í IX. kafla tilvitnaðra laga, sbr. 2. mgr. 89. og 2. mgr. 93. gr. laganna.
Um reglugerðarheimild 3. mgr. er það að segja að eitt helsta markmiðið með heildarendurskoðun löggjafar um lax- og silungsveiði felst í því að einfalda lögin og gera þau aðgengilegri, svo sem nánar er um fjallað í almennum athugasemdum með frumvarpi til laga um lax- og silungsveiði. Liður í þeirri viðleitni er að flytja úr lögunum ýmsar reglur tæknilegs eðlis sem betur fer á að séu í reglugerð. Til þess að tryggja að við setningu reglugerða sé ætíð byggt á vísindalegum forsendum og gögnum er lögð til sú meginregla í 3. mgr. að ávallt skuli leita umsagnar Veiðimálastofnunar og fisksjúkdómanefndar áður en slíkar reglugerðir eru settar. Í þessu felst ekki að ráðherra eða önnur stjórnvöld samkvæmt lögum þessum séu bundin af umsögn álitsgjafa nema það sé sérstaklega tekið fram.
Í 4. mgr. er loks að finna reglu sama efnis og nú er í 73. gr. gildandi laga um lax- og silungsveiðar varðandi skyldu fiskeldisstöðva til að hafa með sér samtök sem gæta sameiginlegra hagsmuna þeirra.
Um 5. gr.
Um 6. gr.
Í 3. mgr. er síðan gert ráð fyrir því nýmæli að til bótaréttar af hálfu handhafa rekstrarleyfis geti komið vegna beitingar heimildarinnar, en um bótaskilyrði og ákvörðun bótafjárhæðar er nánar fjallað í 19. gr.
Um III. kafla.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Um 9. gr.
Vegna þeirrar hættu, sem fiskeldi getur haft í för með sér fyrir lífríki villtra ferskvatnsfiskstofna, þykir ekki ósanngjarnt að leyfisveitandi geti mælt fyrir um skyldu umsækjanda til að standa að þeim rannsóknum sem nánar er mælt fyrir um í 2. og 3. mgr. frumvarpsgreinarinnar og kosta þær. Ákvæðið er byggt á því sjónarmiði að í lengstu lög skuli forðast að sömu þættir séu rannsakaðir af mismunandi stjórnvöldum og því beri að kappkosta að nýta fyrirliggjandi rannsóknir sem fram hafa farið eftir því sem unnt er og stofna ekki til nýrra nema breyttar aðstæður gefi tilefni til. Við það er miðað í 2. málsl. 3. mgr. að ráðherra geti sett nánari fyrirmæli um tæknilega framkvæmd slíkra rannsókna í reglugerð. Þykir fara betur á því að slíkum ákvæðum sé skipað í reglugerð en í lögum. Við setningu reglugerðar ber að sjálfsögðu að gæta þess að ekki séu lagðar víðtækari skyldur og kvaðir á umsækjanda í þeim efnum en nauðsyn krefur með tilliti til þeirra upplýsinga sem leyfisveitandi þarf á að halda við meðferð umsóknar, enda geta rannsóknir þessar verið bæði tímafrekar og kostnaðarsamar.
Um 10. gr.
Um IV. kafla.
Um 11. gr.
Um 12. gr.
Ekki er útilokað að eigendur sjávarjarða, sem stundað hafa lax- og göngusilungsveiðar í sjó framan við frárennsli fiskeldisstöðva, verði fyrir fjárhagslegu tjóni vegna slíkrar takmörkunar sem um ræðir í 1. mgr. Þykir því rétt, svo sem gert er ráð fyrir í 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar, sem er nýmæli, að þeir geti öðlast rétt til bóta úr hendi þeirra sem takmörkunin er til hagsbóta fyrir. Ef eigi semur um bætur skal þær ákveða með mati skv. VII. kafla laga um lax- og silungsveiði. Af orðalagi ákvæðisins leiðir að það eru einungis eigendur sjávarjarða sem bótaréttar geta notið samkvæmt ákvæðinu, vegna takmörkunar á veiði í netlögum jarða sinna.
Um 13. gr.
Um 14. gr.
Um V. kafla.
Um 15. gr.
Um 16. gr.
Um VI. kafla.
Um 17. gr.
Um 18. gr.
Um 19. gr.
Í 1. mgr. er fjallað um þær aðstæður sem upp geta komið ef fiskeldi er takmarkað eða bannað á grundvelli heimildar í 6. gr. frumvarpsins. Er hér fyrst og fremst horft til þess tilviks þegar slíkt bann beinist gegn aðilum sem þegar hafa fengið rekstrarleyfi og/eða hafið fiskeldi eða beita öðrum eldisaðferðum á slíkum svæðum. Þrátt fyrir að slíkar takmarkanir eða bönn séu almenns eðlis, byggð á málefnalegum grunni og jafnræðis sé gætt fær það ekki staðist bótalaust að aðilar, sem þegar hafa hafið slíka starfsemi á svæðinu í trausti opinbers leyfis, séu sviptir því bótalaust, sbr. 72. gr. stjórnarskrárinnar. Þar sem heimild 6. gr. er beitt í þágu þeirra almannahagsmuna að villtum ferskvatnsfiskstofnun sé ekki spillt með fisksjúkdómum eða öðrum neikvæðum vistfræðiáhrifum er eðlilegt að ríkissjóður bæti tjón sem af banni eða takmörkun hlýst, en ekki einstakir veiðiréttarhafar. Felur bótaregla af þessum toga jafnframt í sér nokkurt aðhald í beitingu heimilda skv. 6. gr.
Í 2. mgr. er á hinn bóginn fjallað um það sérstaka tilvik 13. gr. frumvarpsins að fiskur sleppur úr eldi. Svo sem fram hefur komið getur óhjákvæmilega hlotist meiri eða minni skaði af slíku. Mest hætta steðjar þá að villtum laxfiskastofnum, en ekki er útilokað að hætta geti af þessum sökum steðjað að öðrum fiskeldisstöðvum. Styðst regla 2. mgr. frumvarpsgreinarinnar við þau rök að eðlilegt sé að rekstrarleyfishafi beri, án tillits til sakar, bótaábyrgð á tjóni sem af slíkum atburði hlýst.
Regla 3. mgr. á sér fyrirmynd í 70. gr. gildandi lax- og silungsveiðilaga og felur, eins og regla 2. mgr., í sér hlutlæga bótaskyldu rekstrarleyfishafa. Regla þessi á sér nokkra sögu í lögum um lax- og silungsveiði og er henni fyrst og fremst ætlað að taka til þeirra tilvika þegar veiði í veiðivötnum nærri fiskeldisstöð minnkar. Þá þykir eðlilegra í ljósi þess hagsmunamats, sem löggjöf á sviði lax- og silungsveiða felur í sér, að fiskeldisstöðvar beri hallann af því ef staðsetning þeirra og starfsemi veldur sannanlegri rýrnun veiði í nærliggjandi veiðivötnum. Áréttað skal að sönnunarbyrðin vegna slíks skaða/tjóns hvílir með hefðbundnum og óskoruðum hætti á þeim handhöfum veiðiréttar sem telja að viðkomandi veiðivatn hafi orðið fyrir tjóni.
Að öðru leyti en því sem um er fjallað sérstaklega í 19. gr. frumvarpsins fer um skaðabætur vegna þeirrar starfsemi, sem lög þessi taka til, eftir almennum reglum íslensks skaðabótaréttar.
Um 20. gr.
„Í núgildandi löggjöf eru ekki sambærileg ákvæði en ljóst er að mjög mikilvægt er að slík ákvæði séu í lögum. Flutningar eldistegunda sem ekki eru fyrir í fiskeldis- eða hafbeitarstöðvum milli stöðva geta haft ófyrirsjáanleg og skaðleg áhrif. Einnig er ljóst að flutningur lifandi fisks og frjóvgaðra hrogna milli ótengdra vatnasvæða getur haft skaðleg áhrif, bæði sjúkdómstengd og vistfræðileg.“
Áréttað er að undanþágur frá þeim meginreglum um bann, sem fram koma í 1. og 2. mgr., sæta þröngum skilyrðum, sbr. útlistun þar að lútandi í 2. málsl. 1. mgr. og 3. mgr. Þá er gert ráð fyrir að í reglugerð þeirri sem sett verður á grundvelli 22. gr. frumvarpsins verði nánar mælt fyrir um skilyrði þess að undanþága verði veitt, sbr. gildandi reglugerð nr. 1011/2003.
Um 21. gr.
Um VII. kafla.
Um 22. gr.
Í 2. mgr. er gert ráð fyrir að Landbúnaðarstofnun geti, eftir því sem þörf krefur, sett svæðis- eða tímabundnar reglur á grundvelli reglugerðar skv. 1. mgr. frumvarpsgreinarinnar.
Um 23. gr.
Um VII. kafla.
Um 24. gr.
Um ákvæði til bráðabirgða.
Þegar svo miklar breytingar eru gerðar á lagaumhverfinu er nauðsynlegt að tryggja að lagaframkvæmdin geti gengið sem best fyrir sig, agnúar verði sniðnir af og samþætting tryggð. Því er í bráðabirgðaákvæði með frumvarpinu gert ráð fyrir því að á næstu fimm árum frá gildistöku laganna starfi samráðsnefnd um framkvæmd þeirra og annarra þeirra laga er mynda þá lagaumgjörð sem hér er lögð til. Er nefndinni ætlað að vera samstarfs- og samráðsvettvangur þeirra aðila sem lagaframkvæmdin varðar helst. Hún á að fylgjast með og stuðla að greiðri lagaframkvæmd og virkum skoðanaskiptum þeirra sem lögin varða helst.
Í bráðabirgðaákvæðinu er gert ráð fyrir því að nefndin verði skipuð til fimm ára, enda ætti þá að vera komin góð reynsla á lagaframkvæmdina. Ef reynslan af starfi nefndarinnar er jákvæð er með lagabreytingu unnt að festa hana varanlega í sessi.
Fylgiskjal I.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um eldi vatnafiska.
Helstu efnisbreytingar frumvarpsins frá ákvæðum gildandi laga eru tvær. Annars vegar eru ákvæði um hafbeit ekki í frumvarpinu heldur er þeim skipað í frumvarp til laga um fiskrækt. Hins vegar eru ákvæði 3. mgr. 6. gr. um bótarétt og skaðabætur vegna tjóns sem leiðir af banni eða takmörkun landbúnaðarráðherra á fiskeldi eða eldisaðferðum og ákvæði 1. mgr. 19. gr. um að slík tjón skuli bætt úr ríkissjóði. Hér er um nýmæli að ræða sem ekki eru í gildandi lögum.
Að frátöldum áðurnefndum skaðabótaákvæðum frumvarpsins verður ekki séð að lögfesting þess hafi í för með sér aukinn kostnað fyrir ríkissjóð. Ekki eru forsendur til að áætla hugsanleg útgjöld ríkissjóðs vegna skaðabóta á grundvelli frumvarpsins, verði það óbreytt að lögum.
