Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 237. máls.
136. löggjafarþing 2008–2009.
Prentað upp.

Þskj. 374  —  237. mál.
Leiðrétting.




Nefndarálit



um frv. til l. um breyt. á l. um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001, með síðari breytingum.

Frá viðskiptanefnd.



    Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Áslaugu Árnadóttur og Helgu Óskarsdóttur frá viðskiptaráðuneyti, Eirík Guðnason frá Seðlabanka Íslands, Guðjón Rúnarsson frá Samtökum fjármálafyrirtækja, Helga Sigurðsson frá Nýja Kaupþingi banka hf., Gísla G. Hall frá laganefnd Lögmannafélags Íslands, Sigurð A. Jónsson og Bjarna Þór Óskarsson frá Intrum á Íslandi ehf., Davíð B. Gíslason frá Momentum greiðslu- og innheimtuþjónustu ehf., Hildigunni Hafsteinsdóttur frá Neytendasamtökunum og Ástu S. Helgadóttur frá Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna. Þá barst nefndinni skrifleg umsögn um frumvarpið frá Viðskiptaráði Íslands.
    Frumvarp þetta er hluti af aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í þágu heimilanna sem kynnt var 14. nóvember sl. og er markmið þess að draga úr kostnaði fyrirtækja og heimila vegna hárra dráttarvaxta sem leitt geta til mikilla greiðsluerfiðleika. Gerir frumvarpið ráð fyrir að dráttarvextir miðist framvegis við 7% álag á algengustu skammtímalán Seðlabanka Íslands til lánastofnana í stað 11% álags. Auk þess er lagt til að heimild Seðlabankans til að ákveða annað vanefndaálag falli brott og að dráttarvextir verði birtir fjórum sinnum á ári í stað tvisvar á ári samkvæmt núgildandi lögum.
    Samkvæmt tilkynningu Seðlabankans frá 26. nóvember eru dráttarvextir 26,5% til og með 31. desember 2008 þannig að grunnur dráttarvaxta sé 15,5% til samræmis við stýrivexti 1. júlí og vanefndaálag 11%. Á grundvelli nýrrar tilkynningar Seðlabankans frá 16. desember sl. skulu dráttarvextir vera 25% frá og með 1. janúar 2009. Er þar miðað við 18% stýrivexti og 7% vanefndaálag. Hefur Seðlabankinn þannig nýtt sér heimild í 2. málsl. 1. mgr. 6. gr. laganna til þess að lækka vanefndaálag úr 11% í 7%. Með samþykkt þessa frumvarps verður vanefndaálagið hins vegar fest í 7 prósentustigum.
    Nefndin fagnar lækkun dráttarvaxta með þeim hætti sem frumvarpið gerir ráð fyrir. Nefndin telur að slík lækkun komi bæði einstaklingum og fyrirtækjum til góða, sérstaklega í því árferði sem nú ríkir.
    Nefndin ræddi á fundum sínum nokkuð um dráttarvexti, samsetningu þeirra og ákvörðunardaga þeirra. Í lögum um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001, kemur fram í 2. mgr. 6. gr. að heimilt sé að semja um fastan hundraðshluta vanefndaálags á grunn dráttarvaxta, að undanskildum neytendalánum. Slíkt samningsfrelsi gildir því um lánveitingar og viðskipti önnur en neytendalán. Samkvæmt lögum um neytendalán, nr. 121/1994, falla þar undir lánasamningar sem lánveitandi gerir í atvinnuskyni við neytendur, þar á meðal húsnæðislán neytenda.
    Þá komu þau sjónarmið fram fyrir nefndinni að undirliggjandi vandamál við ákvörðun dráttarvaxta hér á landi séu í raun háir stýrivextir. Bent var á að umræddar breytingar gætu leitt til þess að dráttarvextir yrðu í einhverjum tilvikum lægri en hæstu útlánsvextir sem lánastofnanir bjóða. Slíkt gæti ekki talist ákjósanlegt í ljósi þess að eðli dráttarvaxta er að vera lögákveðnar skaðabætur til kröfuhafa vegna vanefnda. Þó var bent á að nauðsynlegt væri að taka heildarkostnað vanskila með í reikninginn, svo sem innheimtukostnað. Sömuleiðis kom fram í umfjöllun nefndarinnar að nú þegar megi finna samningsbundna vexti sem eru hærri en dráttarvextir. Því var hreyft fyrir nefndinni að ákveðið misræmi geti komið fram milli stýrivaxta og dráttarvaxta þar sem dráttarvextir eru aðeins ákvarðaðir á sex mánaða fresti og byggjast því á allt að sex mánaða gömlum stýrivaxtatölum. Var því lagt til við nefndina að dráttarvaxtaákvörðunardagar væru oftar og jafnvel fleiri en frumvarpið gerir ráð fyrir.
    Fyrir nefndina komu einnig fulltrúar neytenda, frá Neytendastofu og Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna, og fögnuðu þessir aðilar almennt lækkun dráttarvaxta samkvæmt frumvarpinu. Var því sjónarmiði hreyft að lækkun dráttarvaxta með þeim hætti sem frumvarpið gerir ráð fyrir gæti haft jákvæð áhrif á lækkun vaxta hjá lánastofnunum. Þá kom fram fyrir nefndinni að mikilvægt verði að teljast að lögfesta sem fyrst úrræði um greiðsluaðlögun, en unnið hefur verið að frumvarpinu í nokkurn tíma. Slíkt úrræði muni koma neytendum til góða og bæta stöðu þeirra aðila sem hvað verst eru settir fjárhagslega.
    Eftir umfjöllun sína leggur nefndin til eftirfarandi breytingartillögur:
    Gerð er tillaga um að gildistökudagar dráttarvaxta verði fyrsti dagur hvers mánaðar þannig að Seðlabankinn birti dráttarvexti mánaðarlega en ekki fjórum sinnum á ári eins og frumvarpið gerir ráð fyrir. Með þessu er reynt að koma til móts við misræmi sem myndast getur milli dráttarvaxta og stýrivaxta sem ákvarðast oftar en fjórum sinnum á ári.
    Þá er einnig lagt til að gildistaka laganna verði 1. janúar 2009.
    Nefndin leggur því til að frumvarpið verði samþykkt með eftirfarandi

BREYTINGUM:



     1.      Við 1. gr. C-liður orðist svo: Í stað orðanna „1. janúar og 1. júlí ár hvert“ í 3. málsl. kemur: fyrsta dag hvers mánaðar.
     2.      Við 2. gr. Greinin orðist svo: Lög þessi öðlast gildi 1. janúar 2009.

Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.



    Birkir J. Jónsson, Höskuldur Þórhallsson og Björk Guðjónsdóttir voru fjarverandi við afgreiðslu málsins.

Alþingi, 17. des. 2008.



Ágúst Ólafur Ágústsson,


form., frsm.


Guðfinna S. Bjarnadóttir.


Árni Páll Árnason.



Birgir Ármannsson.


Herdís Þórðardóttir.


Árni Þór Sigurðsson.