Þskj. 202 — 185. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á lögum um úrvinnslugjald, nr. 162/2002,
með síðari breytingum.
(Lagt fyrir Alþingi á 139. löggjafarþingi 2010–2011.)
1. gr.
a. Í stað „12 kr./kg“ kemur: 15 kr./kg.
b. Í stað „5 kr./kg“ kemur: 12 kr./kg.
2. gr.
3. gr.
4. gr.
5. gr.
6. gr.
7. gr.
8. gr.
a. Í stað „25,00 kr./kg“ kemur: 35,00 kr./kg.
b. Í stað „35,00 kr./kg“ kemur: 49,00 kr./kg.
c. Í stað „138,00 kr./stk.“ kemur: 193,00 kr./stk.
d. Í stað „414,00 kr./stk.“ kemur: 580,00 kr./stk.
e. Í stað „552,00 kr./stk.“ kemur: 773,00 kr./stk.
f. Í stað „828,00 kr./stk.“ kemur: 1.160,00 kr./stk.
g. Í stað „1.104,00 kr./stk.“ kemur: 1.546,00 kr./stk.
h. Í stað „2.207,00 kr./stk.“ kemur: 3.090,00 kr./stk.
9. gr.
a. Í stað „72,00 kr./kg“ kemur: 84,00 kr./kg.
b. Í stað „120,00 kr./kg“ kemur: 140,00 kr./kg.
c. Í stað „240,00 kr./kg“ kemur: 280,00 kr./kg.
d. Í stað „288,00 kr./kg“ kemur: 336,00 kr./kg.
e. Í stað „384,00 kr./kg“ kemur: 448,00 kr./kg.
f. Í stað „576,00 kr./kg“ kemur: 672,00 kr./kg.
10. gr.
a. Í stað „15,00 kr./kg“ kemur hvarvetna: 40 kr./kg.
b. Í stað „1.500 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 4.000 kr./stk.
c. Í stað „2.100 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 5.600 kr./stk.
d. Í stað „12.000 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 32.000 kr./stk.
e. Í stað „9.000 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 24.000 kr./stk.
f. Í stað „375 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 1.000 kr./stk.
g. Í stað „6.750 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 18.000 kr./stk.
h. Í stað „3.000 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 8.000 kr./stk.
i. Í stað „3.450 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 9.200 kr./stk.
j. Í stað „7.875 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 21.000 kr./stk.
k. Í stað „525 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 1.400 kr./stk.
l. Í stað „675 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 1.800 kr./stk.
m. Í stað „450 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 1.200 kr./stk.
n. Í stað „900 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 2.400 kr./stk.
o. Í stað „600 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 1.600 kr./stk.
p. Í stað „1.125 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 3.000 kr./stk.
q. Í stað „750 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 2.000 kr./stk.
r. Í stað „13.500 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 36.000 kr./stk.
s. Í stað „15.000 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 40.000 kr./stk.
t. Í stað „10.500 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 28.000 kr./stk.
u. Í stað „7,50 kr./kg“ kemur hvarvetna: 20 kr./kg.
v. Í stað „120 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 320 kr./stk.
w. Í stað „180 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 480 kr./stk.
x. Í stað „240 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 640 kr./stk.
y. Í stað „30,00 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 80,00 kr./stk.
z. Í stað „150 kr./stk.“ kemur hvarvetna: 400 kr./stk.
11. gr.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Í frumvarpi þessu eru lagðar til breytingar til hækkunar á fjárhæð úrvinnslugjalds á olíumálningu, blýsýrurafgeymum, pappa- og pappírsumbúðum, plastumbúðum og heyrúlluplasti, ísócyanötum, leysiefnum, halógeneruðum efnasamböndum, olíuvörum, framköllunarefnum og hjólbörðum. Endurskoðun þessi á gjöldum er til þess fallin til að draga úr sjóðshalla sem átt hefur sér stað í þessum flokkum. Frumvarpið byggist á tillögum stjórnar Úrvinnslusjóðs í samræmi við 2. mgr. 4. gr. laganna.
Tekjur Úrvinnslusjóðs af úrvinnslugjaldi ráðast af innflutningi og innlendri framleiðslu af vörum sem falla undir lögin og upphæð úrvinnslugjalds (kr./kg) í hverjum vöruflokki. Vegna mikils samdráttar í verslun og viðskiptum er erfitt að áætla tekjur Úrvinnslusjóðs til langs tíma. Gert er ráð fyrir að álagt magn árið 2011 verði heldur meira en árið 2010.
Kostnaður af rekstri Úrvinnslusjóðs, utan kostnaðar við skrifstofu, ræðst af magni úrgangs sem er safnað og ráðstafað (endurnýting, endurvinnsla eða förgun) af þjónustuaðilum annars vegar og upphæð þjónustugjalds (kr./kg) sem greitt er til þeirra þegar staðfesting á ráðstöfun liggur fyrir hins vegar. Greitt er fyrir flutning og ráðstöfun. Í áætlun Úrvinnslusjóðs er safnað magn áætlað út frá þróun í söfnuðu magni sl. ár. Við mat á ráðstöfuðu magni er auk þess stuðst við þróun skilahlutfalls (ráðstafað magn deilt með álögðu magni) síðustu ára. Meiri óvissa er í þessari spá en áður vegna mikilla sveiflna í innflutningi og framleiðslu vegna hinna sérstöku aðstæðna í þjóðfélaginu. Nokkur tími líður frá því að vara er sett á markað þar til úrgangur af hennar völdum fellur til. Þessi tími er frá einhverjum mánuðum upp í mörg ár, fer eftir vörum. Óvissa í mati á úrgangi af þessum völdum er meiri þegar hagsveiflur eru miklar. Stærsti kostnaðarliður Úrvinnslusjóðs er greiðsla til þjónustuaðila (skilagjald í tilfelli ökutækja) fyrir ráðstöfun (endurnýting/endurvinnsla/förgun). Almennt er miðað við að þessi kostnaður, þ.e. magntengd greiðsla til þjónustuaðila, hækki um allt að 5% milli 2010 og 2011. Í öllum vöruflokkum nema smurolíu og ökutækjum er hækkun á þessum greiðslum ákveðin hverju sinni af stjórn sjóðsins. Samningur er við olíufélögin um söfnun smurolíuúrgangs og eru greiðslur þar vísitölubundnar. Upphæð skilagjalds á ökutæki er bundin í lög.
Tillögur um breytingar á úrvinnslugjaldi miða við að ná viðunandi sjóðsstöðu vöruflokka á næstu þremur til fimm árum. Miðað er við að sjóðir verði að jafnaði ekki lægri en um 30% af árskostnaði við vöruflokkinn. Um tillögur um gjaldabreytingar vöruflokka er vísað til athugasemda við einstakar greinar.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Innflutningur og innlend framleiðsla hefur dregist saman síðustu tvo ár. Söfnun pappaumbúða til endurvinnslu virðist hlutfallslega vera að aukast á sama tíma. Á árinu 2009 var safnað og flutt til endurvinnslu eða endurnýtingu um 9.500 tonn af um 14.000 tonnum sem lagt var á úrvinnslugjald. Þetta gerir um 70% skilahlutfall en það var 45% árið 2007. Endurvinnsluhlutfall pappa- og pappírsumbúða árið 2009 var um 60%. Ákvæði í löggjöf um meðhöndlun úrgangs mæla fyrir um endurvinnsluhlutfall sem ná á fyrir árslok 2011 og byggt er á Evrópugerð sem innleidd hefur verið hér á landi. Áætlun Úrvinnslusjóðs gerir ráð fyrir að þau markmið náist. Í lok árs 2008 féll verð á endurvinnslumörkuðum erlendis verulega. Til að halda söfnun gangandi hækkaði Úrvinnslusjóður greiðslur til þjónustuaðila tímabundið. Fylgst er náið með þróun á verði fyrir úrgangspappa og pappír á endurvinnslumarkaði erlendis sem hefur verið að braggast auk þess sem íslenska krónan hefur verið tiltölulega stöðug gagnvart evru á árinu 2010. Þetta hefur gefið svigrúm til að lækka greiðslu til þjónustuaðila. Þó að ekki hefði komið til þessarar tímabundnu hækkunar á greiðslum til þjónustuaðila hefði þurft að hækka úrvinnslugjald m.a. vegna hækkandi skilahlutfalls. Gerð er tillaga í a-lið um hækkun úrvinnslugjalds úr 12 kr./kg í 15 kr./kg eða um 25%.
Þá er gerð tillaga í b-lið um breytingu á úrvinnslugjaldi á plastumbúðir úr 5 kr./kg í 12 kr./kg, sjá að öðru leyti umfjöllun um 2. gr.
Um 2. gr.
Í ársbyrjun 2008 var heyrúlluplast og plastumbúðir sameinaðar í einn vöruflokk með sama gjaldi. Við þetta lækkaði gjald á heyrúlluplast úr 25,00 kr./kg í 3,00 kr./kg. Árið áður var verð á öðrum plastumbúðum lækkað úr 10,00 kr./kg í 3,00 kr./kg vegna sjóðssöfnunar. Verð á plasti var hátt á endurvinnslumarkaði erlendis en féll verulega í lok árs 2008 samhliða því að markaðir lokuðust. Endurvinnslumarkaðir hafa síðan verið að taka við sér. Á árinu 2009 var safnað um 3.400 tonnum af um 11.800 tonnum sem lagt var á úrvinnslugjald og flutt til endurvinnslu eða endurnýtingar. Tilkostnaður við innsöfnun á plastumbúðaúrgangi er tiltölulega meiri en vegna pappaumbúða, sérstaklega innsöfnun á heyrúlluplasti þar sem mjög góður árangur hefur náðst. Gengið hefur mjög á sjóðinn og hann rekinn með talsverðum halla. Evrópureglur mæla fyrir um endurvinnsluhlutfall sem ná á fyrir árslok 2011. Áætlun Úrvinnslusjóðs gerir ráð fyrir að þau markmið náist. Lögð er til hækkun úrvinnslugjalds úr 5,00 kr./kg í 12,00 kr./kg eða 140% hækkun.
Um 3. gr.
Um 4. gr.
Um 5. gr.
Um 6. gr.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Um 9. gr.
Um 10. gr.
Um 11. gr.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um breytingu á lögum um úrvinnslugjald,
nr. 162/2002, með síðari breytingum.
Frumvarpið byggist á tillögum stjórnar Úrvinnslusjóðs sem miða við að ná viðunandi sjóðsstöðu í hverjum uppgjörsflokki á næstu þremur til fimm árum þannig að staðan verði að jafnaði ekki undir 30% af árskostnaði viðkomandi flokks. Áætlanir sjóðsins miðast við að á árinu 2011 verði úrvinnslugjald lagt á heldur meira magn en í ár og að magntengd greiðsla fyrir úrvinnslu aukist um allt að 5% milli áranna. Meiri óvissa er í þessari spá en áður vegna sérstakra aðstæðna í þjóðfélaginu um þessar mundir en gangi áætlunin um álagt magn eftir má gera ráð fyrir að lögfesting frumvarpsins leiði til rúmlega 316 m.kr. aukinna tekna af úrvinnslugjaldi á ári. Tekjur af úrvinnslugjaldi renna óskiptar til úrvinnslu úrgangs á vegum Úrvinnslusjóðs að frádregnu 0,5% umsýslugjaldi sem rennur í ríkissjóð. Má því gera ráð fyrir að útgjöld ríkisins hækki álíka mikið þó nokkur munur geti verið á því hvernig tekjur og kostnaður falla til eftir tímabilum en til lengri tíma litið ætti afkoma ríkissjóðs að vera óbreytt eftir sem áður. Lagt er til að lögin öðlist gildi 1. janúar 2011. Gert er ráð fyrir þessum auknu tekjum af úrvinnslugjaldi í fyrirliggjandi frumvarpi til fjárlaga fyrir árið 2011.