Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 522. máls.
140. löggjafarþing 2011–2012.
Þingskjal 802 — 522. mál.
Alþingi ályktar, í samræmi við lög um rannsóknarnefndir, nr. 68/2011, að skipa þriggja manna rannsóknarnefnd er rannsaki starfsemi lífeyrissjóðanna frá 1997 til 2011.
Rannsóknarnefndin varpi sem skýrustu ljósi á starfsemi lífeyrissjóðanna á þessu tímabili, þ.m.t. fjárfestingarstefnu, stjórnun, stefnumótun, ákvarðanatöku, áhættumat, endurskoðun, eftirlit, markaðsáhrif, tryggingafræðilega stöðu og tengsl við atvinnulífið, verkalýðshreyfinguna og stjórnmálamenn.
Nefndin beri laga- og starfsumhverfi íslenska lífeyrissjóðakerfisins saman við lífeyrissjóði í nágrannalöndunum og leggi fram tillögur til úrbóta, þ.m.t. um laga- og reglugerðarbreytingar.
Lagt verði mat á ábyrgð og aðkomu stjórnsýsluaðila og ábyrgð og aðkomu einstakra ráðherra að einstökum ákvörðunum og/eða eftirliti með lífeyrissjóðunum.
Nefndin geri eftir atvikum ráðstafanir til þess að hlutaðeigandi yfirvöld fjalli um mál þar sem grunur leikur á refsiverðri háttsemi eða brotum á starfsskyldum og geri jafnframt grein fyrir þeim málum í skýrslu til Alþingis.
Rannsóknarnefndin skili forseta Alþingis skýrslu með rökstuddum niðurstöðum rannsóknarinnar eigi síðar en 1. janúar 2013 ásamt þeim samantektum og úttektum sem nefndin ákveður að láta vinna í þágu rannsóknarinnar.
Með þingsályktun um viðbrögð Alþingis við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010 var samþykkt að ráðist yrði í sjálfstæða og óháða rannsókn á vegum Alþingis á starfsemi lífeyrissjóða á Íslandi frá setningu laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997, og síðar (sbr. þskj. 1537 á 138. löggjafarþingi). Í kjölfar þess skyldi fara fram heildarendurskoðun á stefnu og starfsemi lífeyrissjóðanna.
Landssamtök lífeyrissjóða samþykktu 24. júní 2010 að fara af stað með úttekt á fjárfestingarstefnu, ákvarðanatöku og lagalegu umhverfi lífeyrissjóðanna í aðdraganda bankahrunsins 2008. Nefndin sem Landssamtökin skipuðu skilaði af sér skýrslu 3. febrúar 2012. Í nefndinni sátu Hrafn Bragason, lögfræðingur og fyrrverandi hæstaréttadómari sem var formaður nefndarinnar, Guðmundur Heiðar Frímannsson, siðfræðingur og prófessor við Háskólann á Akureyri, og Héðinn Eyjólfsson viðskiptafræðingur. Nefndinni var einkum falið að fjalla um hvernig staðið var að stefnumótun, ákvarðanatöku og áhættumati við fjárfestingar í aðdraganda bankahrunsins. Sérstaklega skyldi skoða hvernig gildandi fjárfestingarstefnu sjóðanna var fylgt eftir síðustu tvö árin fyrir hrun. Nefndin skyldi einnig taka til umfjöllunar þau atriði sem beinast sérstaklega að lífeyrissjóðum í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis og sérstaks vinnuhóps um starfshætti og siðferði um aðdraganda og orsakir falls bankanna 2008.
Í skýrslu nefndar Landssamtaka lífeyrissjóða kom fram að rannsóknarheimildir nefndarinnar hefðu byggst á samþykkt stjórnar og varastjórnar Landssamtaka lífeyrissjóða frá 24. júní 2010. Störf nefndarinnar voru þannig háð því að einstakir sjóðir, stjórnir þeirra og starfsmenn ynnu með nefndinni á þann hátt að þeir afhentu henni gögn og gæfu henni skýringar. Jafnframt aflaði nefndin sér gagna og upplýsinga frá opinberum stofnunum, fjármálafyrirtækjum og einkafyrirtækjum. Nefndin hafði þannig ekki valdheimildir til að krefjast þess að gögn, upplýsingar eða skýringar kæmu fram líkt og rannsóknarnefndir Alþingis hafa samkvæmt lögum um rannsóknarnefndir, nr. 68/2011. Eftirlitsstofnanir með lífeyrissjóðunum gátu borið fyrir sig þagnarskyldu í ríkum mæli, ekki var hægt að kveðja fólk til skýrslutöku vildi það ekki gefa skýrslu né heldur gat nefndin gert rannsóknir á starfsstað.
Við afgreiðslu þingsályktunar um viðbrögð við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010 lá fyrir að Landssamtök lífeyrissjóða hygðust gera sjálfstæða úttekt á starfsemi lífeyrissjóðanna. Þrátt fyrir það ályktaði Alþingi, á grunni þeirra upplýsinga sem fram komu í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis, að sjálfstæð og óháð rannsókn skyldi fara fram á starfseminni frá setningu laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997. Niðurstöður nefndar Landssamtaka lífeyrissjóðanna staðfesta enn frekar að fullt tilefni er til að sú rannsókn fari fram og í framhaldi þess verði farið í heildarendurskoðun á stefnu og starfsemi sjóðanna.
Því er lagt til að Alþingi álykti að slík rannsókn fari fram í samræmi við lög um rannsóknarnefndir og ályktun Alþingis um viðbrögð Alþingis við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010.
140. löggjafarþing 2011–2012.
Þingskjal 802 — 522. mál.
Tillaga til þingsályktunar
um rannsókn á starfsemi lífeyrissjóðanna frá 1997 til 2011.
Flm.: Eygló Harðardóttir, Margrét Tryggvadóttir, Siv Friðleifsdóttir,
Birkir Jón Jónsson, Vigdís Hauksdóttir, Þráinn Bertelsson,
Birgitta Jónsdóttir, Lilja Mósesdóttir, Þór Saari.
Alþingi ályktar, í samræmi við lög um rannsóknarnefndir, nr. 68/2011, að skipa þriggja manna rannsóknarnefnd er rannsaki starfsemi lífeyrissjóðanna frá 1997 til 2011.
Rannsóknarnefndin varpi sem skýrustu ljósi á starfsemi lífeyrissjóðanna á þessu tímabili, þ.m.t. fjárfestingarstefnu, stjórnun, stefnumótun, ákvarðanatöku, áhættumat, endurskoðun, eftirlit, markaðsáhrif, tryggingafræðilega stöðu og tengsl við atvinnulífið, verkalýðshreyfinguna og stjórnmálamenn.
Nefndin beri laga- og starfsumhverfi íslenska lífeyrissjóðakerfisins saman við lífeyrissjóði í nágrannalöndunum og leggi fram tillögur til úrbóta, þ.m.t. um laga- og reglugerðarbreytingar.
Lagt verði mat á ábyrgð og aðkomu stjórnsýsluaðila og ábyrgð og aðkomu einstakra ráðherra að einstökum ákvörðunum og/eða eftirliti með lífeyrissjóðunum.
Nefndin geri eftir atvikum ráðstafanir til þess að hlutaðeigandi yfirvöld fjalli um mál þar sem grunur leikur á refsiverðri háttsemi eða brotum á starfsskyldum og geri jafnframt grein fyrir þeim málum í skýrslu til Alþingis.
Rannsóknarnefndin skili forseta Alþingis skýrslu með rökstuddum niðurstöðum rannsóknarinnar eigi síðar en 1. janúar 2013 ásamt þeim samantektum og úttektum sem nefndin ákveður að láta vinna í þágu rannsóknarinnar.
Greinargerð.
Með þingsályktun um viðbrögð Alþingis við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010 var samþykkt að ráðist yrði í sjálfstæða og óháða rannsókn á vegum Alþingis á starfsemi lífeyrissjóða á Íslandi frá setningu laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997, og síðar (sbr. þskj. 1537 á 138. löggjafarþingi). Í kjölfar þess skyldi fara fram heildarendurskoðun á stefnu og starfsemi lífeyrissjóðanna.
Landssamtök lífeyrissjóða samþykktu 24. júní 2010 að fara af stað með úttekt á fjárfestingarstefnu, ákvarðanatöku og lagalegu umhverfi lífeyrissjóðanna í aðdraganda bankahrunsins 2008. Nefndin sem Landssamtökin skipuðu skilaði af sér skýrslu 3. febrúar 2012. Í nefndinni sátu Hrafn Bragason, lögfræðingur og fyrrverandi hæstaréttadómari sem var formaður nefndarinnar, Guðmundur Heiðar Frímannsson, siðfræðingur og prófessor við Háskólann á Akureyri, og Héðinn Eyjólfsson viðskiptafræðingur. Nefndinni var einkum falið að fjalla um hvernig staðið var að stefnumótun, ákvarðanatöku og áhættumati við fjárfestingar í aðdraganda bankahrunsins. Sérstaklega skyldi skoða hvernig gildandi fjárfestingarstefnu sjóðanna var fylgt eftir síðustu tvö árin fyrir hrun. Nefndin skyldi einnig taka til umfjöllunar þau atriði sem beinast sérstaklega að lífeyrissjóðum í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis og sérstaks vinnuhóps um starfshætti og siðferði um aðdraganda og orsakir falls bankanna 2008.
Í skýrslu nefndar Landssamtaka lífeyrissjóða kom fram að rannsóknarheimildir nefndarinnar hefðu byggst á samþykkt stjórnar og varastjórnar Landssamtaka lífeyrissjóða frá 24. júní 2010. Störf nefndarinnar voru þannig háð því að einstakir sjóðir, stjórnir þeirra og starfsmenn ynnu með nefndinni á þann hátt að þeir afhentu henni gögn og gæfu henni skýringar. Jafnframt aflaði nefndin sér gagna og upplýsinga frá opinberum stofnunum, fjármálafyrirtækjum og einkafyrirtækjum. Nefndin hafði þannig ekki valdheimildir til að krefjast þess að gögn, upplýsingar eða skýringar kæmu fram líkt og rannsóknarnefndir Alþingis hafa samkvæmt lögum um rannsóknarnefndir, nr. 68/2011. Eftirlitsstofnanir með lífeyrissjóðunum gátu borið fyrir sig þagnarskyldu í ríkum mæli, ekki var hægt að kveðja fólk til skýrslutöku vildi það ekki gefa skýrslu né heldur gat nefndin gert rannsóknir á starfsstað.
Við afgreiðslu þingsályktunar um viðbrögð við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010 lá fyrir að Landssamtök lífeyrissjóða hygðust gera sjálfstæða úttekt á starfsemi lífeyrissjóðanna. Þrátt fyrir það ályktaði Alþingi, á grunni þeirra upplýsinga sem fram komu í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis, að sjálfstæð og óháð rannsókn skyldi fara fram á starfseminni frá setningu laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997. Niðurstöður nefndar Landssamtaka lífeyrissjóðanna staðfesta enn frekar að fullt tilefni er til að sú rannsókn fari fram og í framhaldi þess verði farið í heildarendurskoðun á stefnu og starfsemi sjóðanna.
Því er lagt til að Alþingi álykti að slík rannsókn fari fram í samræmi við lög um rannsóknarnefndir og ályktun Alþingis um viðbrögð Alþingis við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis 2010.
