Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 303. máls.
141. löggjafarþing 2012–2013.
Þingskjal 725 — 303. mál.
2. umræða.
Með frumvarpinu er lagt til að enn á ný verði frestað gildistöku ákvæðis laga nr. 112/ 2008, um sjúkratryggingar, sem felur Sjúkratryggingum Íslands að annast samningsgerð við heilbrigðisstofnanir í eigu ríkisins og samninga við sveitarfélög og aðra sem reka hjúkrunarheimili. Ákvæðið átti að taka gildi 1. janúar 2010 en gildistöku þess hefur verið frestað ítrekað. Minni hlutinn leggst gegn því að gildistöku ákvæðisins verði frestað. Með því að fresta því til ársins 2014 er verið að fara þvert gegn markmiðum laga um sjúkratryggingar en þar segir í 1. gr.:
„Markmið laga þessara er að tryggja sjúkratryggðum aðstoð til verndar heilbrigði og jafnan aðgang að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag, svo sem nánar er kveðið á um í lögum þessum og í samræmi við lög um heilbrigðisþjónustu, lög um réttindi sjúklinga og önnur lög eftir því sem við á.
Jafnframt er markmið laga þessara að stuðla að rekstrar- og þjóðhagslegri hagkvæmni heilbrigðisþjónustu og hámarksgæðum hennar eftir því sem frekast er unnt á hverjum tíma. Þá er markmið laga þessara að styrkja hlutverk ríkisins sem kaupanda heilbrigðisþjónustu og kostnaðargreina heilbrigðisþjónustuna.“
Þessar tvær markmiðsgreinar tengjast órjúfanlegum böndum, því að til að tryggja öllum heilbrigðisþjónustu þarf greiðandi þjónustunnar að gera eins góða samninga um kaup á heilbrigðisþjónustu og kostur er. Engin betri leið hefur fundist en kostnaðargreining þjónustunnar en það leiðir m.a. af sér að samið er um þá þjónustu sem er hagstæðust hverju sinni.
Fyrir tveimur árum var samþykkt með lögum nr. 147/2010 að fresta gildistöku ákvæðisins um eitt ár og gert ráð fyrir að ákvæðið tæki gildi 1. janúar 2012 en upphafleg tillaga ráðuneytisins var þá að gildistakan frestaðist í þrjú ár. Alþingi hafnaði þeirri leið og samþykkti frestun í eitt ár. Ljóst er nú að ráðuneytið hefur á engan hátt notað síðastliðin tvö ár til undirbúnings því að ákvæðið tæki gildi nú um áramótin og má því segja að vilji Alþingis hafi verið hunsaður af framkvæmdarvaldinu. Þessi vinnubrögð eru ámælisverð að mati minni hlutans. Nú er lagt til að gildistakan frestist enn um sinn og nú um tvö ár, þ.e. til 1. janúar 2015. Forsaga málsins gefur þó ástæðu til að efast um að því verði fylgt eftir af hálfu ráðuneytisins og að ákvæðið muni þá taka gildi að ári.
Umsagnaraðilar leggjast eins og minni hlutinn gegn áframhaldandi frestun á gildistöku ákvæðisins.
Sjúkratryggingar Íslands: „Sérstök athygli er vakin á því að þetta er í fjórða sinn sem lagt er til að fresta fullri gildistöku laga um sjúkratryggingar með sérstökum lögum. Í þrígang hefur henni verið frestað um eitt ár, fyrst með lögum frá 2009, þá lögum frá 2010 og síðast með lögum nr. 155 frá 23. desember 2011. Nú er lagt til að fresta óskoraðri gildistöku laganna um tvö ár.
Á síðasta ári var einnig lögð til frestun um tvö ár, en henni síðan breytt í eitt ár í samræmi við tillögu meiri hluta velferðarnefndar. Í nefndaráliti með breytingartillögunni þingskjal 504, 359. mál, sagði orðrétt: „Meiri hlutinn leggur áherslu á að árið verið nýtt til að ljúka stefnumörkun vegna sjúkratrygginga og meta reynslu og stöðu Sjúkratrygginga Íslands og mun fylgja því eftir að það verði gert.“ Sjúkratryggingar Íslands telja mikilvægt að við þessi orð verði staðið.“
Læknafélag Íslands: „Varðandi frestun framkvæmdar IV. kafla laga nr. 112/2008 þá kemur fram í frumvarpinu að Sjúkratryggingar leggjast gegn frekari frestun. Upphaflega áttu ákvæði kaflans að öðlast gildi 1. janúar 2009. LÍ telur eðlilegt að horft sé til afstöðu þeirrar stofnunar sem framkvæmir lögin, þegar kemur að gildistöku þessa kafla.“
Samtök atvinnulífsins: „Markmið laga nr. 112/2008, um sjúkratryggingar, er m.a. að kostnaðargreina heilbrigðisþjónustuna. Ætlunin var að taka upp blandaða fjármögnun á heilbrigðisstofnunum þar sem fjármagn fylgir sjúklingum. Sjúkratryggingum Íslands var ætlað að styrkja hlutverk ríkisins sem kaupanda heilbrigðisþjónustu með uppbyggingu þekkingar og faglegrar aðferðafræði við samningagerð um kaup á heilbrigðisþjónustu. Þar með átti að skapa svigrúm til fjölbreytilegri rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu, m.a. með útboðum og þjónustusamningum, en jafnframt að tryggja að allir hafi að henni jafnan aðgang, óháð efnahag. Af þessu hefur ekki orðið þrátt fyrir lagaákvæðin. […] Samtök atvinnulífsins hafa af því áhyggjur að verði umrætt frumvarp að lögum þá frestist enn um sinn að Sjúkratryggingar Íslands geti sinnt því mikilvæga hlutverki sem nefnt var að framan.“
Fyrir nefndinni kom fram að Sjúkratryggingar Íslands hafa ekki verið efldar á síðustu árum eins og til stóð við setningu laga um sjúkratryggingar, nr. 112/2008, vegna niðurskurðar í heilbrigðiskerfinu. Kom þetta einnig fram í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 155/2011. Í nefndaráliti minni hluta velferðarnefndar, áður heilbrigðisnefndar, um sambærilegt frumvarp á síðasta löggjafarþingi (þskj. 536, 359. mál) og þarsíðasta (þskj. 501, 191. mál) er vísað til minnisblaðs forstjóra SÍ þar sem var farið yfir þetta atriði, en þar segir:
„Þann forsendubrest sem vitnað er til í athugasemdum með frumvarpinu til skýringar á frestun umræddrar samningsgerðar á vegum SÍ má fyrst og fremst rekja til þess að stofnunin hefur ekki fengið nauðsynlegar fjárveitingar til að sinna verkefninu. Það hefur á hinn bóginn ekki með aukinn kostnað fyrir ríkið að gera heldur það að heilbrigðisráðuneytið hefur ekki fylgt eftir tilflutningi starfa og fjárveitinga til SÍ eins og til stóð þegar lögin um sjúkratryggingar voru samþykkt.
Í því sambandi má nefna:
– Ekki er enn lokið við áformaða fjárhagslega uppskiptingu milli TR og SÍ í samræmi við niðurstöðu ráðgjafanna sem unnu að aðskilnaðinum fyrir forsætisráðuneytið (kostnaðargreining TR, dags. 6. maí 2008, lögð fyrir heilbrigðisnefnd Alþingis í aðdraganda laga nr. 112/2008).
– Ekki hefur enn orðið af tilflutningi 5–6 starfsmanna frá aðalskrifstofu heilbrigðisráðuneytisins til stofnunarinnar vegna samningamálanna, sbr. til dæmis umsögn fjármálaráðuneytis um frumvarp til laga um sjúkratryggingar (þskj. 955, 613. mál).
– Ekki hefur enn orðið af tilflutningi starfsmanna frá heilsugæslunni og Landspítalanum sem sinnt hafa samningsgerð og öðrum verkefnum sem SÍ var ætlað að sinna, sbr. til dæmis ákvæði I til bráðabirgða í lögum nr. 112/2008, um sjúkratryggingar.“
Minni hlutinn leggst alfarið gegn samþykkt frumvarpsins og leggur til að ráðherra ljúki þessu verkefni í stað þess að fresta gildistöku ákvæðisins.
141. löggjafarþing 2012–2013.
Þingskjal 725 — 303. mál.
2. umræða.
Nefndarálit
um frumvarp til laga um breytingu á lögum um sjúkratryggingar, nr. 112/2008,
með síðari breytingum (samningar sjúkratryggingastofnunar).
Frá minni hluta velferðarnefndar.
Með frumvarpinu er lagt til að enn á ný verði frestað gildistöku ákvæðis laga nr. 112/ 2008, um sjúkratryggingar, sem felur Sjúkratryggingum Íslands að annast samningsgerð við heilbrigðisstofnanir í eigu ríkisins og samninga við sveitarfélög og aðra sem reka hjúkrunarheimili. Ákvæðið átti að taka gildi 1. janúar 2010 en gildistöku þess hefur verið frestað ítrekað. Minni hlutinn leggst gegn því að gildistöku ákvæðisins verði frestað. Með því að fresta því til ársins 2014 er verið að fara þvert gegn markmiðum laga um sjúkratryggingar en þar segir í 1. gr.:
„Markmið laga þessara er að tryggja sjúkratryggðum aðstoð til verndar heilbrigði og jafnan aðgang að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag, svo sem nánar er kveðið á um í lögum þessum og í samræmi við lög um heilbrigðisþjónustu, lög um réttindi sjúklinga og önnur lög eftir því sem við á.
Jafnframt er markmið laga þessara að stuðla að rekstrar- og þjóðhagslegri hagkvæmni heilbrigðisþjónustu og hámarksgæðum hennar eftir því sem frekast er unnt á hverjum tíma. Þá er markmið laga þessara að styrkja hlutverk ríkisins sem kaupanda heilbrigðisþjónustu og kostnaðargreina heilbrigðisþjónustuna.“
Þessar tvær markmiðsgreinar tengjast órjúfanlegum böndum, því að til að tryggja öllum heilbrigðisþjónustu þarf greiðandi þjónustunnar að gera eins góða samninga um kaup á heilbrigðisþjónustu og kostur er. Engin betri leið hefur fundist en kostnaðargreining þjónustunnar en það leiðir m.a. af sér að samið er um þá þjónustu sem er hagstæðust hverju sinni.
Fyrir tveimur árum var samþykkt með lögum nr. 147/2010 að fresta gildistöku ákvæðisins um eitt ár og gert ráð fyrir að ákvæðið tæki gildi 1. janúar 2012 en upphafleg tillaga ráðuneytisins var þá að gildistakan frestaðist í þrjú ár. Alþingi hafnaði þeirri leið og samþykkti frestun í eitt ár. Ljóst er nú að ráðuneytið hefur á engan hátt notað síðastliðin tvö ár til undirbúnings því að ákvæðið tæki gildi nú um áramótin og má því segja að vilji Alþingis hafi verið hunsaður af framkvæmdarvaldinu. Þessi vinnubrögð eru ámælisverð að mati minni hlutans. Nú er lagt til að gildistakan frestist enn um sinn og nú um tvö ár, þ.e. til 1. janúar 2015. Forsaga málsins gefur þó ástæðu til að efast um að því verði fylgt eftir af hálfu ráðuneytisins og að ákvæðið muni þá taka gildi að ári.
Umsagnaraðilar leggjast eins og minni hlutinn gegn áframhaldandi frestun á gildistöku ákvæðisins.
Sjúkratryggingar Íslands: „Sérstök athygli er vakin á því að þetta er í fjórða sinn sem lagt er til að fresta fullri gildistöku laga um sjúkratryggingar með sérstökum lögum. Í þrígang hefur henni verið frestað um eitt ár, fyrst með lögum frá 2009, þá lögum frá 2010 og síðast með lögum nr. 155 frá 23. desember 2011. Nú er lagt til að fresta óskoraðri gildistöku laganna um tvö ár.
Á síðasta ári var einnig lögð til frestun um tvö ár, en henni síðan breytt í eitt ár í samræmi við tillögu meiri hluta velferðarnefndar. Í nefndaráliti með breytingartillögunni þingskjal 504, 359. mál, sagði orðrétt: „Meiri hlutinn leggur áherslu á að árið verið nýtt til að ljúka stefnumörkun vegna sjúkratrygginga og meta reynslu og stöðu Sjúkratrygginga Íslands og mun fylgja því eftir að það verði gert.“ Sjúkratryggingar Íslands telja mikilvægt að við þessi orð verði staðið.“
Læknafélag Íslands: „Varðandi frestun framkvæmdar IV. kafla laga nr. 112/2008 þá kemur fram í frumvarpinu að Sjúkratryggingar leggjast gegn frekari frestun. Upphaflega áttu ákvæði kaflans að öðlast gildi 1. janúar 2009. LÍ telur eðlilegt að horft sé til afstöðu þeirrar stofnunar sem framkvæmir lögin, þegar kemur að gildistöku þessa kafla.“
Samtök atvinnulífsins: „Markmið laga nr. 112/2008, um sjúkratryggingar, er m.a. að kostnaðargreina heilbrigðisþjónustuna. Ætlunin var að taka upp blandaða fjármögnun á heilbrigðisstofnunum þar sem fjármagn fylgir sjúklingum. Sjúkratryggingum Íslands var ætlað að styrkja hlutverk ríkisins sem kaupanda heilbrigðisþjónustu með uppbyggingu þekkingar og faglegrar aðferðafræði við samningagerð um kaup á heilbrigðisþjónustu. Þar með átti að skapa svigrúm til fjölbreytilegri rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu, m.a. með útboðum og þjónustusamningum, en jafnframt að tryggja að allir hafi að henni jafnan aðgang, óháð efnahag. Af þessu hefur ekki orðið þrátt fyrir lagaákvæðin. […] Samtök atvinnulífsins hafa af því áhyggjur að verði umrætt frumvarp að lögum þá frestist enn um sinn að Sjúkratryggingar Íslands geti sinnt því mikilvæga hlutverki sem nefnt var að framan.“
Fyrir nefndinni kom fram að Sjúkratryggingar Íslands hafa ekki verið efldar á síðustu árum eins og til stóð við setningu laga um sjúkratryggingar, nr. 112/2008, vegna niðurskurðar í heilbrigðiskerfinu. Kom þetta einnig fram í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 155/2011. Í nefndaráliti minni hluta velferðarnefndar, áður heilbrigðisnefndar, um sambærilegt frumvarp á síðasta löggjafarþingi (þskj. 536, 359. mál) og þarsíðasta (þskj. 501, 191. mál) er vísað til minnisblaðs forstjóra SÍ þar sem var farið yfir þetta atriði, en þar segir:
„Þann forsendubrest sem vitnað er til í athugasemdum með frumvarpinu til skýringar á frestun umræddrar samningsgerðar á vegum SÍ má fyrst og fremst rekja til þess að stofnunin hefur ekki fengið nauðsynlegar fjárveitingar til að sinna verkefninu. Það hefur á hinn bóginn ekki með aukinn kostnað fyrir ríkið að gera heldur það að heilbrigðisráðuneytið hefur ekki fylgt eftir tilflutningi starfa og fjárveitinga til SÍ eins og til stóð þegar lögin um sjúkratryggingar voru samþykkt.
Í því sambandi má nefna:
– Ekki er enn lokið við áformaða fjárhagslega uppskiptingu milli TR og SÍ í samræmi við niðurstöðu ráðgjafanna sem unnu að aðskilnaðinum fyrir forsætisráðuneytið (kostnaðargreining TR, dags. 6. maí 2008, lögð fyrir heilbrigðisnefnd Alþingis í aðdraganda laga nr. 112/2008).
– Ekki hefur enn orðið af tilflutningi 5–6 starfsmanna frá aðalskrifstofu heilbrigðisráðuneytisins til stofnunarinnar vegna samningamálanna, sbr. til dæmis umsögn fjármálaráðuneytis um frumvarp til laga um sjúkratryggingar (þskj. 955, 613. mál).
– Ekki hefur enn orðið af tilflutningi starfsmanna frá heilsugæslunni og Landspítalanum sem sinnt hafa samningsgerð og öðrum verkefnum sem SÍ var ætlað að sinna, sbr. til dæmis ákvæði I til bráðabirgða í lögum nr. 112/2008, um sjúkratryggingar.“
Minni hlutinn leggst alfarið gegn samþykkt frumvarpsins og leggur til að ráðherra ljúki þessu verkefni í stað þess að fresta gildistöku ákvæðisins.
Alþingi, 12. desember 2012.
Unnur Brá Konráðsdóttir,
frsm.
Einar K. Guðfinnsson.
