Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 269. máls.
143. löggjafarþing 2013–2014.
Þingskjal 671 — 269. mál.
1. Hve margir unnu árlega hjá skattrannsóknarstjóra við að upplýsa skattsvik árin 2007– 2013?
Eftirfarandi tafla sýnir heildarstarfsmannafjölda embættisins. Allir starfsmenn embættisins, að undanskildum rekstrarstjóra, starfa með einum eða öðrum hætti að skattrannsóknum og/eða refsimeðferð vegna ætlaðra skattalagabrota.
Þessar upplýsingar og þau svör sem á eftir koma er nauðsynlegt að skoða í heildarsamhengi við aðrar stofnanir skattkerfisins og hlutverk þeirra. Í XI. kafla laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, er að finna ýmis ákvæði um skattyfirvöld. Í 103. gr. laganna segir að skattrannsóknarstjóri ríkisins skuli hafa með höndum rannsóknir samkvæmt þeim lögum og lögum um aðra skatta og gjöld sem á eru lögð af ríkisskattstjóra eða honum falin framkvæmd á. Í sömu grein segir einnig að skattrannsóknarstjóri ríkisins geti að eigin frumkvæði eða eftir kæru hafið rannsókn. Þá skal hann annast rannsóknir í málum sem til hans er vísað, sbr. 6. mgr. 96. gr. laganna. Í 102. gr. tekjuskattslaga er fjallað um skatteftirlit. Þar segir að ríkisskattstjóri annist skatteftirlit samkvæmt þeim lögum og lögum um aðra skatta og gjöld sem honum er falin framkvæmd á. Jafnframt segir að skatteftirlitið taki til hvers konar könnunar á réttmæti skattskila fyrir og eftir álagningu opinberra gjalda og samtímaeftirlits með rekstraraðilum. Í fyrrnefndri 6. mgr. 96. gr. segir að hafi ríkisskattstjóri grun um að skattsvik eða refsiverð brot á lögum um bókhald og ársreikninga hafi verið framin skuli hann tilkynna það skattrannsóknarstjóra ríkisins sem ákveður um framhald málsins. Þá er einnig vert að nefna að þegar endurálagning hefur farið fram í framhaldi af skatteftirliti eða skattrannsókn taka tollstjóri eða aðrir innheimtumenn ríkissjóðs (sýslumaður) við málinu og annast innheimtu þeirra skatta sem af skatteftirliti eða skattrannsóknum leiðir.
2. Hvað nema upplýst skattsvik háum fjárhæðum eftir tegundum skatta og árum?
Í töflunni hér að aftan eru niðurstöður rannsókna skattrannsóknarstjóra á meintum undandregnum skattstofnum í þúsundum króna talið, án álags, sem lokið var við á árunum 2007– 2013.
Í skjalinu er einnig gerð grein fyrir mögulegum rekstrargjöldum og innskatti sem kunna að koma til lækkunar á vanframtöldum skattstofnum, sem og fjármagnstekjum sem ranglega eru taldar fram sem slíkar. Vakin er athygli á því að fjárhæðir í einstökum málum geta tekið breytingum í ferli endurákvörðunar, sem fram fer í kjölfar rannsóknar hjá skattrannsóknarstjóra, sem eftir atvikum getur verið hjá ríkisskattstjóra, yfirskattanefnd eða dómstólum.
Þá er ástæða til að vekja athygli á því að mál er sæta rannsókn hjá skattrannsóknarstjóra sæta ekki öll endurákvörðun skattstofna í kjölfar rannsóknar. Á það einkum við um þann málaflokk sem varðar vanhöld á greiðslu virðisaukaskatts og staðgreiðslu opinberra gjalda, svonefnt vörslufé. Hið sama á við um brot eins og t.d. vanhöld á skilum ársreikninga til opinberrar birtingar hjá ársreikningaskrá. Hafi skattstofnar áður verið áætlaðir, til að mynda sökum þess að ekki hafi verið staðin skil á lögbundnum skattskilagögnum, er tekið tillit til þeirrar áætlunar við endurákvörðun skattstofna.
3. Hverjar eru refsingarnar verði fólk eða fyrirtæki uppvíst að skattsvikum?
Refsingar vegna skattalagabrota eru ávallt fésektir en jafnframt fangelsisrefsing sé um alvarleg brot að ræða.
Taflan sýnir fésektir vegna skattalagabrota ákvarðaðar á árunum 2007–2013 af hálfu skattrannsóknarstjóra, yfirskattanefndar og dómstóla.
Fésektir héraðsdómstóla vegna skattalagabrota námu alls 6.527.647.123 kr. og fésektir dæmdar af Hæstarétti alls 960.127.774 kr. vegna umræddra ára. Í framangreindri töflu hefur verið tekið tillit til breytinga Hæstaréttar frá dæmdri fésekt í héraði, eftir því sem við á.
Fangelsisrefsing var yfirleitt ákvörðuð samhliða fésekt í þeim málum sem sættu ákærumeðferð fyrir dómi. Í langflestum tilvikum var um skilorðsbundna refsingu að ræða.
143. löggjafarþing 2013–2014.
Þingskjal 671 — 269. mál.
Svar
fjármála- og efnahagsráðherra við fyrirspurn frá Vigdísi Hauksdóttur um skattsvik.
1. Hve margir unnu árlega hjá skattrannsóknarstjóra við að upplýsa skattsvik árin 2007– 2013?
Eftirfarandi tafla sýnir heildarstarfsmannafjölda embættisins. Allir starfsmenn embættisins, að undanskildum rekstrarstjóra, starfa með einum eða öðrum hætti að skattrannsóknum og/eða refsimeðferð vegna ætlaðra skattalagabrota.
| Ár | Starfsmannafjöldi | Stöðugildi alls |
| 2013 | 29 | 28,2 |
| 2012 | 30 | 29,2 |
| 2011 | 31 | 30,4 |
| 2010 | 31 | 30,1 |
| 2009 | 22 | 22 |
| 2008 | 22 | 22 |
| 2007 | 21 | 21 |
Þessar upplýsingar og þau svör sem á eftir koma er nauðsynlegt að skoða í heildarsamhengi við aðrar stofnanir skattkerfisins og hlutverk þeirra. Í XI. kafla laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, er að finna ýmis ákvæði um skattyfirvöld. Í 103. gr. laganna segir að skattrannsóknarstjóri ríkisins skuli hafa með höndum rannsóknir samkvæmt þeim lögum og lögum um aðra skatta og gjöld sem á eru lögð af ríkisskattstjóra eða honum falin framkvæmd á. Í sömu grein segir einnig að skattrannsóknarstjóri ríkisins geti að eigin frumkvæði eða eftir kæru hafið rannsókn. Þá skal hann annast rannsóknir í málum sem til hans er vísað, sbr. 6. mgr. 96. gr. laganna. Í 102. gr. tekjuskattslaga er fjallað um skatteftirlit. Þar segir að ríkisskattstjóri annist skatteftirlit samkvæmt þeim lögum og lögum um aðra skatta og gjöld sem honum er falin framkvæmd á. Jafnframt segir að skatteftirlitið taki til hvers konar könnunar á réttmæti skattskila fyrir og eftir álagningu opinberra gjalda og samtímaeftirlits með rekstraraðilum. Í fyrrnefndri 6. mgr. 96. gr. segir að hafi ríkisskattstjóri grun um að skattsvik eða refsiverð brot á lögum um bókhald og ársreikninga hafi verið framin skuli hann tilkynna það skattrannsóknarstjóra ríkisins sem ákveður um framhald málsins. Þá er einnig vert að nefna að þegar endurálagning hefur farið fram í framhaldi af skatteftirliti eða skattrannsókn taka tollstjóri eða aðrir innheimtumenn ríkissjóðs (sýslumaður) við málinu og annast innheimtu þeirra skatta sem af skatteftirliti eða skattrannsóknum leiðir.
2. Hvað nema upplýst skattsvik háum fjárhæðum eftir tegundum skatta og árum?
Í töflunni hér að aftan eru niðurstöður rannsókna skattrannsóknarstjóra á meintum undandregnum skattstofnum í þúsundum króna talið, án álags, sem lokið var við á árunum 2007– 2013.
Í skjalinu er einnig gerð grein fyrir mögulegum rekstrargjöldum og innskatti sem kunna að koma til lækkunar á vanframtöldum skattstofnum, sem og fjármagnstekjum sem ranglega eru taldar fram sem slíkar. Vakin er athygli á því að fjárhæðir í einstökum málum geta tekið breytingum í ferli endurákvörðunar, sem fram fer í kjölfar rannsóknar hjá skattrannsóknarstjóra, sem eftir atvikum getur verið hjá ríkisskattstjóra, yfirskattanefnd eða dómstólum.
Þá er ástæða til að vekja athygli á því að mál er sæta rannsókn hjá skattrannsóknarstjóra sæta ekki öll endurákvörðun skattstofna í kjölfar rannsóknar. Á það einkum við um þann málaflokk sem varðar vanhöld á greiðslu virðisaukaskatts og staðgreiðslu opinberra gjalda, svonefnt vörslufé. Hið sama á við um brot eins og t.d. vanhöld á skilum ársreikninga til opinberrar birtingar hjá ársreikningaskrá. Hafi skattstofnar áður verið áætlaðir, til að mynda sökum þess að ekki hafi verið staðin skil á lögbundnum skattskilagögnum, er tekið tillit til þeirrar áætlunar við endurákvörðun skattstofna.
| Ár | Vanframt. rekstrartekjur | Möguleg rekstrargjöld | Offramtalin rekstrargjöld | Vanframt. skattsk. velta | Vanframt. útskattur | Mögulegur innskattur | Offramt. innskattur |
| 2013 | 185.131 | 94.043 | 193.605 | 788.012 | 171.930 | 60.035 | 14.874 |
| 2012 | 423.825 | 46.501 | 24.581 | 1.455.662 | 364.420 | 131.593 | 33.282 |
| 2011 | 254.820 | 11.141 | 0 | 1.542.039 | 379.658 | 48.458 | 16.905 |
| 2010 | 271.404 | 13.398 | 547.156 | 337.438 | 82.672 | 1.234 | 12.759 |
| 2009 | 627.543 | 262.658 | 2.487 | 919.529 | 226.199 | 54.576 | 8.857 |
| 2008 | 1.270.734 | 799.517 | 11.400 | 2.638.500 | 646.310 | 226.956 | 5.057 |
| 2007 | 855.091 | 397.675 | 91.944 | 1.148.938 | 280.956 | 72.107 | 10.776 |
| Samtals | 3.888.548 | 1.624.932 | 871.173 | 8.830.118 | 2.152.146 | 594.959 | 102.510 |
| Ár | Vanframtalið reiknað endurgjald | Vanframt. launagr. til starfsm. | Vanframt. tekjur | Offramt. fjárm.tekjur | Vanframt. fjárm.tekjur | Vangr. vsk/ stgr. | Annað |
| 2013 | 0 | 146.837 | 2.957.682 | 155.900 | 734.182 | 662.270 | 10.713 |
| 2012 | 9.996 | 0 | 1.512.766 | 847.753 | 1.340.717 | 621.930 | 3.565.064 |
| 2011 | 2.592 | 0 | 1.940.766 | 1.875.324 | 4.315.044 | 824.536 | 0 |
| 2010 | 0 | 5.241 | 1.179.007 | 33.664 | 1.087.102 | 658.857 | 533.502 |
| 2009 | 61.819 | 0 | 125.768 | 94.629 | 80.349 | 721.882 | 0 |
| 2008 | 128.775 | 437.310 | 24.299 | 0 | 138.131 | 1.187.470 | 150.575 |
| 2007 | 109.261 | 262.072 | 0 | 40.000 | 2.750 | 685.283 | 190.746 |
| Samtals | 312.442 | 851.459 | 7.740.289 | 3.047.270 | 7.698.275 | 5.362.228 | 4.450.599 |
3. Hverjar eru refsingarnar verði fólk eða fyrirtæki uppvíst að skattsvikum?
Refsingar vegna skattalagabrota eru ávallt fésektir en jafnframt fangelsisrefsing sé um alvarleg brot að ræða.
| Ár | SRS (þús. kr.) |
YSKN (þús.kr.) |
Dómstólar (þús.kr.) | Samtals (þús.kr.) |
| 2013 | 33.460 | 298.630 | 1.416.620 | 1.748.710 |
| 2012 | 58.440 | 264.800 | 856.391 | 1.179.631 |
| 2011 | 34.210 | 239.055 | 718.395 | 991.660 |
| 2010 | 45.600 | 548.840 | 1.386.544 | 1.980.984 |
| 2009 | 52.830 | 319.910 | 794.673 | 1.167.413 |
| 2008 | 82.620 | 126.560 | 851.811 | 1.060.991 |
| 2007 | 93.370 | 193.830 | 315.601 | 602.801 |
| Samtals | 400.530 | 1.991.625 | 6.340.035 | 8.732.190 |
Taflan sýnir fésektir vegna skattalagabrota ákvarðaðar á árunum 2007–2013 af hálfu skattrannsóknarstjóra, yfirskattanefndar og dómstóla.
Fésektir héraðsdómstóla vegna skattalagabrota námu alls 6.527.647.123 kr. og fésektir dæmdar af Hæstarétti alls 960.127.774 kr. vegna umræddra ára. Í framangreindri töflu hefur verið tekið tillit til breytinga Hæstaréttar frá dæmdri fésekt í héraði, eftir því sem við á.
Fangelsisrefsing var yfirleitt ákvörðuð samhliða fésekt í þeim málum sem sættu ákærumeðferð fyrir dómi. Í langflestum tilvikum var um skilorðsbundna refsingu að ræða.
