Ferill 274. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.

144. löggjafarþing 2014–2015.
Þingskjal 332  —  274. mál.



Tillaga til þingsályktunar


um endurskoðun stjórnarskrár lýðveldisins Íslands.


Flm.: Birgitta Jónsdóttir, Jón Þór Ólafsson, Helgi Hrafn Gunnarsson.


    Alþingi ályktar að fara beri að skýrum vilja meiri hluta kjósenda eins og hann birtist í þjóðaratkvæðagreiðslunni 20. október 2012 og skorar á forsætisráðherra að hafa þessa ályktun að leiðarljósi við endurskoðun stjórnarskrár lýðveldisins á yfirstandandi kjörtímabili. Í þeirri vinnu skuli tekið fullt tillit til þess mikla starfs sem fólkið í landinu, stjórnlagaráð og Alþingi lögðu sameiginlega af mörkum við endurskoðun stjórnarskrárinnar á liðnu kjörtímabili.

Greinargerð.

    Stjórnskipun Íslands byggist á þeirri grunnhugmynd vestrænna lýðræðisríkja að allt ríkisvald sé sprottið frá þjóðinni og að þjóðin sé stjórnarskrárgjafinn. Afdráttarlaus vilji kjósenda varðandi nýja stjórnarskrá liggur fyrir í veigamiklum atriðum eftir ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu sem Alþingi boðaði til og haldin var 20. október 2012.
    Alþingi býr nú sem stendur við fordæmalaust vantraust almennings í landinu. Í skýrslu Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands um traust til Alþingis, sem gefin var út í maí 2013, kemur fram að mikill meiri hluti svarenda taldi að það mundi auka traust þeirra til Alþingis mikið eða nokkuð mikið ef starf þess væri markvissara (93%). Þegar Alþingi spyr þjóðina álits í jafnveigamiklu máli og gert var 20. október 2012 er ekki óeðlilegt að Alþingi lýsi því yfir að taka skuli mark á niðurstöðunni og hlíta henni, annað er ómarkvisst.
    Forsætisráðherra skipaði stjórnarskrárnefnd 6. nóvember 2013 og í henni eiga sæti fulltrúar frá öllum stjórnmálaflokkum sem eiga sæti á Alþingi. Um vinnu nefndarinnar segir í minnisblaði forsætisráðherra:
    „Hliðsjón verður höfð af vinnu undanfarinna ára um efnið, meðal annars tillögum stjórnlagaráðs og stjórnlaganefndar, niðurstöðum þjóðaratkvæðagreiðslu og starfi stjórnarskrárnefndar sem starfaði 2005–2007. Þá verði nýlegar stjórnarskrárbreytingar í nágrannalöndum einnig hafðar til hliðsjónar, sem og önnur þróun í stjórnarskrármálum á alþjóðavettvangi. Nefndin gerir stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis grein fyrir framvindu nefndarstarfsins eftir því sem eðlilegt er. Óskað verður eftir því að vinnu nefndarinnar ljúki tímanlega svo að hægt sé að samþykkja frumvarp á yfirstandandi kjörtímabili en unnt er að áfangaskipta vinnunni eftir því sem henta þykir. Nefndin ákveður að öðru leyti sjálf verklag sitt.“
    Tillaga þessi var flutt á 143. löggjafarþingi (8. mál) en hlaut ekki afgreiðslu. Flutningsmenn tillögunnar fagna vilja forsætisráðherra til að halda áfram og ljúka farsællega starfi við endurskoðun stjórnarskrárinnar og vilja með endurflutningi þessarar tillögu til þingsályktunar gefa þingmönnum tækifæri til þess að veita áframhaldandi ferli aukið vægi með því að lýsa því yfir af hálfu Alþingis að fara skuli að vilja kjósenda í þjóðaratkvæðagreiðslunni 20. október 2012 og taka skuli fullt tillit til þess starfs sem fram fór á liðnu kjörtímabili af hálfu stjórnlaganefndar, þjóðfundar, stjórnlagaráðs og Alþingis.

Fylgiskjal I.

Spurningar í þjóðaratkvæðagreiðslunni 2012.


     1.      Vilt þú að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá?
     2.      Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði náttúruauðlindir sem ekki eru í einkaeigu lýstar þjóðareign?
     3.      Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um þjóðkirkju á Íslandi?
     4.      Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði persónukjör í kosningum til Alþingis heimilað í meira mæli en nú er?
     5.      Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að atkvæði kjósenda alls staðar að af landinu vegi jafnt?
     6.      Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að tiltekið hlutfall kosningarbærra manna geti krafist þess að mál fari í þjóðaratkvæðagreiðslu?


Fylgiskjal II.

Skipting já- og nei-svara í þjóðaratkvæðagreiðslunni 2012.


Fjöldi atkvæða Hlutfall
Alls Já Nei Já Nei
Spurningar
1. Tillögur stjórnlagaráðs 109.811 73.509 36.302 66,9 33,1
2. Náttúruauðlindir 102.230 84.760 17.470 82,9 17,1
3. Þjóðkirkjan 102.369 58.455 43.914 57,1 42,9
4. Persónukjör 100.111 78.451 21.660 78,4 21,6
5. Jafnt vægi atkvæða 100.243 66.653 33.590 66,5 33,5
6. Þjóðaratkvæði 99.073 72.633 26.440 73,3 26,7
Heimild: Hagtíðindi 2013:1, 18. apríl 2013, bls. 13.