Ferill 503. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
Þingskjal 873 — 503. mál.
Frumvarp til laga
um farmflutninga á landi.
(Lagt fyrir Alþingi á 144. löggjafarþingi 2014–2015.)
1. gr.
Gildissvið.
Ráðherra er heimilt í reglugerð að mæla fyrir um veitingu undanþága frá ákvæðum þessara laga fyrir tiltekna vöruflutninga vegna eðlis varanna sem fluttar eru eða vegna þess hversu stutta vegalengd er um að ræða.
2. gr.
Yfirstjórn.
3. gr.
Orðskýringar.
a. Almennt rekstrarleyfi: Leyfi skv. 4. gr. sem allir sem stunda farmflutninga gegn endurgjaldi þurfa að hafa.
b. Farmflutningar í atvinnuskyni: Flutningur á hvers kyns farmi gegn endurgjaldi þegar flutningsþjónusta er seld sérstaklega og flytjandi starfar við flutningsþjónustu, t.d. sem flutningsfyrirtæki eða vörubifreiðastjóri.
c. Farmflutningar í eigin þágu: Flutningur farms þegar ekki er innheimt sérstakt gjald fyrir flutninginn, t.d. flutningur iðnfyrirtækis á eigin hráefni eða aðföngum með merktum bifreiðum, einnig flutningur verktaka sem starfa við annars konar verktöku en flutningsþjónustu þótt flutningurinn sé hluti af verki, svo sem verktaka við byggingar.
4. gr.
Almennt rekstrarleyfi.
Leyfi má veita einstaklingum eða lögaðilum, hvort sem þeir eru fyrirtæki, félög eða stofnanir. Leyfishafi skal uppfylla skilyrði 1. tölul. 1. mgr. 5. gr.
Ef leyfishafinn er einstaklingur skal hann jafnframt uppfylla skilyrði 2. og 3. tölul. 1. mgr. 5. gr.
Ef leyfishafi er lögaðili skal starfa hjá honum forsvarsmaður sem ber ábyrgð á rekstrinum. Forsvarsmaður skal uppfylla skilyrði 2. og 3. tölul. 1. mgr. 5. gr.
Leyfisbréf og leyfismerki skulu gefin út af Samgöngustofu. Leyfishafi skal hafa leyfisbréfið sýnilegt í bifreið sinni og leyfismerki fest í vinstri kant framrúðu eða á númeraplötu bifreiðarinnar. Leyfi skal gilda í fimm ár og vera óframseljanlegt.
Ekkert leyfi þarf til flutnings í eigin þágu.
5. gr.
Skilyrði leyfis.
1. Hafa starfsstöð hér á landi.
2. Hafa fullnægjandi fjárhagsstöðu eins og nánar er kveðið á um í reglugerð.
3. Fullnægja skilyrðum um starfshæfni eins og nánar er kveðið á um í reglugerð.
4. Hafa góðan orðstír, svo sem að hafa ekki verið dæmdur til refsingar eða framið alvarleg eða ítrekuð brot á lögum og reglugerðum sem um starfsgreinina gilda. Hafi brot verið smávægilegt eða langt er um liðið frá því að brot var framið getur umsækjandi þó öðlast leyfi samkvæmt lögunum.
Skilyrðum skv. 1. mgr. verður leyfishafi einnig að fullnægja á leyfistímanum.
Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur í reglugerð um umsóknir um leyfi, skilyrði fyrir leyfum og framkvæmd leyfisveitinga.
6. gr.
Farmflutningar innan Evrópska efnahagssvæðisins, milli aðildarríkja stofnsamnings Fríverslunarsamtaka Evrópu og milli Íslands og Færeyja.
Ráðherra er heimilt að setja nánari ákvæði um slík leyfi í reglugerð.
7. gr.
Leyfisgjöld.
Ráðherra setur að tillögu Samgöngustofu reglur um gjald fyrir:
1. Rekstrarleyfi skv. 4. gr.
2. Tímabundna innlögn leyfis.
3. Úttekt leyfis skv. 2. mgr. 17. gr.
4. Annars konar vottorð eða umsýslu.
Við ákvörðun gjalda skv. 2. mgr. skal leggja til grundvallar kostnað vegna launa og launatengdra gjalda, aksturs, þjálfunar og endurmenntunar, aðkeyptrar sérfræðiþjónustu, húsnæðis, starfsaðstöðu, búnaðar og tækja og stjórnunar- og stoðþjónustu. Fjárhæð gjalda skal taka mið af þeim kostnaði sem almennt hlýst af þeirri þjónustu sem Samgöngustofa veitir.
Framangreind gjöld skulu renna til Samgöngustofu og standa undir framkvæmd leyfisveitinga og eftirliti samkvæmt lögum þessum. Samgöngustofu er heimilt að fela þriðja aðila útgáfu og eftirlit. Í slíkum tilvikum er þriðja aðila heimilt við álagningu gjalda að taka tillit til viðeigandi tekna og hæfilegs hagnaðar af framkvæmdinni.
8. gr.
Veiting upplýsinga til stjórnvalda.
Samgöngustofu er heimilt, að undangenginni skriflegri áskorun um að verða við upplýsingabeiðni skv. 1. mgr., að leggja dagsektir á aðila veiti hann ekki umbeðnar upplýsingar. Ákvörðun um dagsektir skal tilkynnt bréflega á sannanlegan hátt þeim sem hún beinist að. Dagsektirnar geta numið frá 10.000 kr. til 100.000 kr. á dag. Skal við ákvörðun dagsekta líta til eðlis og alvarleika aðstæðna hverju sinni.
Aðila er heimilt að kæra ákvörðun Samgöngustofu um beitingu dagsekta skv. 2. mgr. til ráðuneytisins innan fjórtán daga frá því að honum var tilkynnt um ákvörðunina. Ráðuneytið skal kveða upp úrskurð eins fljótt og unnt er. Ákvarðanir Samgöngustofu um dagsektir eru aðfararhæfar og renna í ríkissjóð. Málskot til ráðuneytisins frestar aðför.
9. gr.
Eftirlit.
Samgöngustofu er heimilt að gefa út og birta opinberlega almenn leiðbeinandi tilmæli um starfshætti aðila, enda varði málefnið starfsemi aðila samkvæmt lögum þessum.
10. gr.
Tilkynningar um brot.
11. gr.
Framkvæmd eftirlits.
Samgöngustofa getur leitað aðstoðar lögreglu við að stöðva ökutæki í þágu eftirlits samkvæmt lögum þessum til að framfylgja kyrrsetningu ökutækis og öðrum lögmætum fyrirmælum í þágu eftirlits.
Ökumanni og eiganda er skylt að verða við lögmætum tilmælum eftirlitsmanns og lögreglu í tengslum við framkvæmd eftirlits, þar á meðal að veita upplýsingar um innihald farms og í þágu hvers flutningur á sér stað.
Rekstraraðili ber ábyrgð á farmi sem hann flytur þegar ökutæki er stöðvað samkvæmt þessari grein og ber ábyrgð á að útvega áframhaldandi flutning.
Ráðherra er heimilt í reglugerð að setja nánari reglur um framkvæmd eftirlits.
12. gr.
Tækifæri til úrbóta.
Samgöngustofa skal gera athugasemdir ef hún telur hag eða rekstur aðila að öðru leyti óeðlilegan, enda þótt ákvæði 1. mgr. eigi ekki við, og er henni jafnframt heimilt að krefjast þess með sannanlegum hætti að úr sé bætt innan hæfilegs frests.
Sinni aðili ekki kröfu um úrbætur innan gefins frests er Samgöngustofu heimilt að leggja á viðkomandi dagsektir. Ákvörðun um dagsektir skal tilkynnt bréflega á sannanlegan hátt þeim sem hún beinist að. Dagsektirnar geta numið frá 10.000 til 100.000 kr. á dag.
Aðila er heimilt að kæra ákvörðun Samgöngustofu um beitingu dagsekta skv. 3. mgr. til ráðuneytisins innan fjórtán daga frá því að honum var tilkynnt um ákvörðunina. Ráðuneytið skal kveða upp úrskurð eins fljótt og unnt er. Ákvarðanir Samgöngustofu um dagsektir eru aðfararhæfar. Málskot til ráðuneytisins frestar aðför.
13. gr.
Afturköllun leyfis tímabundið.
Um málsmeðferð við tímabundna afturköllun gilda ákvæði stjórnsýslulaga.
14. gr.
Afturköllun leyfis ótímabundið.
Um málsmeðferð við endanlega afturköllun leyfis gilda ákvæði stjórnsýslulaga.
15. gr.
Svipting leyfis.
Um málsmeðferð við töku ákvörðunar um sviptingu leyfis gilda ákvæði stjórnsýslulaga.
Séu ríkar ástæður til að ætla að skilyrði fyrir sviptingu leyfis séu fyrir hendi og að töf á sviptingu geti haft hættu í för með sér er Samgöngustofu heimilt að svipta leyfishafa leyfi þegar í stað til bráðabirgða þar til endanleg ákvörðun í málinu hefur verið tekin.
16. gr.
Brottfall leyfis.
Leyfi fellur niður ef leyfishafi eða forsvarsmaður leyfishafa uppfyllir ekki lengur skilyrði leyfisins.
Hafi Samgöngustofu borist vitneskja um að leyfishafi eða forsvarsmaður leyfishafa uppfylli ekki lengur skilyrði fyrir útgáfu leyfis getur hún fellt leyfið úr gildi.
Samgöngustofa skal með sannanlegum hætti senda leyfishafa skriflega tilkynningu um niðurfellingu leyfis og frá hvaða tíma leyfi telst niður fallið.
17. gr.
Innlögn leyfis.
Leyfishafi getur nálgast leyfi sitt að nýju uppfylli hann skilyrði fyrir útgáfu leyfis sem sett voru þegar hann fékk það fyrst.
18. gr.
Refsingar.
Röng upplýsingagjöf skv. 3. mgr. 11. gr. varðar refsingu skv. 146. gr. almennra hegningarlaga, nr. 19/1940.
19. gr.
Málskot.
20. gr.
Reglugerð.
Ráðherra er heimilt að setja reglugerðir um skipulag á farmflutningum vegna skuldbindinga er leiðir af samningnum um Evrópska efnahagssvæðið.
21. gr.
Gildistaka.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Um farmflutninga á landi gilda í dag lög um fólksflutninga og farmflutninga á landi, nr. 73/2001. Samhliða frumvarpi þessu er lagt fram á Alþingi frumvarp til heildarlöggjafar um farþegaflutninga á landi í atvinnuskyni. Á undanförnum árum hafa töluverðar breytingar orðið á farþegaflutningum á landi, ekki síst með ört vaxandi ferðaþjónustu sem og áherslubreytingum stjórnvalda og markmiðum um eflingu almenningssamgangna. Löggjöf um samgöngur á landi í atvinnuskyni hefur ekki tekið breytingum í samræmi við þá þróun. Þá hefur ekki verið fyrir að fara heildstæðri löggjöf um farþegaflutninga heldur er reglur á þessu sviði að finna í nokkrum lagabálkum. Frumvarpi til laga um farþegaflutninga á landi í atvinnuskyni er þannig ætlað að samræma löggjöf um farþegaflutninga í einn heildstæðan lagabálk og aðlaga löggjöfina samtímis að EES-rétti á þessu sviði.
Í tengslum við framlagningu heildarfrumvarps um farþegaflutninga á landi í atvinnuskyni reynist nauðsynlegt að fjarlægja úr löggjöf um fólksflutninga og farmflutninga á landi, nr. 73/2001, þau ákvæði er snúa að fólksflutningum. Þá hefur reynslan leitt í ljós að gera þarf breytingar á löggjöf um farmflutninga, m.a. með tilliti til eftirlitsheimilda Samgöngustofu með flutningsgreininni.
Frumvarp þetta, sem unnið var í innanríkisráðuneytinu, er þannig lagt fram í því skyni að annars vegar gera nauðsynlegar breytingar á lögum nr. 73/2001 í tengslum við lögfestingu heildarlöggjafar um fólksflutninga á landi í atvinnuskyni og hins vegar að mæta þörfinni á auknu eftirliti með farmflutningagreininni. Þá er að finna í frumvarpinu viðbætur við núgildandi löggjöf sem tengjast skuldbindingum íslenska ríkisins samkvæmt EES-samningnum. Tekin var ákvörðun um það við vinnslu frumvarpsins að hentugra væri og skýrara að setja fram frumvarp til nýrra laga um farmflutninga á landi frekar en að leggja til breytingar á núgildandi lögum nr. 73/2001, um fólksflutninga og farmflutninga á landi.
II. Tilefni, markmið og nauðsyn lagasetningarinnar.
Tilefni þeirra breytinga sem eingöngu leiðir af fyrirhugaðri heildarlöggjöf um farþegaflutninga skýrir sig að mestu leyti sjálft, en ákvæði 2.–6. gr. frumvarpsins eru óbreytt ákvæði frá núgildandi lögum um fólksflutninga og farmflutninga á landi, nr. 73/2001, að öðru leyti en því að fjarlægðar hafa verið allar vísanir í fólksflutninga, enda þykir ástæða til að fara nánar yfir tilefni þeirra ákvæða sem snúa að eftirliti með farmflutningagreininni og innleiðingu tiltekinna EES-reglugerða. Nýlega voru teknar upp í EES-samninginn þrjár reglugerðir sem saman mynda hinn svokallaða „Road-pakka“. Tvær af þessum reglugerðum snúa að farmflutningum, eða reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1072/2009 um sameiginlegar reglur um aðgang að mörkuðum fyrir farmflutninga á vegum milli landa og reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1071/2009 um sameiginlegar reglur varðandi skilyrði sem uppfylla þarf til þess að mega starfa sem flutningsaðili á vegum og um niðurfellingu á tilskipun ráðsins 96/26/EB. Gerðirnar voru teknar upp í samninginn með fyrirvara um lagabreytingu. Svo sem sjá má eru gerðirnar frá 2009 og hafa því verið í gildi í Evrópusambandinu í þó nokkurn tíma. Svo sem nánar er greint frá í kafla III hér á eftir er reglugerð (ESB) nr. 1071/ 2009 sú af þessum tveimur sem hafa mun mest áhrif hér á landi en tilgangur hennar er m.a. að samræma reglur um aðgang að starfsgrein farmflytjenda á vegum og starfsgrein aðila sem stunda farþegaflutninga á vegum til þess að koma á innri markaði í flutningum á vegum með eðlilegum samkeppnisskilyrðum. Sýnt þótti við setningu þeirrar gerðar að misræmi á milli landa í beitingu reglna þessu að lútandi hefði í för með sér ýmsar neikvæðar afleiðingar, m.a. röskun á samkeppni, ófullnægjandi gagnsæi á markaði og ósamræmt eftirlit. Reglunum er ætlað að leysa af hólmi þær reglur sem fólgnar voru í tilskipun ráðsins 96/26/EB sem þegar er innleidd í íslenskan rétt með lögum nr. 73/2001, um fólksflutninga og farmflutninga á landi, og reglugerð (ESB) nr. 100/2006 um efnisflutninga á vegum. Á grundvelli skuldbindinga sinna samkvæmt EES-samningnum er íslenska ríkinu þannig skylt gera flutningsstarfsemi á vegum háða starfsleyfi að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Við framkvæmd núgildandi laga hefur komið í ljós að erfitt hefur reynst fyrir þær stofnanir sem farið hafa með eftirlit með flutningsgreininni, áður Vegagerðina og nú Samgöngustofu, að halda uppi eftirliti auk þess sem þau úrræði sem stofnanirnar hafa haft á grundvelli laganna hafa verið af afar skornum skammti. Þannig hefur reynst erfitt að tryggja það að jafnræði sé meðal þeirra sem stunda leyfisskylda flutningsstarfsemi samkvæmt lögunum og þannig jöfn samkeppnisskilyrði. Hefur þetta komið fram í samtölum ráðuneytisins við hagsmunaaðila í greininni sem ítrekað hafa óskað eftir því að eftirlitið verði virkt og úrræði eftirlitsstofnananna aukin eða leyfið að öðrum kosti lagt niður. Vandinn hefur verið staðfestur með samráði við viðkomandi stofnanir og er það því mat ráðuneytisins að til að raunhæft sé að íslenska ríkið uppfylli skyldur sínar samkvæmt framangreindum reglugerðum og til að tryggja jöfn samkeppnisskilyrði í farmflutningagreininni sé nauðsynlegt að auka eftirlitsheimildir Samgöngustofu og úrræði til að bregðast við brotum.
III. Meginefni frumvarpsins.
Frumvarpið inniheldur í fyrsta lagi ákvæði sem eru efnislega samhliða ákvæðum núgildandi laga nr. 73/2001 að því undanskildu að felld hafa verið brott þau atriði er snúa að fólksflutningum. Þegar um slíkt er að ræða er það tiltekið í athugasemdum við hvert ákvæði fyrir sig hér á eftir. Ekki þykir ástæða til að gera þessum ákvæðum frekari skil í athugasemdum.
Í öðru lagi, eins og greinir frá í I. kafla, er í frumvarpinu að finna auknar heimildir til Samgöngustofu til að hafa eftirlit með og framfylgja því að þeir sem stunda farmflutninga gegn endurgjaldi séu með rekstrarleyfi. Þessar heimildir, auk ákvæða um viðurlög, er að finna í 8.–18. gr. frumvarpsins og eru þær hliðstæðar þeim heimildum til eftirlits sem Samgöngustofu eru veittar í frumvarpi til laga um farþegaflutninga á landi.
IV. Samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar.
Við samningu frumvarpsins hefur verið tekið tillit til þeirra alþjóðlegu skuldbindinga sem íslenska ríkið hefur undirgengist. Er þar um að ræða skuldbindingar sem leiðir af aðild íslenska ríkisins að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Nýlega voru teknar upp í EES- samninginn þrjár reglugerðir sem saman mynda hinn svokallaða „Road-pakka“. Tvær af þessum reglugerðum snúa að farmflutningum, eða reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1072/2009 um sameiginlegar reglur um aðgang að mörkuðum fyrir farmflutninga á vegum milli landa og reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1071/2009 um sameiginlegar reglur varðandi skilyrði sem uppfylla þarf til þess að mega starfa sem flutningsaðili á vegum og um niðurfellingu á tilskipun ráðsins 96/26/EB. Gerðirnar voru teknar upp í samninginn með fyrirvara um lagabreytingu. Svo sem sjá má eru gerðirnar frá 2009 og hafa því verið í gildi í Evrópusambandinu í þó nokkurn tíma.
Sú fyrrnefnda, reglugerð (ESB) nr. 1072/2009, gildir um vöruflutninga á vegum milli landa gegn gjaldi á yfirráðasvæði bandalagsins (Evrópska efnahagssvæðisins) og hefur hún vegna landfræðilegrar stöðu Íslands lítil áhrif á hérlenda flutningsaðila á vegum.
Sú síðarnefnda, reglugerð (ESB) nr. 1071/2009, gildir hins vegar um aðgang að starfsgrein flutningsaðila á vegum og ástundun slíkrar starfsemi og er þar átt við öll fyrirtæki með staðfestu í bandalaginu (Evrópska efnahagssvæðinu) sem starfa sem flutningsaðilar á vegum. Reglugerðir þessar verða svo nánar innleiddar með stjórnvaldsfyrirmælum á grundvelli þeirra heimilda sem í frumvarpinu felast.
V. Samráð.
Við gerð frumvarpsins var haft samráð við Samgöngustofu og flutningasvið Samtaka verslunar og þjónustu. Þá var frumvarpið kynnt á vef ráðuneytisins og tveggja vikna frestur veittur til athugasemda. Sérstök athygli framangreindra aðila var vakin á því að drög að frumvarpinu hefðu verið birt á vefnum. Að liðnum fresti bárust athugasemdir frá Samtökum atvinnulífsins og ráðgjafarnefnd um opinberar eftirlitsreglur. Í báðum umsögnunum var m.a. kallað eftir nánari rökstuðningi í athugasemdum um hvers vegna gera þyrfti áskilnað um leyfi til farmflutninga og að sama skapi hvers vegna auka þyrfti eftirlitsheimildir Samgöngustofu. Brugðist hefur verið við þeim athugasemdunum sem bárust með ítarlegri umfjöllun um tiltekin efni í athugasemdum við frumvarpið.
VI. Mat á áhrifum.
Svo sem fram hefur komið eru efnisákvæði frumvarpsins að meginefni til sá hluti laga nr. 73/2001, um fólksflutninga og farmflutninga á landi, sem fjallar um farmflutninga. Þannig leggur frumvarpið ekki auknar fjárhagslegar kvaðir á eða hefur önnur íþyngjandi áhrif á þá aðila sem stunda farmflutninga í atvinnuskyni í skilningi laganna og hafa til þess tilskilin leyfi, aðrar en þær að þurfa að bregðast við upplýsingabeiðnum Samgöngustofu eða öðrum eftirlitsaðgerðum. Áhrif frumvarpsins á einkaaðila verða því óveruleg. Hins vegar er í frumvarpinu að finna auknar heimildir til Samgöngustofu til eftirlits. Slíkar heimildir gætu kallað á aukið umfang eftirlits með tilheyrandi kostnaði fyrir stofnunina. Þannig má gera ráð fyrir því að umsóknir um farmflutningaleyfi aukist ef tilætluðum árangri er náð, en margt bendir til þess að vegna skorts á eftirlitsheimildum og úrræðum Samgöngustofu hafi ekki allir þeir sem stunda leyfisskylda flutninga sótt um tilskilin leyfi. Auknar eftirlitsheimildir Samgöngustofu og úrræði kalla jafnframt á markvissara eftirlit, a.m.k. í samræmi við kröfur reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1971/2009, sem hafa mun í för með sér kostnaðarauka fyrir stofnunina.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Þá eru í ákvæðinu teknar burt allar tilvísanir til fólksflutninga, enda er fjallað um þá í öðru frumvarpi sem lagt er fram samhliða þessu.
Um 2.–6. gr.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Um 9. gr.
Í 2. mgr. er lagt til nýmæli um að Samgöngustofa geti birt tilmæli eða leiðbeiningar um starfshætti. Snýr það einkum að góðum starfsháttum í greininni, en ógerningur er að skilgreina nákvæmlega hvert efni slíkra tilmæla er fyrir fram.
Um skilgreiningu á heilbrigðum og eðlilegum viðskiptaháttum má t.d. vísa til 19. gr. laga um fjármálafyrirtæki, nr. 161/2002. Markmið með slíkum viðmiðum er að stuðla að því að fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti og venjur og auka þannig traust og trúverðugleika viðskiptavina á starfseminni. Markmið þeirra er einnig að tryggja að rekstur sé heilbrigður og eðlilegur með tilliti til hagsmuna viðskiptavina og eigenda og raunar einnig með almannahagsmuni að leiðarljósi.
Um 10. gr.
Um 11. gr.
Um 12. gr.
Ákvæði 2. mgr. er nýmæli sem felur í sér að Samgöngustofu er heimilt að gera athugasemdir og krefjast úrbóta jafnvel þó svo að rekstur aðila feli ekki beinlínis í sér lögbrot ef reksturinn og háttsemi aðila verður ekki talin í samræmi við markmið og tilgang laga. Hérna mundi væntanlega falla undir ef aðili væri grunaður um brot en slíkt sannaðist ekki.
Um 13. gr.
Um 14. gr.
Um 15. gr.
Um 16. gr.
Ákvæði 4. mgr. um sendingu tilkynningar með sannanlegum hætti gerir ráð fyrir að notast sé við ábyrgðarbréf eða sambærilega sendingarkosti.
Um 17. gr.
Um 18. gr.
Í 2. mgr. er að finna nýmæli en þar er gert ráð fyrir að röng upplýsingagjöf við eftirlit með farmflutningum skv. 3. mgr. 11. gr. varði refsingu skv. 146. gr. almennra hegningarlaga, nr. 19/1940. Er ákvæði þetta tilkomið vegna ákalls aðila í farmflutningagreininni um að heimildir til eftirlits með rekstrarleyfum verði aukið. Það sem erfiðast hefur reynst við að sinna eftirliti með rekstrarleyfum er að sannreyna að sá farmur sem viðkomandi flutningsaðili hefur til flutnings sé fluttur „í atvinnuskyni“ en ekki „í eigin þágu“, sbr. orðskýringar í 3. gr. frumvarpsins. Eftirlitsmenn Samgöngustofu hafa ekki haft úrræði til að sannreyna fullyrðingar flutningsaðila um í hvers þágu flutningur fer fram hverju sinni og þannig ekki hvort viðkomandi flutningsaðila er skylt að hafa rekstrarleyfi eða ekki. Þá hefur röng upplýsingagjöf ekki haft neinar afleiðingar fyrir viðkomandi flutningsaðila og hvatinn því lítill til að afla sér lögbundins rekstrarleyfis. Vonir standa til að með því að kveða skýrt á um það í lögunum að röng upplýsingagjöf til eftirlitsmanna Samgöngustofu sé refsiverð samkvæmt almennum hegningarlögum muni farmflutningum í atvinnuskyni án rekstrarleyfis fækka.
Um 19. gr.
Um 20. gr.
Um 21. gr.
Fylgiskjal.
Fjármála- og efnahagsráðuneyti,
skrifstofa opinberra fjármála:
Umsögn um frumvarp til laga um farmflutninga á landi.
Ákvæði frumvarpsins eru annars vegar efnislega samhljóða ákvæðum gildandi laga að undanskildu því að felld hafa verið á brott þau atriði er snúa að fólksflutningum. Hins vegar er í frumvarpinu að finna auknar heimildir til Samgöngustofu til að hafa eftirlit og framfylgja því að þeir sem stunda farmflutninga gegn endurgjaldi séu með rekstrarleyfi. Frumvarpið felur þannig ekki í sér ný verkefni á vegum Samgöngustofu heldur útvíkkun á þeim verkefnum sem fyrir eru og lúta að leyfisveitingum, eftirliti og viðurlögum í tengslum við farmflutninga á landi.
Frumvarpið felur í sér sambærilega leyfisskyldu og gildandi lög kveða á um, þ.e. að sá sem stundar farmflutninga í atvinnuskyni skuli hafa til þess almennt rekstrarleyfi en talið er að þeir sem ættu að vera með rekstrarleyfi hafi það ekki allir. Er frumvarpinu ætlað að koma því í betra horf með víðtækari og skilvirkari eftirlitsheimildum og úrræðum fyrir Samgöngustofu auk sektarákvæða. Gert er ráð fyrir að þetta geti haft í för sér að umsóknum til stofnunarinnar um rekstrarleyfi fjölgi nokkuð. Þá er gert ráð fyrir að með auknum eftirlitsheimildum stofnunarinnar kunni umferðareftirlit hennar að aukast lítillega. Að lokum felur frumvarpið í sér ýmis nýmæli hvað varðar stjórnsýslueftirlit og viðurlög Samgöngustofu sem ráðgert er að geti leitt til lítils háttar aukningar í stjórnsýslueftirliti Samgöngustofu og beitingu úrræða. Samkvæmt upplýsingum frá innanríkisráðuneytinu er viðbótarkostnaður vegna þessa áætlaður um 5,5 m.kr. miðað við að hver þáttur sé metinn sem tiltekinn hluti af ársverki. Gert er ráð fyrir að sá kostnaður verði fjármagnaður með auknum tekjum stofnunarinnar af leyfisgjöldum.
Í frumvarpinu eru lagðar til nokkrar breytingar á gjaldtökuákvæðum frá gildandi lögum. Samkvæmt núgildandi lagaákvæðum eru fjárhæðir leyfisgjalda sérstaklega tilgreindar í lögunum en með þessu frumvarpi er gert ráð fyrir að gjöldin taki mið af kostnaði sem hlýst af þjónustu sem Samgöngustofa veitir. Gert er ráð fyrir að tekjur af þessum gjöldum muni flokkast sem aðrar rekstrartekjur ríkissjóðs og verði markaðar til Samgöngustofu til að standa undir framkvæmd leyfisveitinga og eftirliti samkvæmt lögunum. Áætlað er að tekjur af þessum gjöldum muni verða í kringum 10 m.kr. á ári. Samkvæmt gildandi lögum eru innheimt leyfis- og eftirlitsgjöld af flutningum á landi sem renna til Samgöngustofu. Í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2015 er gert ráð fyrir að tekjur stofnunarinnar af þessum gjöldum muni nema 4 m.kr. Hafa þarf í huga að hér er bæði um að ræða farþegaflutninga og farmflutninga en nú er gert ráð fyrir að lögum um þá verði skipt upp samkvæmt tveimur aðgreindum frumvörpum eins og vikið var að hér í upphafi. Skýrist hækkun tekna af leyfisgjöldum samkvæmt frumvarpinu fyrst og fremst af því samkvæmt stofnuninni að fjárhæðir núverandi gjaldtöku hafa staðið óbreyttar frá árinu 2001 og því þarf að taka tillit til hækkunar á verðlagi frá þeim tíma. Einnig má nefna að gert er ráð fyrir að gjaldtökuákvæði vegna útgáfu leyfa verði víkkuð þannig að rukkað verði sérstaklega fyrir tímabundna innlögn leyfis, úttekt leyfis og annars konar vottorð eða umsýslu.
Verði frumvarpið lögfest óbreytt er gert ráð fyrir kostnaður Samgöngustofu geti aukist lítillega vegna aukinnar vinnu í tengslum við leyfisveitingar og eftirlit stofnunarinnar. Gera má ráð fyrir að sá kostnaður verði fjármagnaður með auknum ríkistekjum af leyfisgjöldum og að afkoma ríkissjóðs verði því óbreytt eftir sem áður.