Ferill 366. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
146. löggjafarþing 2016–2017.
Þingskjal 1075 — 366. mál.
Svar
fjármála- og efnahagsráðherra við fyrirspurn frá Lilju Rafneyju Magnúsdóttur um markaðar tekjur til vegamála.
a. bensíngjaldi, sérstöku bensíngjaldi, kolefnisgjaldi af bensíni og virðisaukaskatti á þessa gjaldstofna,
b. olíugjaldi, kolefnisgjaldi á olíu og virðisaukaskatti á þessa gjaldstofna,
c. bifreiðagjöldum,
d. innflutningstollum á bifreiðar?
Upplýsingar um vöru- og kolefnisgjöld á eldsneyti, bifreiðagjald og innflutningstolla (réttnefni vörugjald) á bifreiðar, sbr. a–d-lið, eru fengnar úr ríkisreikningi fyrir árin 2013–2015 og úr fjárlögum og fjáraukalögum fyrir árið 2016. Nákvæmar tölulegar upplýsingar um virðisaukaskatt af vöru- og kolefnisgjöldum af eldsneyti, sbr. a–b-lið, eru ekki fáanlegar úr upplýsingakerfi virðisaukaskatts. Til þess að áætla tekjur af virðisaukaskatti af gjaldstofnum bensíns og olíu er reiknaður 24% (og 25,5%) virðisaukaskattur af þeim tekjum sem þeir stofnar skila í ríkissjóð, eins og fram kemur í töflu 1. Um er að ræða „brúttó“ virðisaukaskatt, þ.e. án frádráttar á innskatti sem myndast í virðisaukaskyldum atvinnurekstri, en upplýsingar um hann liggja ekki fyrir.
Í eftirfarandi töflu má sjá tekjur ríkissjóðs af ofangreindum liðum síðastliðin fjögur ár. Tekjurnar eru á verðlagi hvers árs og í milljónum króna.
Tekjur ríkissjóðs af vöru- og kolefnisgjöldum á eldsneyti, bifreiðagjaldi og vörugjöldum af ökutækjum.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
| Vörugjald af bensíni, almennt | 4.343 | 4.435 | 4.638 | 4.650 |
| Vörugjald af bensíni, sérstakt | 7.195 | 7.214 | 7.224 | 7.500 |
| Kolefnisgjald á bensín | 888 | 906 | 946 | 931 |
| Virðisaukaskattur af vöru- og kolefnisgjaldi á bensín | 3.169 | 3.202 | 3.074 | 3.139 |
| Olíugjald | 7.176 | 7.516 | 8.313 | 9.350 |
| Kolefnisgjald á dísilolíu1 | 750 | 780 | 855 | 1.001 |
| Virðisaukaskattur af vöru- og kolefnisgjaldi á olíu | 2.021 | 2.115 | 2.200 | 2.484 |
| Bifreiðagjald | 6.385 | 6.532 | 6.551 | 6.795 |
| Vörugjöld af ökutækjum | 4.032 | 5.031 | 7.224 | 8.550 |
| Samtals | 35.959 | 37.731 | 41.025 | 44.401 |
| 1 Sýndur er sá hluti kolefnisgjalds sem áætlað er að sé lagður á dísilolíu vegna ökutækja. | ||||
| Heimild: Ríkisreikningur (2013–2015), fjárlög (2016) og fjáraukalög (2016). | ||||
2. Hversu hátt hlutfall markaðra tekna til vegagerðar hafa skilað sér til nýframkvæmda og viðhalds vega á undanförnum fjórum árum, sundurliðað eftir árum?
Markaðar tekjur sem renna til vegagerðar eru sérstakt bensíngjald, olíugjald og kílómetragjald. Undanfarin fjögur ár hafa allar fyrrnefndar markaðar tekjur skilað sér til reksturs, nýframkvæmda og viðhalds samkvæmt reikningum Vegagerðarinnar. Ekki er unnt að sundurgreina hvernig markaðar tekjur skiptast eftir ráðstöfunarliðum Vegagerðarinnar með einföldum hætti og því er ekki hægt að aðgreina nýframkvæmdir og viðhald vega frá rekstri.
Til upplýsingar má geta þess að í lögum um opinber fjármál, nr. 123/2015, er mælt fyrir því að allar tekjur færist hjá ríkissjóði og að þar sem tekjustofnar eru markaðir gildi það um viðkomandi málefnasvið eða málaflokk en ekki einstakar stofnanir. Til þess að byggja undir þau ákvæði og það hlutverk Alþingis að ákveða hversu miklu fé skuli ráðstafað til einstakra málaflokka hverju sinni er nú í vinnslu í fjármála- og efnahagsráðuneytinu frumvarp til laga um breytingu á ýmsum lögum þar sem lagt mun verða til að markaðar skatttekjur verði lagðar af.
3. Hafa markaðir tekjustofnar til vegamála fylgt verðlagsþróun undanfarin fjögur ár og ef svo er ekki, hver væri þá munurinn á árlegum afrakstri tekjustofnanna hefðu þeir fylgt verðlagsþróun?
Á eftirfarandi mynd má sjá þróun í fjárhæðum þeirra gjalda sem mörkuð eru til vegagerðar samhliða þróun verðlags. Gjöldin eru ekki vísitölubundin að lögum en hefur verið breytt þrisvar á sl. fjórum árum. Uppsöfnuð hækkun þeirra nemur 4,6% en uppsöfnuð hækkun verðlags er 5,5% á tímabilinu.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneyti (2013–2016) og Hagstofa Íslands (2013–2016).
Eftirfarandi tafla sýnir áætlaðan mismun á árlegum afrakstri tekjustofna sem markaðir eru til vegagerðar hefðu þeir fylgt verðlagsþróun. Í töflunni koma fram annars vegar raunverulegar markaðar tekjur til vegagerðar á tímabilinu 2013–2016 og hins vegar áætlaðar tekjur hefðu fjárhæðir gjaldanna fylgt verðlagsþróun. Árétta skal að ekki er tekið mið af mögulega breyttri hegðun neytenda við breytta fjárhæð gjaldanna við áætlun teknanna. Upphæðir eru í milljónum króna.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
| Raunverulegar tekjur markaðar til vegagerðar | 15.141 | 15.494 | 16.354 | 17.750 |
| Áætlaðar markaðar tekjur til vegagerðar | ||||
| – fjárhæðir gjalda fylgja verðlagsþróun | 15.141 | 15.433 | 16.621 | 17.901 |
| Mismunur | 0 | -61 | 267 | 151 |
| Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneyti (2013–2016), ríkisreikningur (2013–2015), fjárlög (2016) og fjáraukalög (2016). | ||||
Tekjur af almennu bensíngjaldi hafa aukist um 307 millj. kr. á síðustu fjórum árum. Aukninguna má sjá í töflu í svari við 1. lið fyrirspurnarinnar. Gjaldið er ekki markað til vegagerðar og því ekki sérstaklega varið til vegamála.
5. Hvert er fjárframlag ríkisins til nýframkvæmda í vegamálum undanfarin fjögur ár, sundurliðað eftir árum?
6. Hvert er fjárframlag ríkisins til viðhalds vega undanfarin fjögur ár, sundurliðað eftir árum?
Í eftirfarandi töflu koma fram bæði framlög úr ríkissjóði og markaðar tekjur sem renna til vegamála, hér skilgreint sem Vegagerðin, en til viðbótar hefur stofnunin sjálf sértekjur. Fjárhæðir eru á verðlagi hvers árs og í milljónum króna.
Skipting fjárframlaga ríkissjóðs til Vegagerðar.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
| Framlag úr ríkissjóði til Vegagerðarinnar | 3.456 | 4.757 | 6.994 | 7.339 |
| Markaðar tekjur til Vegagerðarinnar1 | 15.141 | 15.494 | 16.354 | 17.750 |
| Samtals | 18.606 | 20.251 | 23.348 | 25.089 |
| 1 Að frátöldu vitagjaldi sem er einnig markað Vegagerðinni. Heimild: Ríkisreikningur (2013–2015), fjárlög (2016) og fjáraukalög (2016). |
||||
Tekjunum er varið til almenns reksturs, viðhalds og stofnkostnaðar Vegagerðarinnar. Árétta skal að þáttur viðhalds og stofnkostnaðar í rekstri kemur ekki fram í reikningum Vegagerðarinnar og því er rekstur meðtalinn í töflunni. Ekki er unnt að greina sérstaklega frá nýframkvæmdum en þessi í stað koma fram fjárhæðir sem varið var til framkvæmda. Skiptinguna má sjá í eftirfarandi töflu. Fjárhæðir eru á verðlagi hvers árs og í milljónum króna.
Skipting á útgjöldum Vegagerðar.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
| Almennur rekstur | 8.679 | 8.889 | 9.151 | 9.435 |
| Viðhald | 5.294 | 4.987 | 6.268 | 6.073 |
| Stofnkostnaður | 6.494 | 9.729 | 8.695 | 11.095 |
| Framkvæmdir | 6.440 | 9.372 | 8.508 | 10.329 |
| Annað | 54 | 356 | 186 | 766 |
| Samtals | 20.467 | 23.604 | 24.114 | 26.603 |
| Heimild: Ríkisreikningur (2013–2015), fjárlög (2016) og fjáraukalög (2016). | ||||
