Ferill 492. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
148. löggjafarþing 2017–2018.
Þingskjal 1208 — 492. mál.
2. umræða.
Nefndarálit
um frumvarp til laga um breytingu á lögum um Íslandsstofu, nr. 38/2010, með síðari breytingum (rekstrarform o.fl.).
Frá minni hluta utanríkismálanefndar.
Með frumvarpinu er Íslandsstofa gerð að sjálfseignarstofnun. Eina ástæða þess að félagaformið sjálfseignarstofnun varð fyrir valinu er sú að ekki er í íslenskum rétti félagaform sem nær utan um samstarf ríkisins og atvinnulífs, líkt og við á í tilfelli Íslandsstofu. Réttast hefði því verið að byrja á því að endurskoða félagaform íslensks réttar með það fyrir augum að setja ný lög sem tækju sérstaklega til slíks samstarfsvettvangs. Ráðherra hefði verið í lófa lagið að nýta í slíkri vinnu þau fordæmi sem finna má í nágrannaríkjum Íslands og taka til samstarfs ríkis og einkaaðila (e. public-private partnership). Þess í stað varð fyrir valinu það félagaform sem skást var í núverandi lagaumhverfi.
Við meðferð málsins hefur bersýnilega komið í ljós að fjárveitingar til markaðsstarfs eru á of mörgum stöðum hjá ríkisvaldinu, svo sem í ráðuneytum og stofnunum. Þá hefur ekki tekist að fá heilsteypta samantekt um fjölda fjárveitingaliða til markaðsstarfs þrátt fyrir að nefndin hafi óskað eftir því. Af þeim upplýsingum sem þó bárust má gera ráð fyrir á bilinu 8–15 fjárheimildaliðum hjá opinberum aðilum til þessa verkefnis. Það eitt að ekki sé hægt að nálgast slíkar upplýsingar sýnir hversu mikil skammsýni það er að taka ekki á þessu vandamáli við frumvarpsgerðina. Það hlýtur öllum að vera ljóst að ein meginforsenda þess að ná árangri og geta markvisst nýtt fjármuni er að hafa yfirsýn og að eitt stjórnvald samræmi sókn og skilaboð þau sem Ísland vill byggja sína markaðssókn á. Það eru því mikil vonbrigði að frumvarpið taki ekki á þessu atriði.
Í eftirfarandi töflum má sjá þau gögn sem bárust frá ráðuneytinu og snúa að kostnaðargreiningu atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis fyrir árið 2018, Íslandsstofu á fjárlögum 2018 og fjárframlögum til Íslandsstofu fyrir árið 2017.
| 2018 | |||
| ANR | 4521 | Endurgreiðslur vegna kvikmyndagerðar | 1.131.200.000 |
| ANR | 4528 | Fjárfestingarstofan | 0 |
| ANR | 4551 | Ferðamálastofa, markaðsstofur | 100.000.000 |
| ANR | 4559 | Markaðs- og kynningarmál erlendis | 126.800.000 |
| ANR | 4559 | Ísland allt árið | 150.000.000 |
| NR | 4559 | Iceland Naturally | 72.800.000 |
| ANR | AVS, upplýsingar liggja ekki fyrir | ||
| ANR | Tækniþróunarsjóður, upplýsingar liggja ekki fyrir | ||
| ANR | Átak til atvinnusköpunar væntanlega ekkert árið 2018 | ||
| ANR | Kokkalandsliðið | 0 |
| Íslandsstofa á fjárlögum 2018 | Fjárlög 2018 |
Frumvarp 2018 | Gildistími | |
| hækkar um 66 millj. kr. frá fjárlögum 2017 | ||||
| UTN | Markaðsgjald | 752 | 752 | |
| ANR | Samn. v/endurgreiðslu til kvikmyndagerðar | 10 | 10 | 2021 |
| ANR | Samn. v/kynningar á íslenska hestinum | 25 | 25 | 2019 |
| ANR | Iceland Naturally, markaðss. Íslands í N-Ameríku | 73 | 73 | 2019 |
| ANR | Samn. v/kynningar- og markaðsstarfs | 55 | 55 | - |
| ANR | Samn. v/kynningar- og markaðsstarfs | 127 | 127 | 2018 |
| 1042 | 1042 | |||
| Erlend fjárfesting og kynningarmál | 18,6 | Lokið 2017 | ||
| Ísland allt árið – sérsamningur |
| Ráðuneyti | Nr. | Heiti | Alls | Ríki | Sveit | Fyrirtæki | |
| 1 | ANR | 04-528 | Fjárfestingar | 18,6 | 18,6 | ||
| 2 | Fjárfestingar | 20,0 | 5,0 | 15,0 | |||
| 3 | ANR | 04-559 | Ferðamál | 182,2 | 182,2 | ||
| 4 | ANR | 04-559 | Ísland allt árið | 248,0 | 124,0 | 124,0 | |
| 5 | ANR | 04-559 | Iceland Naturally | 131,5 | 72,8 | 58,7 | |
| 6 | ANR | 12,5 | Horses of Iceland | 50,0 | 25,0 | 25,0 | |
| 7 | ANR | 7,2 | Film in Iceland | 10,0 | 10,0 | ||
| 8 | UTN | 4,2 | Markaðsgjald | 686,0 | |||
| Alls til verkefna Íslandsstofu | 1.346.3 |
| Liður 1 er framlag ANR til að laða að erlenda fjárfestingu. |
| Liður 2 er þátttaka sveitarfélaga og fyrirtækja í fjárfestingakynningum. |
| Liður 3 er framlag ANR til almennra ferðaþjónustukynninga. |
| Liður 4 er krónu á móti krónu verkefni undir nafni Inspired by Iceland. |
| Liður 5 er markaðsverkefni í Norður-Ameríku. |
| Liður 6 er sérstakt krónu á móti krónu verkefni til að kynna íslenska hestinn. |
| Liður 7 er kynning á endurgreiðslukerfi kvikmynda. |
| Liður 8 er markaðsgjaldið sem er 0,05% á laun í landinu. |
Hvað varðar Útflutnings- og markaðsráð telur minni hlutinn að betur færi á að atvinnulífið skipaði meiri hluta ráðsins. Í samstarfi ríkis og atvinnulífs, líkt og við á í tilfelli Íslandsstofu, er það hlutverk atvinnulífsins að leiða markaðssóknina. Þar liggur sérþekkingin og drifkrafturinn. Á móti er það hlutverk ríkisins að þjónusta atvinnulífið og tryggja umgjörð og aðhald þess. Það að tryggja að ríkisvaldið hafi yfirhöndina í Útflutnings- og markaðsráði gengur því beinlínis gegn því markmiði frumvarpsins að skýra stöðu Íslandsstofu á einkaréttarlegum grunni. Þvert á móti er Íslandsstofa með ákvæðinu gerð líkari ríkisstofnun en einkaaðila. Sé skortur á samstarfi milli Íslandsstofu og opinberra aðila, t.d. viðskiptafulltrúa utanríkisráðuneytisins verður það leyst með bættum samskiptum, aukinni fagþekkingu og skýrum verkferlum ásamt vilja til samstarfs. Kemur það verulega á óvart að ríkisstjórnin skuli ekki nýta tækifærið og fela atvinnulífinu stærra hlutverk og meiri ábyrgð.
Því ber þó að fagna að við samninga um þinglok hafi tekist samkomulag um að bæta frumvarpið í takt við óskir stjórnarandstöðu. Má þar nefna aðkomu markaðskrifstofanna, breytingar á ákvæði um undanþágu frá upplýsingalögum, endurskoðun á starfseminni, eftirlit o.fl.
Minni hlutinn leggst ekki gegn því að málið sé afgreitt með áorðnum breytingum en bendir á þann ávinning sem myndi hljótast af því að setja í forgang vinnu við nýja lagasetningu um félagaform sem hentar starfsemi Íslandsstofu.
Alþingi, 8. júní 2018.
Gunnar Bragi Sveinsson.
