Ferill 644. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
148. löggjafarþing 2017–2018.
Þingskjal 1313 — 644. mál.
Svar
forsætisráðherra við fyrirspurn frá Birni Leví Gunnarssyni um upplýsingamál.
1. Hversu oft fundaði úrskurðarnefnd um upplýsingamál á árunum 2015–2017?
Líkt og sést í töflum í skýrslum forsætisráðherra um framkvæmd upplýsingalaga sem lagðar voru fram á Alþingi undanfarin þrjú ár (þskj. 1503 á 145. löggjafarþingi, þskj. 935 á 146. löggjafarþingi og þskj. 1032 á 148. löggjafarþingi) fundaði úrskurðarnefnd um upplýsingamál eftirfarandi daga þann tíma sem um ræðir:
| 21. janúar 2015 2. mars 2015 23. mars 2015 15. maí 2015 31. júlí 2015 28. ágúst 2015 1. október 2015 30. nóvember 2015 18. janúar 2016 7. mars 2016 |
4. maí 2016 7. júní 2016 6. júlí 2016 29. júlí 2016 12. ágúst 2016 29. ágúst 2016 20. september 2016 31. október 2016 30. nóvember 2016 30. desember 2016 |
30. janúar 2017 17. mars 2017 23. mars 2017 26. apríl 2017 2. júní 2017 6. júlí 2017 27. júlí 2017 11. september 2017 2. nóvember 2017 13. desember 2017 |
2. Eru skýringar á því hvers vegna mál bíða allt að 392 daga frá kæru og þar til úrskurður er kveðinn upp, líkt og kemur fram í skýrslu ráðherra um framkvæmd upplýsingalaga frá 29. maí 2018?
Í framangreindum skýrslum forsætisráðherra til Alþingis er þróun á málsmeðferðartíma nefndarinnar rakin með almennum hætti. Rétt er að benda á að meðalmálsmeðferðartíminn styttist milli áranna 2017 og 2018 úr 391 degi að meðaltali í 210 daga, eða um 46%.
Í fyrstu skýrslu forsætisráðherra, sem lögð var fram á Alþingi í maí 2016, segir að málsmeðferðartíminn hafi ekki styst eins og vonir hafi staðið til. Ástæðuna sé líklega fyrst og fremst að rekja til aukins fjölda erinda, þar með talið kærumála, til nefndarinnar. Þessi þróun var m.a. talin stafa af breytingum á gildissviði upplýsingalaga, af aukinni umfjöllun um nefndina í fjölmiðlum og af vitundarvakningu almennings um kæruleið til nefndarinnar. Samhliða þessari þróun hafi umfang einstakra kærumála vaxið. Í kjölfar hruns íslenska fjármálakerfisins árið 2008 hafi nefndinni til að mynda verið nauðsynlegt að leysa úr rétti til aðgangs að umfangsmiklum gagnasöfnum í fórum stjórnvalda, t.d. hjá Þjóðskjalasafni og Fjármálaeftirlitinu. Loks er fyrirhuguðum aðgerðum til að stytta málsmeðferðartíma nefndarinnar lýst, þ.e. að bjóða laganemum starfsnám hjá nefndinni og ráða sumarstarfsmann.
Í annarri skýrslu forsætisráðherra frá því í maí 2017 kemur fram að afrakstur þessara aðgerða hafi birst í auknum fjölda úrskurða. Ástæða sé til að ætla að málsmeðferðartími nefndarinnar hafi náð hámarki árið 2016, þar sem 391 dagur leið að meðaltali frá kæru til úrskurðar. Þessi ályktun fær stoð í þriðju skýrslu forsætisráðherra frá því í maí 2018, þar sem fram kemur að sama tala fyrir árið 2017 hafi verið 210 dagar.
Hvað einstök mál varðar getur málsmeðferðin tafist af ýmsum öðrum ástæðum en önnum í starfi úrskurðarnefndarinnar almennt, svo sem af örðugleikum við að afla nauðsynlegra gagna.
3. Telur ráðherra að það sé ásættanlegt að nefndarmenn úrskurðarnefndar um upplýsingamál starfi í hlutastarfi í ljósi þess hve langur meðalafgreiðslutími mála er hjá nefndinni?
Markmið forsætisráðuneytisins er að meðalmálsmeðferðartími kærumála sem lýkur með úrskurði verði 90 dagar. Starfshlutfall nefndarmanna er eitt þeirra atriða sem munu koma til skoðunar til að ná því markmiði.
4. Hvaða sjónarmið eru lögð til grundvallar varðandi forgangsröðun mála sem tekin eru til afgreiðslu hjá úrskurðarnefnd um upplýsingamál?
Sömu fyrirspurn var svarað á 144. löggjafarþingi (þskj. 1410). Meginreglan er sú að kærur fá afgreiðslu í þeirri röð sem þær berast. Sú röð getur þó riðlast vegna tafa við gagnaöflun eða vegna umfangs og eðlis mála. Við þetta má bæta að reynt er að hraða meðferð kærumála fjölmiðla eins og kostur er með hliðsjón af hlutverki þeirra í lýðræðissamfélagi, sbr. 1. gr. upplýsingalaga, nr. 140/2012.
