Ferill 982. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
150. löggjafarþing 2019–2020.
Þingskjal 2135 — 982. mál.
Svar
sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra við fyrirspurn frá Ingu Sæland um rannsóknir á ýsu.
Leitað var upplýsinga hjá Hafrannsóknastofnun og byggjast svörin á þeim upplýsingum.
1. Hversu miklum fjármunum varði Hafrannsóknastofnun árlega til ýsurannsókna á árunum 2015–2020?
Rannsóknir Hafrannsóknastofnunar beinast æ meira að vistkerfum fremur en einstökum tegundum og eru rannsóknirnar skipulagðar á þann veg. Því er nokkrum annmörkum háð að svara spurningum um kostnað vegna rannsókna á einstakri tegund. Þá eru rannsóknaleiðangrar oft margþættir þar sem ýmsum ólíkum rannsóknum er sinnt með það markmiði að tryggja sem besta notkun þess fjármagns sem stofnun hefur yfir að ráða.
Sem dæmi fara stofnmælingar botnfiska fram í þremur leiðöngrum ásamt rannsóknum á öðrum þáttum vistkerfisins. Erfitt að áætla þar kostnað á hverja tegund. Auk þess fara fram rannsóknir á þeim í öðrum leiðöngrum eins og rannsóknaleiðöngrum á rækju og á lífríki strandsjávar.
Í rannsóknaleiðöngrum vegna uppsjávarfiska eru einnig víðtækar vistfræðirannsóknir auk mælinga á umhverfisþáttum sjávar.
Sama gildir um skrif sérfræðinga stofnunarinnar á ritrýndum greinum. Þær taka oft á mörgum tegundum, vistkerfum, ráðgjöf eða rannsóknaraðferðum og því erfitt að flokka skrifin eftir tegundum. Reynt er að gera það eins og kostur er.
2. Hvaða verkefni sem lúta að rannsóknum á ýsu hafa verið unnin á þessu árabili og hve miklir fjármunir voru veittir í hvert verkefni?
Rannsóknir og vöktun á nytjastofnun, þ.m.t. á ýsu er stór þáttur í starfsemi Hafrannsóknastofnunar á hverju ári. Verkefni stofnunarinnar er tengjast bolfiski eru í fæstum tilfellum um einstakar tegundir heldur hafa þau mun víðari skírskotun. Þar má nefna stofnmælingu botnfiska að vori (SMB) og hausti (SMH) auk sýnatöku úr afla. Gögn sem safnað er sem hluti af vöktun, t.d. í stofnmælingum og afla, eru þannig nýtt til mats á afrakstursgetu ýsustofnsins en nýtast jafnframt til að grunnrannsókna á líffræði, vistfræði, erfðafræði ýsu sem og til vísindarannsókna á veiðistjórnunarkerfum.
Hér á eftir eru talin upp þau verkefni sem unnið var að á árunum 2015–2020 og voru hluti af vöktun og rannsóknum á ýsu, ásamt árlegri kostnaðaráætlun stofnunarinnar.
| Verkefni | Markmið | Kostnaður |
| Stofnmæling botnfiska (SMB) | Vöktun á botnfiskstofnum til að fylgjast með stofnþróun og ástandi, þ.m.t. ýsu. | 2015: 134.700.000 2016: 133.900.000 2017: 146.640.000 2018: 142.755.000 2019: 159.427.000 2020: 157.054.000 |
| Stofnmæling botnfiska að hausti (SMH) | Vöktun á botnfiskstofnum til að fylgjast með stofnþróun og ástandi, þ.m.t. ýsu. | 2015: 113.400.000 2016: 146.000.000 2017: 164.423.000 2018: 121.352.600 2019: 124.664.000 2020: 167.601.000 |
| Sýnatökur og úrvinnsla gagna | Sýnataka og aldurslestur botn- og uppsjávarfiska, þ.m.t. ýsu. | 2015: 68.000.000 2016: 88.500.000 2017: 89.886.000 2018: 142.289.590 2019: 178.078.000 2020: 188.278.000* |
| Stofnstærð ýsu og afli | Stofnmat og ráðgjöf ýsu. | 2015: 2.400.000 2016: 2.400.000 2017: 2.400.000 |
| Stofnmat botnfiska | Stofnmat og ráðgjöf botnfiska, þ.m.t. ýsu. | 2018: 37.546.000 2019: 36.851.160 2020: 38.376.000 |
| Nýliðun þorsks | Rannsóknir á nýliðun þorsks. | 2019: 3.360.000 2020: 7.992.000 |
| Vistfræði strandsvæða í Breiðafirði | Markmið verkefnisins er að afla upplýsinga um vistkerfi strandsvæða (0–20m) í Breiðafirði með heildrænum rannsóknum á umhverfi og lífríki. Lögð verður sérstök.áhersla á fiskungviði, þ.m.t. ýsu | 2018: 19.328.000 2019: 21.447.000 2020: 18.556.000 |
| Fæðuvistfræði botnfiska. | Taka saman gögn um fæðu botnfiska sem safnað hefur verið í leiðöngrum og öðrum verkefnum á vegum stofnunarinnar, þ.m.t. á ýsu. | 2018: 2.340.000 2019: 2.340.000 |
| Fæða botnfiska úr afla fiskiskipa | Afla frekari upplýsinga um fæðu þorsks, ýsu, ufsa og fleiri fiska og reyna að fylla inn í göt í tíma og rúmi. Fram til 2018 var einungis safnað þorskmögum. | 2018: 18.998.000 |
| Samanburður á krókastærðum og krókagerðum við línuveiðar | Veiðarfæratilraunir m.a. á ýsu. | 2015: 500.000 2016: 500.000 |
| Samfélagsgerð botnfiska | Langtímabreytingar á útbreiðslu og samsetningu botnfiska í stofnmælingum, þ.m.t. ýsu. | 2017: 2.000.000 |
3. Hversu margar ritrýndar greinar um ýsu eftir sérfræðinga Hafrannsóknastofnunar hafa birst í alþjóðlegum vísindaritum á framangreindu árabili, hver er titill greinanna og hvar birtust þær?
Á árunum 2015 til og með 2020 birtust sjö ritrýndar greinar í alþjóðlegum tímaritum sem fjölluðu á einn eða annan hátt um ýsu:
– Andrews, A., Christiansen, J.S., Bhat, S., Lynghammar, A., Westgaard, J.-I., Pampoulie, C., and Præbel, K., 2019. Boreal marine fauna from the Barents Sea disperse to Arctic Northeast Greenland. Scientific Reports 9, 5799. (Þorskur, karfi, rækja)
– Jónsdóttir, I.G., Bakka, H., Elvarsson, B.T. 2019. Groundfish and invertebrate community shift in coastal areas off Iceland. Estuarine, Coastal and Shelf Science 219:45–55.
– Jónsdóttir, I.G. 2017. Predation on northern shrimp (Pandalus borealis) by three gadoid species. Marine Biology Research 13: 447–455. 10.1080/17451000.2016.1272697
– Ólafur Arnar Ingólfsson, Haraldur Arnar Einarsson, Svein Løkkeborg. The effects of hook and bait sizes on size selectivity and capture efficiency in Icelandic longline fisheries. Fisheries Research (2017). Volume 191.
– Björnsson, B., Burgos, J.M., Sólmundsson, J., Ragnarsson, S.Á., Jónsdóttir, I.G., Skúladóttir, U. 2017. Effects of cod and haddock abundance on the distribution and abundance of northern shrimp. Marine Ecology Progress Series 572: 209–221.
– Björnsson, B., Sólmundsson, J., Pálsson, Ó.K. 2015. Can permanent closures of nearshore areas reduce the proportions of undersized fish in the Icelandic longline fishery? ICES Journal of Marine Science 72: 841–850. doi.org/10.1093/icesjms/fsu162
– Oostdijk, M., Byrne, C., Stefánsson, G., Santos, M.J., and Woods, P.J. 2020. Catch-quota matching allowances balance economic and ecological targets in a fishery managed by individual transferable quota. Proceedings of the National Academy of Sciences, in press.
