Ferill 95. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.

---

151. löggjafarþing 2020–2021.
Þingskjal 96  —  95. mál.

Frumvarp til laga

um breytingu á skaðabótalögum, nr. 50/1993, með síðari breytingum (launaþróun).

Flm.: Guðmundur Ingi Kristinsson, Inga Sæland, Helgi Hrafn Gunnarsson.

1. gr.

    Í stað orðsins „lánskjaravísitölu“ í 1. málsl. 1. mgr. 15. gr. laganna kemur: launavísitölu.

2. gr.

    29. gr. laganna orðast svo:
    Fjárhæðir samkvæmt lögum þessum eru miðaðar við launavísitölu eins og hún var 1. júlí 1993 (131,3) og taka þær sömu breytingum og mælt er fyrir um í 15. gr.

3. gr.

    Lög þessi öðlast þegar gildi.

Greinargerð.

    Efni þessa frumvarps er að finna í frumvarpi sem lagt var fram á 150. löggjafarþingi (430. mál) en hlaut ekki afgreiðslu. Það frumvarp fjallaði einnig um gjafsókn í skaðabótamálum. Betur þykir fara á því að leggja málin fram í aðskildum frumvörpum. Því er í þessu frumvarpi aðeins fjallað um grundvöll reglulegrar uppfærslu fjárhæða skaðabótalaga. Efnisatriði frumvarpsins eru þau sömu og í fyrrnefndu frumvarpi sem lagt var fram á 150. löggjafarþingi en gerðar eru smávægilegar breytingar formlegs eðlis og talnaefni uppfært.

Skaðabætur í samræmi við launaþróun.
    Bótafjárhæðir skaðabótalaga breytast í hlutfalli við breytingar sem verða á lánskjaravísitölu en sú vísitala er lítið notuð við útreikning á verðlagi. Í ljósi þeirrar þróunar sem orðið hefur í verðlagsmælingum verður að teljast brýn þörf á að lögum um skaðabætur verði breytt svo að fjárhæðir þeirra taki breytingum í hlutfalli við breytingar á þeim mælikvörðum sem almennt eru notaðir við mat á verðlagi. Þar koma helst tveir mælikvarðar til skoðunar, annars vegar vísitala neysluverðs og hins vegar launavísitala. Tilgangur skaðabóta er að gera tjónþola eins settan og ef hann hefði ekki orðið fyrir tjóni og miða skaðabótalögin við árslaun í því sambandi, sbr. 1. mgr. 6. gr. og 7. gr. laganna. Þegar örorka tjónþola er metin til frambúðar er aðallega horft til þess hvaða áhrif örorka hefur á getu hans til að afla tekna. Því er ástæða til að miða við launavísitölu þegar fjárhæðir skaðabóta eru ákvarðaðar til frambúðar. Þess ber að geta að í apríl 1995 var hætt að nota lánskjaravísitölu til þess að verðtryggja nýjar fjárskuldbindingar og þess í stað notast við vísitölu neysluverðs til verðtryggingar.
    Lánskjaravísitalan stóð í 3.282 stigum við gildistöku skaðabótalaga en stendur nú í 9.290 stigum. Fjárhæðir skaðabótalaga hafa því hækkað um 183% frá gildistöku þeirra og núna er lágmarksviðmið árslauna fyrir 66 ára og yngri 3.396.709 kr. og 1.132.236 kr. fyrir 74 ára og eldri, sbr. 3. mgr. 7. gr. laganna. Þær fjárhæðir eru talsvert lægri en lægstu launakjör á almennum vinnumarkaði. Eftir því sem laun hafa hækkað umfram verðlag hefur dregið úr þeirri vernd sem skaðabótalögin veita þeim sem verða fyrir líkamstjóni en hafa ekki stundað fulla atvinnu á síðustu þremur árum fyrir slysdag. Þetta eru m.a. ungir einstaklingar sem ekki hafa unnið fulla vinnu, heimavinnandi einstaklingar og eldri borgarar.
    Meðaltal heildartekna árið 1993 var 1.236.000 kr. en var 6.871.000 kr. árið 2019. Þessir hópar njóta því ekki sömu verndar nú og skaðabótalögin tryggðu þeim við gildistöku. Launavísitalan stóð í 131,3 stigum við gildistöku skaðabótalaga en var 736,1 stig í ágúst 2020 og hefur því hækkað um 560%. Ef fjárhæðir laganna eru miðaðar við núverandi launavísitölu hækkar lágmarksviðmið 3. mgr. 7. gr. laganna fyrir 66 ára og yngri úr 3.396.709 kr. í 6.353.694 kr. Fyrir 74 ára og eldri myndi lágmarksviðmið hækka úr 1.132.927 kr. í 2.117.898 kr. Um er að ræða 87% hækkun frá þeim lágmarksviðmiðum sem fram koma í töflu í 3. mgr. 7. gr. laganna. Með breytingu þessari yrðu ákvæði skaðabótalaganna til þess fallin að veita þeim sem hafa lágar tekjur sambærilega vernd og þau gerðu við gildistöku þeirra.