Ferill 213. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
152. löggjafarþing 2021–2022.
Þingskjal 643 — 213. mál.
Svar
félags- og vinnumarkaðsráðherra við fyrirspurn frá Þorbjörgu Sigríði Gunnlaugsdóttur um áfrýjun dóms Landsréttar um útreikning sérstakrar framfærsluuppbótar.
Ákvörðun þáverandi ráðherra félagsmála um að sækja um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar byggði á faglegri ráðgjöf sem fram kom í minnisblaði LEX lögmannsstofu til Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 5. október 2021. Forsendur ráðgjafar um að óska eftir áfrýjunarleyfi voru einkum þær að talið var nauðsynlegt að fá umfjöllun Hæstaréttar um greinarmun á annars vegar heimildarákvæðum til greiðslu, eins og raunin er í lögum um félagslega aðstoð, og hins vegar lagaákvæðum sem kveða á um rétt lífeyrisþega til tiltekinna greiðslna, líkt og kveðið er á um í lögum um almannatryggingar. Heimildarákvæðin hafa hingað til verið talin veita stjórnvöldum meira svigrúm til útfærslu í reglugerðum en ákvæði laga sem kveða á um rétt til tiltekinna greiðslna, sbr. dóm Hæstaréttar frá 8. október 2020 í máli nr. 13/2020.
Einnig var talið rétt að leita úrlausnar Hæstaréttar um tilvísun Landsréttar til mismununar á grundvelli búsetu í skilningi 65. gr. stjórnarskrárinnar, ekki síst vegna þess að lífeyristryggingakerfið á Íslandi byggir að verulegu leyti á búsetu. Tilvísun í dómi Landsréttar til þess að mismunun á grundvelli búsetu sé óheimil var því talin vera á skjön við grundvöll almannatrygginga og félagslegs kerfis hér á landi og er auk þess ekki í samræmi við dóm Hæstaréttar frá 13. júní 2013 í máli nr. 61/2013, þar sem talið var að skerðing almannatryggingagreiðslna á grundvelli búsetuhlutfalls samrýmdist 65. gr. og 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar.
2. Hvaða ráðgjöf lá fyrir um áhrif niðurstöðu dóms Landsréttar, m.a. á réttindi lífeyrisþega?
Fyrir lá framangreint minnisblað frá LEX lögmannsstofu, auk þess sem lá fyrir greining Tryggingastofnunar ríkisins á áætluðum fjárhagslegum áhrifum ríkissjóðs af dómnum, stæði hann óhaggaður.
3. Hversu margir einstaklingar hafa sætt skerðingum á svokallaði sérstakri framfærsluuppbót skv. 2. mgr. 9. gr. laga um félagslega aðstoð, nr. 99/2007, samkvæmt þessari framkvæmd laganna?
Ekki liggur fyrir um hversu marga einstaklinga er að ræða í heild, en frá árinu 2012 hefur sá fjöldi sem hefur fengið sérstaka framfærsluuppbót greidda á grundvelli búsetuhlutfalls verið sem hér segir:
| Ár | Fjöldi lífeyrisþega með hlutfallslega framfærsluuppbót |
| 2012 | 653 |
| 2013 | 754 |
| 2014 | 797 |
| 2015 | 806 |
| 2016 | 905 |
| 2017 | 1.020 |
| 2018 | 1.060 |
| 2019 | 1.379 |
| 2020 | 1.359 |
4. Deilir ráðherra þeirri sýn að forsendur séu fyrir því að ríkið láti reyna á málið á þriðja dómstigi?
Þegar félags- og vinnumarkaðsráðherra tók við embætti hafði félags- og barnamálaráðherra þegar farið yfir þau sjónarmið sem fram komu í ofangreindu minnisblaði lögmannsstofunnar LEX og hafði fallist á að Tryggingastofnun myndi óska eftir leyfi til að áfrýja málinu til Hæstaréttar. Félags- og barnamálaráðherra hafði kynnt þá afstöðu sína á fundi ríkisstjórnar Íslands 26. október 2021. Félags- og vinnumarkaðsráðherra var kynnt málið og taldi ekki ástæðu til þess að endurskoða fyrri ákvörðun um áfrýjun málsins.
5. Mun ráðherra taka málið upp á vettvangi ríkisstjórnar að nýju?
Eins og áður greinir kynnti félags- og barnamálaráðherra málið og afstöðu sína til þess á fundi ríkisstjórnar Íslands 26. október sl. og telur félags- og vinnumarkaðsráðherra ekki ástæðu til að taka þetta mál upp að nýju á vettvangi ríkisstjórnarinnar fyrr en dómur Hæstaréttar liggur fyrir.
