Rásir fyrir búfénað til að koma í veg fyrir slys.
Flm. (Þuríður Backman) (Vg):
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir þingsályktunartillögu á þskj. 256 sem er 245. mál þingsins. Þetta er tillaga til þingsályktunar um rásir fyrir búfénað til að koma í veg fyrir slys, og hljóðar svo:
„Alþingi ályktar að við nýframkvæmdir samkvæmt vegáætlun verði gert ráð fyrir rásum fyrir búfénað undir vegi þar sem girt er meðfram vegum en bithagar beggja vegna. Jafnframt verði hafin vinna við gerð slíkra rása undir vegi þar sem umferð er þung og bithagar eru nytjaðir beggja vegna vegar.“
Hæstv. forseti. Þessi tillaga til þingsályktunar var flutt nokkrum sinnum á síðasta kjörtímabili en varð aldrei útrædd. Því þykir mér rétt að endurflytja tillöguna óbreytta en upplýsingar sem koma fram í greinargerðinni eru uppfærðar eftir því sem hægt hefur verið.
Hæstv. forseti. Það er mjög til bóta hvað varðar þingstörfin að þessi þingsályktunartillaga skuli vera rædd hér í dag þar sem þannig stendur á um störf þingsins og starfsáætlun að á dagskrá eftir helgi á að ræða samgönguáætlun. Við hefðum að vísu óskað eftir því að samgönguáætlun væri aðeins fyrr á ferðinni en það er nú svo að hún er órædd og ekki frágengin þannig að mér finnst eðlilegt að þingsályktunartillagan komi inn í umræðuna um samgönguáætlun og vegáætlun til þess að auka enn frekar á öryggisþætti við vegagerð. Ég veit að verið er að efla þennan þátt í samgönguáætlun en ég tel að ekki sé nóg að gert og að eyrnamerkja þurfi fjármagn til þess að fara í átak til að gera rásir fyrir búfénað til að koma í veg fyrir slys og að hreinlega þurfi að byrja á að kortleggja hringveginn og síðan helstu stofnbrautir til þess að sjá hvar brýn nauðsyn er á að setja slíkar rásir. Allt kostar þetta fjármagn og einnig nýja hugsun þannig að við endurgerð og endurbætur og allar nýframkvæmdir verði þessi þáttur hreinlega tekin inn og rásirnar settar samhliða öllum framkvæmdum.
Mjög erfitt hefur verið fyrir bændur, marga hverja, að fá rásir undir fjölfarna vegi, að ég tali nú ekki um á hringveginum. Eru mörg dæmi þess að það hafi staðið lengi í stappi því að bæði truflar það umferð og ekki síður kostar það töluverðar fjárhæðir víðast hvar að koma hólkunum niður. Það hleypur a.m.k. á einhverjum milljónum króna sem eru það háar upphæðir að óeðlilegt er að ætlast til þess að hver bóndi sjái um slíkar framkvæmdir, enda á það hreinlega að mínu mati að vera hluti af hönnun vegar eða endurbótum þar sem þess er þörf.
Slíkar rásir hafa verið settar upp, bæði við nýframkvæmdir og eins hafa bændur hreinlega farið út í slíkar framkvæmdir alfarið eða að hluta til á sinn kostnað. En eins og ég sagði í upphafi máls míns þarf hreinlega að fara í markvissar aðgerðir og áætlun til að einhver viðhlítandi árangur náist og eins þarf að setja skýrar línur varðandi kostnað af slíkum rásum.
Ég tel að ekki sé eðlilegt að bændurnir sem slíkir þurfi að leggja fram fjármagn í þessu skyni, nema þá að einhverju óverulegu leyti, því ekki er bara verið að tala um hagræði fyrir hvern bónda heldur er þetta fyrst og fremst út frá umferðaröryggi. Það heyrir maður hjá mörgum ferðamanninum sem hingað kemur að þeim finnst undarlegt að keyra um þjóðvegi landsins og þurfa að gæta sín á sauðfé og öðrum búpeningi. En við þetta megum við búa þar til lokið verður við að girða af þjóðvegina, búpeningur verði í hólfum eða að hægt verði að búa þannig að bændur þurfi ekki hreinlega að verða fyrir búsifjum vegna mikils umferðarþunga eða eigi í erfiðleikum með að koma fé, sem í flestum tilfellum eru mjólkurkýr, fram og til baka yfir þjóðvegina þar sem ánauðin er hvað mest af umferðinni. Þar sem stóru kúabúin eru hafa bændur hreinlega þurft að loka veginum með dráttarvélum sitt hvorum megin við reksturinn til að tryggja að bæði skepnur og menn komist yfir veginn. En það hefur ekki alltaf dugað til því að umferðarhraðinn er slíkur að eftir sem áður, þó að reynt sé að gæta varúðar, hafa bílstjórar ekki tekið tillit til þess og því hafa orðið slys.
Ég vil grípa aðeins niður í greinargerðina og nefna nokkrar tölur en yfirlitið nær yfir rétt rúmlega tíu ára tímabil. Ég hef ekki upplýsingar frá árinu 2004 en þær hljóta að liggja núna fyrir þó að þær hafi ekki gert það þegar þingsályktunartillagan var lögð fram. Slys verða af völdum búfjár og fólk hefur slasast. Flest alvarlegu slysin voru árið 2001 en flestir slösuðust árið 2002. Óhöpp án meiðsla hafa aukist úr 59 árið 1994 og voru komin upp í 261 árið 2003. Sem betur fer hafa ekki orðið banaslys af þessum völdum en þegar slys verða er oft mjótt á mununum. Ég tel að vegna slysatíðni, öryggis og vegna búsetu sé nauðsynlegt að eyrnamerkja sérstakt fjármagn og setja upp ákveðna áætlun í öllum umdæmum Vegagerðarinnar til að fara í þetta átak.
Hæstv. forseti. Ég ætla ekki að hafa mál mitt lengra. Það hefur verið kynnt hér áður og mælt fyrir því. Ég vonast til að þingsályktunartillagan verði til umræðu samhliða samgönguáætlun og síðan í framhaldinu við afgreiðslu fjárlaga til vegagerðar.
