Viðbúnaðaráætlun vegna fuglaflensu.
Virðulegi forseti. Ég þakka fyrirspyrjanda fyrir að vekja athygli á og leiða þetta alvarlega mál inn í þingsali. Ég tel mikla ástæðu til þess að ræða það hér.
Ég tel það sjálfsagt að þingið komi að þessu máli og það sé rætt hér. Ég er tilbúinn til að gefa þinginu skýrslu ef eftir því er leitað og tel mér það skylt. Það er einnig sjálfsagt að t.d. heilbrigðis- og trygginganefnd fái sérfræðing okkar á sinn fund til þess að fara yfir málið. Ég tel það mjög gagnlegt að þingið fylgist sem best með málinu og ég mun gera mitt til þess að það verði.
Svar mitt er nokkuð viðamikið en ég mun reyna á þeim stutta tíma sem ég hef að stikla á stóru um þessi mál. Á undanförnum árum hafa íslensk stjórnvöld kerfisbundið aukið viðbúnað við alvarlegum heilbrigðisógnunum, þar með talið heimsfaraldri af völdum inflúensu. Slíkir faraldrar ganga að jafnaði þrisvar á öld og nú eru liðin tæp 40 ár síðan síðasti heimsfaraldur reið yfir. Þegar heimsfaraldur inflúensu geisar eru nánast allir næmir fyrir sjúkdómnum. Þeir ná því mun meiri útbreiðslu en hefðbundnir inflúensufaraldrar og afleiðingarnar eru misalvarlegar en þær eru alltaf verri en í hefðbundnum faraldri.
Eftir að fuglainflúensa, sem er auðkennd sem H5N1, hófst í Asíu fyrir nokkrum árum hefur hún náð að breiðast talsvert út og valda miklu tjóni í alifuglarækt. Það alvarlega við þennan fuglaflensufaraldur er að á annað hundrað manns í nokkrum löndum Suðaustur-Asíu hafa sýkst af fuglum og meira en helmingur þeirra látist en enn sem komið er eru engin merki þess að sjúkdómurinn smitist manna á milli. Ef ekki tekst að uppræta fuglainflúensuna er óttast að hún geti með tímanum stökkbreyst og öðlast hæfni til að smitast manna á milli og þar með valdið heimsfaraldri. Ekkert verður þó um þetta fullyrt og hugsanlegt er að næsta heimsfaraldri valdi allt önnur inflúensuveira. Sóttvarnalæknir hefur unnið að viðbragðsáætlun með samvinnu við heilbrigðisstofnanir og almannavarnadeild ríkislögreglustjóra á undanförnum missirum. Slíkar áætlanir eru einnig unnar í samvinnu við Alþjóðaheilbrigðismálastofnunina, Evrópusambandið og Norðurlöndin.
Þar sem líklegt er að nýr heimsfaraldur inflúensu muni snerta alla innviði samfélagsins ákvað ríkisstjórnin 1. mars sl. að setja á laggirnar nefnd ráðuneytisstjóra heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis og dóms- og kirkjumálaráðuneytis sem fékk það meginhlutverk að gera úttekt á stöðu mála hér á landi vegna hugsanlegs heimsfaraldurs inflúensu og leggja fram tillögur um aðgerðir hér á landi af því tilefni. Hefur nefndin fundað með mörgum ráðuneytum, stofnunum og aðilum atvinnulífsins hér á landi vegna viðbúnaðarráðstafana. Ríkisstjórnin hefur samþykkt tillögur nefndarinnar sem hafa verið kynntar opinberlega. Það kemur fram að gerð viðbúnaðaráætlana er fyrst og fremst í höndum heilbrigðisráðuneytisins, sóttvarnalæknis og almannavarnadeildar ríkislögreglustjóra. Jafnframt er lagt til að samstarf yfirdýralæknis og sóttvarnalæknis verði aukið vegna smitsjúkdóma sem geta borist á milli dýra og manna. Einnig að yfirdýralæknir standi að rannsókn í samstarfi við sóttvarnalækni og Umhverfisstofnun og faraldsfræði fuglainflúensu hér á landi meðal farfugla og eldisfugla með það fyrir augum að afla þekkingar á útbreiðslu fuglainflúensunnar og kanna líkur á smiti frá villtum andfuglum yfir í alifugla hér á landi.
Mikilvægustu aðgerðirnar sem grípa þarf til er að afla bóluefna og inflúensulyfja. Vitað er að bóluefni verður af skornum skammti í upphafi heimsfaraldurs inflúensu vegna takmarkaðrar framleiðslugetu lyfjaiðnaðarins. Því lögðu norrænu heilbrigðisráðherrarnir til í júní sl. að kannaðir yrðu möguleikar á því að hefja framleiðslu inflúensubóluefnis á Norðurlöndunum og hefur nefnd sérfræðinga hafið störf til að kanna þessi mál. Búist er við að hún skili tillögum sínum til ráðherra um miðjan nóvember nk. Til eru lyf sem geta stytt sjúkdómstíma og dregið úr einkennum sjúkdómsins ef þau eru notuð rétt. Ríkisstjórnin heimilaði kaup á nokkru magni af slíkum inflúensulyfjum sem nefnast Tamiflú og Relensa árið 2004. Á þessu ári hafa verið keyptar til viðbótar umtalsverðar birgðir af inflúensulyfinu Tamiflú sem nota má til meðferðar og fyrirbyggjandi meðferðar inflúensu. Til eru lyfjabirgðir í landinu fyrir um þriðjung þjóðarinnar en það hlutfall er með því hæsta sem þekkist meðal þjóða.
Einnig er mikilvægt að sett verði ákveðin lög um möguleika á neyðarráðstöfun vegna lyfjaframleiðslu. Lagt er til að hefja framleiðslu dreypilyfja hér á landi sem gert er í flestum ef ekki öllum nágrannalöndum okkar og öryggisbirgðir dreypilyfja og annarra nauðsynlegra lyfja í landinu verði ávallt samsvarandi a.m.k. þriggja mánaða notkun. Hefur heilbrigðisráðuneytinu verið falið að hefja vinnu við málið.
Ég á svolítið eftir af svarinu en ég mun ljúka því í seinni ræðutíma mínum.
