æskulýðslög.
Frú forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til æskulýðslaga. Frumvarp þetta var lagt fyrir á síðasta þingi en hlaut ekki afgreiðslu. Ég legg það því fram að nýju með einni breytingu, sem ég kem síðar að, hvað varðar starfsskilyrði í æskulýðsstarfi en hún snertir IV. kafla eða 10. gr.
Aðdragandi frumvarpsins er sá að á haustmánuðum árið 2003 ákvað þáverandi menntamálaráðherra, Tómas Ingi Olrich, að setja á fót nefnd til að semja drög að nýrri löggjöf um æskulýðsmál. Í nefndina voru skipuð: Ásta Möller hjúkrunarfræðingur, formaður, Erlendur Kristjánsson deildarstjóri, Karitas H. Gunnarsdóttir skrifstofustjóri, Ólafur Jóhannsson sóknarprestur og Stefán E. Bjarkason framkvæmdastjóri. Í erindisbréfi nefndarinnar er tekið fram að nefndin hafi m.a. til hliðsjónar við vinnu sína skýrslu og tillögur nefndar er vann árið 2003 úttekt á stöðu félags- og tómstundamála ungs fólks á Íslandi fyrir menntamálaráðuneytið. Nefndin skilaði menntamálaráðherra frumvarpsdrögum í febrúar 2005. Frumvarp þetta byggist að meginstefnu til á tillögum nefndarinnar og felur í sér heildarendurskoðun á gildandi löggjöf um æskulýðsmál frá árinu 1970.
Virðulegi forseti. Helstu atriði frumvarpsins eru þessi:
Í fyrsta lagi er skipulag æskulýðsmála sett fram með skýrari hætti í frumvarpi þessu en gert er í gildandi lögum um æskulýðsmál. Eins og áður fer menntamálaráðherra með yfirstjórn æskulýðsmála. Hann skipar Æskulýðsráð og úthlutar úr Æskulýðssjóði að fengnum tillögum stjórnar sjóðsins. Þá er lagt til það nýmæli að ráðherra stuðli að því að fram fari æskulýðsrannsóknir en sú skylda hvíldi áður á Æskulýðsráði.
Í öðru lagi er lagt til með frumvarpinu að lögfestur verði sá megintilgangur þess að styðja börn og ungmenni til þátttöku í æskulýðsstarfi. Þá er kveðið á um að í öllu starfi með þeim skuli velferð þeirra höfð að leiðarljósi og þau hvött til frumkvæðis og virkrar þátttöku. Í skipulögðu æskulýðsstarfi skuli hafa í huga félags-, forvarna-, uppeldis- og menntunargildi þess sem miði að því að auka mannauð og lýðræðisvitund þátttakenda. Þá er einnig lagt til að lögfest verði ákvæði um starfsskilyrði í æskulýðsstarfi, samanber 10. gr. frumvarpsins, þar sem m.a. er kveðið nánar á um hæfisskilyrði þeirra sem starfa með börnum og ungmennum. Gerð hefur verið sú breyting á frumvarpinu frá síðasta þingi að í stað þess að öll brot gegn lögum um ávana- og fíkniefni leiði til þess að viðkomandi teljist ekki hæfur til að sinna æskulýðsstarfi er nú lagt til að óheimilt verði að ráða til starfa hjá aðilum sem 2. gr. frumvarpsins tekur til og sinna börnum og ungmennum undir 18 ára aldri í æskulýðsstarfi, einstaklinga sem hlotið hafa refsidóm vegna brota á ákvæðum laga um ávana- og fíkniefni á síðastliðnum fimm árum. Ólíkt því sem gildir um þá sem brotið hafa gegn XXII. kafla almennra hegningarlaga, sem fjallar um kynferðisbrot, þykir ekki ástæða til að útiloka þá sem brotið hafa gegn lögum um ávana- og fíkniefni alfarið frá ráðningu í þau störf sem lög þessi taka til, heldur takmarka ákvæðið við brot á síðastliðnum fimm árum. Er þá miðað við þá sem snúið hafa af braut ávana- og fíkniefna. Vísa ég nánar til ítarlegrar umfjöllunar í athugasemdum frumvarpsins við greinina.
Í þriðja lagi er með frumvarpinu lögð til nokkur breyting á hlutverki Æskulýðsráðs frá gildandi lögum. Þannig er meiri áhersla nú lögð á stefnumarkandi og ráðgefandi hlutverk þess gagnvart málaflokknum og starfsemi þess afmörkuð betur en áður. Í stað þess að ráðið skipuleggi og samræmi opinberan stuðning við æskulýðsstarf í landinu verði það nú stjórnvöldum til ráðgjafar í æskulýðsmálum og geri tillögur um áherslur og stefnumótun í málaflokknum. Auk þess veiti það áfram umsagnir um mál er varða æskulýðsstarfsemi og leitist við að efla starfsemi félaga, félagasamtaka, skóla og sveitarfélaga og stuðli þannig að áframhaldandi samvinnu þessara aðila um æskulýðsmál. Ráðið efni áfram til funda og ráðstefna um æskulýðsmál, eins og gert er ráð fyrir í gildandi lögum, og taki þátt í erlendu samstarfi í æskulýðsmálum eftir nánari ákvörðun menntamálaráðherra. Að lokum er lagt til að ráðið stuðli áfram að þjálfun og menntun forustufólks, leiðbeinenda og sjálfboðaliða og sinni öðrum verkefnum sem menntamálaráðherra kann að fela því.
Í fjórða lagi er lagt til að lögfest verði ákvæði um Æskulýðssjóð en hann starfar nú samkvæmt reglum nr. 113/2004 sem ekki hafa lagastoð.
Virðulegi forseti. Ég hef farið yfir meginefni frumvarpsins. Ég bendi hv. þingmönnum á ítarlega umfjöllun í frumvarpinu sjálfu um einstakar greinar þess og ítarlegan inngang um þróun æskulýðsmála hér á landi og erlendis.
Að lokum legg ég til að frumvarpinu verði vísað til hv. menntamálanefndar að lokinni þessari umræðu.
