samgönguáætlun fyrir árin 2007--2010.
Virðulegi forseti. Sú áætlun sem hæstv. ráðherra mælir hér fyrir sýnir áform ráðherrans og ríkisstjórnarinnar um framkvæmdir á næstu fjórum árum. Víst er að ekki er margt í þessari áætlun þess eðlis að um það sé mikill ágreiningur, fremur að menn velti fyrir sér í hvaða röð eigi að vinna verkin og á hvaða tíma fremur en hvort yfir höfuð eigi að ráðast í framkvæmdirnar.
Hins vegar hljóta menn að draga það fram að sporin hræða menn frá því að trúa að áformin verði að veruleika eins og þau eru sett hér fram. Við höfum reynsluna á líðandi kjörtímabili sem er á þá lund að áætlunin sem gengið var með til kosninga sem samþykkt Alþingis um framkvæmdir, þá næstu fjögur árin, reyndist ekki mjög marktækt plagg. Bæði var að verkefnum var frestað frá einu ári til annars eða þarnæsta og eins hitt að fjármagn var flutt á milli landshluta og notað á öðrum stöðum en upphaflega var gert ráð fyrir og sýnt fyrir síðustu alþingiskosningar. Nægir að minna á fjármagn sem átti að nota til vegaframkvæmda í Barðastrandarsýslu en var flutt þaðan og notað annars staðar, út af fyrir sig í þarfar framkvæmdir en bætti ekki úr þar sem ástandið var slæmt, og er enn.
Það sem er athyglisvert að mínu viti er í fyrsta lagi það hversu litlu fé menn verja í raun til framkvæmda í samgöngumálum og af því að vegamálin eru það sem fé er fyrst og fremst varið til í þessari áætlun vil ég draga það fram að samkvæmt tillögunni er ekki gert ráð fyrir því að ráðast í framkvæmdir á þessu ári fyrir meira en u.þ.b. 10 milljarða kr.
Hins vegar á á næstu þremur árum þar á eftir að verja frá 14 og upp í 20 milljörðum kr. auk framkvæmda sem á að fjármagna með sérstakri fjáröflun. Það fé sem lagt er fram til framkvæmda er því í raun og veru ákaflega lítill hluti af þjóðarframleiðslunni, framkvæmdir þessa árs upp á 10 milljarða kr. eru ekki nema um 1%, og innan við 1% af vergri landsframleiðslu. Jafnvel þó að menn leggi saman allar framkvæmdir í vegamálum á kjörtímabilinu, eða því næsta, á næstu fjórum árum, er það ekki meira en 60–70 milljarðar kr. ef ég tek með sérstöku fjáröflunina. Það er ekki nema brot af framkvæmdum og fjárfestingu í þjóðfélaginu á einu ári. Þetta er ákaflega lítill hluti af umsvifum þjóðfélagsins og ákaflega lítill hluti af útgjöldum ríkissjóðs sem menn verja til þessa málaflokks. Það er aðalástæðan fyrir því hversu uppsöfnuð þörf er fyrir framkvæmdir í vegamálum og reyndar öðrum samgöngumálum að allt of litlu fé hefur verið varið til þess að halda í við þróunina. Við höfum dregist aftur úr með samgöngukerfi okkar. Þó að það hafi í sjálfu sér tekið framförum eins og gengur þegar menn bæta við það sem áður var komið duga þær ekki til að halda í við framfarirnar á öðrum sviðum þannig að þarfirnar vaxa upp og listinn yfir það sem út af stendur lengist.
Ég tel, virðulegi forseti, að menn eigi að setja meira fé til samgöngumála. Fyrst ráðist var í að selja Landssímann og hann var seldur fyrir nærri 67 milljarða kr. er mín skoðun sú að menn eigi að verja því fé öllu á næstu fjórum árum til samgöngumála, ekki bara 15 milljörðum kr. Þar munar liðlega 50 milljörðum kr. sem yrði frekar varið til samgöngumála ef farið yrði eftir þeim sjónarmiðum. Mér finnst eðlilegt að sú eign sem þjóðin átti í Símanum verði áfram eignuð samgöngumálum en breytist þá úr eignum Símans yfir í samgöngumannvirki.
Í öðru lagi, virðulegi forseti, vil ég gera athugasemdir við þau áform sem má lesa út úr þessari skýrslu að það eigi að gera upp á milli vegfarenda eftir því í hvaða átt þeir fara út frá höfuðborgarsvæðinu. Það gengur ekki, virðulegi forseti, til lengdar að ætla sér að taka gjald af vegfarendum um stofnvegi landsins frá Reykjavík vestur og norður um en ekki til Suðurnesja eða Suðurlands. Mín skoðun er sú að það eigi að leggja af gjaldið um Hvalfjarðargöngin og ríkið eigi að yfirtaka skuldir Spalar og ég er ekki sammála því að ráðist verði í að fjármagna úrbætur á Vesturlandsvegi með sérstakri fjáröflun ef það felur í sér að sú sérstaka fjáröflun eigi að leggjast á vegfarendur.
Virðulegi forseti. Ég tel að það eigi að leggja mikla áherslu á að bæta samgöngukerfið þannig að það þjóni landsmönnum en sérstaklega eiga menn að huga að því að bæta það þar sem atvinnu- og íbúaþróun er óhagstæð vegna þess hversu slæmt samgöngukerfið er. Í þessari áætlun eru jákvæðir hlutir í þeim efnum, bæði á leiðinni til Vestmannaeyja sem ég tel út af fyrir sig skynsamlega lausn, að byggja höfn í Bakkafjöru og tengja eyjarnar landinu með betri hætti en verið hefur. Í öðru lagi er til verulegra bóta að mínu viti að bæta úr samgöngumálum á norðausturhorni landsins, í Þingeyjarsýslunum og þar, og mér sýnist að í þessari áætlun náist góðir áfangar í þeim efnum.
Í þriðja lagi, þar sem ástandið er kannski einna verst á landinu, á Vestfjörðum, eru miklir peningar til úrbóta á því landsvæði en þar stendur líka mikið út af, virðulegur forseti, og ég held að Alþingi verði að gera betur í þeim efnum en gert er ráð fyrir í þessari áætlun. Það er ekki eðlilegt og á engan hátt hægt að sætta sig við það að fólki hefur fækkað í þeim landshluta um 20% á liðlega einum áratug. Það er enn fremur fyrirsjáanlegt að fólki muni halda áfram að fækka þar jafnt og þétt ef ekki verða stórfelldar breytingar til hins betra í atvinnu- og samgöngumálum. Það vantar mikið á í þessari áætlun að menn nái þeim stóru áföngum sem þarf til að snúa þessari þróun við. Það þarf að bæta við fjármagni til að ráðast í jarðgöng milli Arnarfjarðar og Dýrafjarðar samhliða þeim jarðgöngum sem áformuð eru á næstu fjórum árum og það þarf meira fjármagn til að ljúka uppbyggingu vegar um Strandasýslu og Barðastrandarsýslu, virðulegi forseti. Þetta er það helsta sem ég finn að þessari áætlun, hversu langt í land menn eiga til að ná ásættanlegri niðurstöðu á þessum verstu svæðum landsins þrátt fyrir ýmislegt ágætt í áætluninni.