tilfærsla verkefna innan Stjórnarráðs Íslands.
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti meiri hluta allsherjarnefndar um frumvarp til laga um breytingu ýmissa laga vegna tilfærslu verkefna innan Stjórnarráðs Íslands. Nefndarálitið er prentað á þskj. 336 og kemur þar fram að nefndin fékk á fund sinn mikinn fjölda gesta sem þar eru upp taldir. Nefndin fékk einnig til umfjöllunar á fimmta tug umsagna frá ýmsum aðilum. Meðal þeirra voru umsagnir nokkurra fastanefnda Alþingis þar sem einstakir þættir málsins voru sérstaklega teknir fyrir og ræddir, oft með aðkomu gesta. Það var í samræmi við sjónarmið sem komu fram við 1. umr. um frumvarpið þar sem lögð var áhersla á að aðrar nefndir hefðu tækifæri til að fjalla um málið áður en það yrði tekið fyrir á vettvangi allsherjarnefndar. Fullyrða má að þetta mál hefur fengið umfangsmikla umfjöllun á vettvangi þingsins, nú fyrir 2. umr. um málið.
Mér finnst mikilvægt að koma því að við upphaf umræðunnar.
Í annan stað finnst mér mikilvægt að minna á að málið á sér þann aðdraganda að þingmálið er til umfjöllunar á Alþingi í kjölfar breytinga á lögum um Stjórnarráð Íslands sem samþykktar voru á sumarþingi og tengjast um leið breytingum á þingsköpum sem þá voru samþykktar.
Þess má geta að breyting á stöðu Hagstofunnar úr sérstöku ráðuneyti í stofnun sem heyrir undir forsætisráðuneytið er líka hluti af þeim skipulagsbreytingum. Loks má geta þess að í sérstöku frumvarpi eru lagðar fram breytingartillögur um verkaskiptingu heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis og félagsmálaráðuneytis. Breytingarnar eru allar liður í áformum ríkisstjórnarflokkanna, sem kynnt voru við myndun núverandi ríkisstjórnar, að beita sér fyrir endurskipulagningu Stjórnarráðs Íslands og verkaskiptingu ráðuneyta svo að þau geti sinnt betur verkefnum sínum og með skilvirkari hætti.
Þá er í þriðja lagi rétt að benda á við upphaf umræðunnar að frumvarpið sem er til umfjöllunar felur í sér breytingu á verkaskiptingu ráðuneyta, tilflutning málaflokka og í sumum tilvikum flutning ákveðinna verkefna eða starfsemi milli stofnana. Málið snýst því um verkaskiptinguna en ekki um eðli verkefnanna sem slíkra eða umfang þeirra. Það er í sjálfu sér ekki verið að fjalla um hvort auka beri starfsemina eða minnka hana, auka fjárveitingar eða minnka, verið er að fjalla um hvaða ráðuneyti, hvaða ráðherra, eigi að fara með forræði tiltekinna málaflokka og leggja til breytingar á einstökum lögum eftir því sem nauðsynlegt er til að útfæra þá verkaskiptingu.
Mér finnst nauðsynlegt að árétta þetta sérstaklega þar sem margar athugasemdir sem gerðar hafa verið við frumvarpið hafa beinst að atriðum sem þar er ekki að finna, þ.e. sem fjalla ekki um verkaskiptinguna sem slíka heldur lúta að verkefnunum sjálfum eða inntaki þeirra.
Það er í sjálfu sér ekki verkefni okkar að fjalla um þá þætti nú en ljóst er að eftir atvikum mun koma í hlut ráðherra í viðkomandi málaflokkum að hafa frumkvæði að breytingum á lögum á því sviði eftir því sem nauðsynlegt kann að þykja. Ljóst er að breytingarnar munu koma til meðferðar á Alþingi í fyllingu tímans að því marki sem lagabreytinga verður þörf. Aðalatriðið er að verið er að fjalla um verkaskiptingu milli ráðuneyta, tilflutning verkefna, en ekki verkefnin sem slík.
Í nefndarálitinu er gerð grein fyrir meginþáttum frumvarpsins og farið yfir þá 11 þætti sem þar er að finna. Í fyrsta lagi er um að ræða flutning sveitarstjórnarmála frá félagsmálaráðuneyti til samgönguráðuneytis, í öðru lagi breytingar vegna flutnings ferðamála frá samgönguráðuneyti til iðnaðarráðuneytis og í þriðja lagi breytingar vegna flutnings alferða frá samgönguráðuneyti til viðskiptaráðuneytis. Í fjórða þætti eru lagðar til breytingar vegna fyrirhugaðs flutnings menntastofnana landbúnaðarins frá landbúnaðarráðuneyti til menntamálaráðuneytis. Síðan eru ákvæði í frumvarpinu um viðurkenningu, námsframboð og prófgráður og þær færðar til samræmis við rammalög um háskóla. Búfræðslulög munu þó áfram gilda sem sérlög um skólana eins og kemur fram í álitinu.
Í fimmta lagi eru í frumvarpinu breytingar til að færa stjórnsýslulegt forræði og ábyrgð á Skógrækt ríkisins og Landgræðslu ríkisins frá landbúnaðarráðuneyti til umhverfisráðuneytis. Jafnframt eru lagðar til breytingar til að einfalda framkvæmd dýraverndar með búfé og til að tryggja betur sjónarmið umhverfisverndar við innflutning á dýrum. Í sjötta þætti er að finna breytingar vegna fyrirhugaðs flutnings vatnamælinga frá iðnaðarráðuneyti til umhverfisráðuneytis. Vatnamælingar eru nú hluti af Orkustofnun og munu flytjast í nýja stofnun ásamt núverandi starfsemi Veðurstofunnar. Í sjöunda þætti er lagt til að stjórnsýslulegt forræði og ábyrgð matvælamála flytjist á forræði sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytis en málaflokkurinn heyrir nú undir umhverfisráðuneyti. Samkvæmt því verður aukið við hlutverk Landbúnaðarstofnunar sem fær heitið Matvælastofnun, samkvæmt tillögu allsherjarnefndar sem ég mun síðar gera grein fyrir. Mun sú starfsemi Umhverfisstofnunar sem tengist lögum um matvæli flytjast til Matvælastofnunar ásamt því matvælaeftirliti sem nú er fyrir hendi hjá Fiskistofu. Í áttunda þætti eru tillögur um að færa málefni Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins frá viðskiptaráðherra til iðnaðarráðherra. Í níunda þætti eru lagðar til breytingar sem lúta að því að Einkaleyfastofan og hugverkaréttindi á sviði iðnaðar heyri undir viðskiptaráðuneytið. Í tíunda þætti eru lagðar til breytingar vegna flutnings málefna varðandi fasteignir frá dómsmálaráðuneyti til viðskiptaráðuneytis. Í lokaþætti frumvarpsins er lögð til breyting á lögum um Stjórnarráð Íslands þess efnis að meðferð ólokinna mála skuli ljúka í því ráðuneyti sem tekur við viðkomandi málefni.
Í nefndarálitinu er gerð grein fyrir að í umfjöllun málsins hafi komið fram að óljóst þyki við hvað átt sé með ummælum í athugasemdum frumvarpsins um að vatnamælingar muni heyra undir umhverfisráðuneyti frá 1. janúar 2008 en að starfsemi þeirra verði vistuð hjá Orkustofnun uns sameiningu þeirra og Veðurstofu Íslands er lokið. Eins og kemur fram í nefndaráliti meiri hlutans er því til að svara að gert er ráð fyrir að starfsemi vatnamælinga verði óbreytt vistuð hjá Orkustofnun, en undir forræði umhverfisráðherra, þar til sú starfsemi hefur verið sameinuð starfsemi Veðurstofu Íslands í nýja stofnun. Með því er svarað áhyggjum sem fram hafa komið vegna þess sem óljóst þótti í þessu atriði.
Ég mun nú í örstuttu máli gera grein fyrir þeim breytingartillögum sem meiri hluti allsherjarnefndar leggur til á frumvarpinu. Breytingarnar varða ekki veigamikla þætti frumvarpsins en eru þó til bóta að mati meiri hlutans. Lagt er til að við frumvarpið bætist nýr kafli um breytingu á lögum um varnir gegn landbroti en tilgangur þeirra er að draga úr eða koma í veg fyrir landbrot og annað tjón á landi, landkostum eða mannvirkjum með fyrirhleðslum gegn ágangi vatna. Landgræðsla ríkisins fer með yfirstjórn þessara mála samkvæmt frumvarpinu en meiri hlutinn leggur til að umhverfisráðherra fari með yfirstjórn þeirra í stað landbúnaðarráðherra. Landgræðslan mun færast til umhverfisráðuneytis samkvæmt öðrum ákvæðum frumvarpsins.
Í annan stað eru lagðar til breytingar á 23., 26. og 66. gr. frumvarpsins til að bæta við breytingu á lögum vegna heitis ráðherra og ráðuneyta. Þarna er um að ræða tæknilegar breytingar til að skýrt sé hvaða ráðherra á í hlut.
Í 29. gr. frumvarpsins er lögð til sú breyting að 1. málsl. 2. mgr. 14. gr. laga um dýravernd standi óhaggaður. Gert var ráð fyrir breytingu samkvæmt upphaflegu frumvarpi en tryggast þykir að áfram verði ljóst að dýr skuli ávallt svipt meðvitund áður en blóðtæming fer fram. Þarna var um að ræða ábendingu frá umsagnaraðilum.
Meiri hlutinn leggur til viðbót við a-lið 35. gr. frumvarpsins þannig að við upptalningu bætist orðið frumframleiðsla. Í frumvarpinu og athugasemdum með því kemur fram að ekki sé ætlunin að breyta verksviði heilbrigðisnefnda sveitarfélaganna gagnvart Matvælaeftirlitinu. Verkaskipting milli þeirra á því að vera óbreytt frá því sem nú er. Frumvarpið gerir ráð fyrir að 1. málsl. 1. mgr. 6. gr. laga um matvæli falli brott þar sem kveðið er á um að landbúnaðarráðherra fari með yfirstjórn mála er varða eftirlitsstörf dýralækna, enda er talið eðlilegt að flokka eftirlitsþætti með samræmdri aðferð. Þykir því rétt að kveða á um það, eins og segir í nefndaráliti, með skýrum hætti hvernig háttað er verkaskiptingu vegna frumframleiðslu á landbúnaðarafurðum og þá sérstaklega hvað varðar eftirlit með mjólkurframleiðslu á bæjum. Með frumframleiðslu er átt við framleiðslu, eldi eða ræktun undirstöðuafurða, ásamt uppskeru, mjöltum og framleiðslu eldisdýra fram að slátrun samkvæmt reglugerð EB nr. 178/2002 um almennar meginreglur og kröfur samkvæmt lögum um matvæli, um stofnun Matvælaöryggisstofnunar Evrópu og um málsmeðferð vegna öryggis matvæla. Meiri hlutinn telur því rétt að fram komi með skýrum hætti í 35. gr. frumvarpsins, þar sem verkefni nýrrar Matvælastofnunar eru tilgreind, að stofnunin fari með eftirlit með frumframleiðslu landbúnaðarafurða. Af þeim sökum er lagt til að a-liður 6. gr. laganna taki einnig til frumframleiðslu.
Þá er gerð tillaga um breytt orðalag 48. gr. frumvarpsins til að aðlaga það betur verksviði Matvælastofnunar eins og hún mun heita, nái breytingartillaga meiri hluta allsherjarnefndar fram að ganga. Þá er lagt til að 52. gr. frumvarpsins falli brott en sambærilegt ákvæði er í 59. gr. þar sem gert er ráð fyrir að við lög um Landbúnaðarstofnun bætist ákvæði um að ráðherra geti falið Matvælastofnun að gera samkomulag við aðrar ríkisstofnanir um að annast tiltekna þætti í starfsemi stofnunarinnar. Ekki er talin þörf á að taka það sérstaklega upp í önnur lög sem falla undir verksvið stofnunarinnar.
Einnig er lögð til breyting varðandi 55. gr. frumvarpsins en í henni er gert ráð fyrir að orðið „matvæli“ falli brott úr 2. mgr. 3. gr. og ákvæði til bráðabirgða í lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir. Talið er rökrétt vegna þessarar breytingar á lögunum að það sama eigi við um orðin „m.a. með tilliti til manneldismála“ í framangreindu ákvæði. Í lögum um matvæli er tekið á öllum þáttum sem varða matvæli og matvælaeftirlit, og þá einnig fræðslumálum, sbr. ákvæði 19. gr. þeirra. Meiri hlutinn leggur því til að orðin „m.a. með tilliti til manneldismála“ falli einnig brott úr lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir.
Þá er lagt til að gerð verði breyting á 60. gr. frumvarpsins í þá veru að tilvísun í i-lið falli brott. Umræddur liður vísar til verkefna sem matvælasvið Umhverfisstofnunar hefur haft með höndum og er gert ráð fyrir að færist til sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytis 1. janúar 2008. A-liður í bráðabirgðaákvæðinu mun þá eingöngu taka til þeirra verkefna sem eru hjá Fiskistofu en þar er gert ráð fyrir svigrúmi fyrir ráðherra til að ákveða tímasetningu tilfærslu.
Meiri hlutinn leggur einnig til, eins og gerð er grein fyrir í nefndaráliti, að við frumvarpið bætist tveir nýir kaflar þar sem gerðar verði breytingar annars vegar á lögum um Rannsóknadeild fisksjúkdóma og hins vegar vatnalögum. Breytingarnar eru lagðar til vegna ákvæða umræddra laga þar sem vísað er til Landbúnaðarstofnunar, enda er lagt til í frumvarpinu að nafni stofnunarinnar verði breytt.
Þá leggur meiri hlutinn til að tvö þeirra ákvæða sem vísað er til í 75. gr. falli brott, enda sé þegar lögð til breyting á þessum ákvæðum í 28. og 29. gr. frumvarpsins. Meiri hlutinn leggur einnig til að Landbúnaðarstofnun fái annað heiti en gert er ráð fyrir í frumvarpinu og kallist Matvælastofnun en ekki Matvælaeftirlit. Af þeim sökum eru lagðar til breytingar á ýmsum ákvæðum frumvarpsins til að hafa samræmi í því.
Loks er þess að geta að meiri hluti allsherjarnefndar leggur til að við frumvarpið bætist nýr kafli þar sem gerð verði breyting á lögum um stofnun hlutafélags um Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Þessi viðbót við frumvarpið er lögð til vegna fyrirhugaðrar tilfærslu málefna Keflavíkurflugvallar til samgönguráðuneytisins. Fram hefur komið að áformað er að flytja sérstakt frumvarp síðar á þessu þingi um sameiningu Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar og Flugmálastjórnar Keflavíkurflugvallar í eitt opinbert hlutafélag í eigu íslenska ríkisins þar sem samgönguráðherra fari með hlutabréf íslenska ríkisins í félaginu og önnur atriði varðandi framtíðarskipan mála á Keflavíkurflugvelli. Það frumvarp er enn í undirbúningi en eigi að síður er lagt til að flytja yfirstjórn flugstöðvarinnar til samgönguráðuneytis nú um áramót til að undirbúa þá breytingu sem koma mun fram í síðara frumvarpi.
Meiri hluti allsherjarnefndar leggur til að frumvarpið verði samþykkt með framangreindum breytingum sem gerð er tillaga um í þskj. 337. Undir nefndarálit þetta rita sá sem hér stendur, Ágúst Ólafur Ágústsson, Sigurður Kári Kristjánsson, Ellert B. Schram og Ólöf Nordal. Þess er getið að Karl Matthíasson og Jón Magnússon voru fjarverandi við afgreiðslu málsins.
