skipafriðunarsjóður.

Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir tillögu til þingsályktunar um skipafriðunarsjóð. Auk mín eru flutningsmenn tillögunnar hv. þingmenn Atli Gíslason, Guðbjartur Hannesson, Guðjón Arnar Kristjánsson, Kristján Þór Júlíusson og Birkir Jón Jónsson. Tillögugreinin hljóðar svo, með leyfi forseta:

„Alþingi ályktar að fela sjávarútvegsráðherra og menntamálaráðherra að vinna að stofnun skipafriðunarsjóðs. Markmið sjóðsins verði verndun gamalla fiskiskipa.“

Við þekkjum það að íslenskt samfélag hefur öldum saman byggst að miklu leyti á útgerð og sjósókn. Saga sjávarútvegsins er um margt merkileg og því afar mikilvægt að vernda sem best það sem honum tengist þannig að komandi kynslóðir fái að kynnast því hvernig þjóðin lifði á árum og öldum áður. Á umliðnum árum hefur nokkurt átak verið gert í þeim efnum og byggð hafa verið upp söfn víða á landinu þar sem mikið er lagt upp úr því að varðveita gömul fiskiskip og annað sem tengist sjósókn og sjávarútvegi. Þá hafa einstaklingar og félagasamtök lagt sig fram um það sama. Ríkissjóður hefur ekki stutt markvisst við þessa uppbyggingu þótt gerðir hafi verið nokkrir samningar við söfn um slík mál. Sem dæmi má nefna endurbyggingu Kútter Sigurfara á Akranesi og Síldarminjasafnið á Siglufirði sem hefur verið byggt upp með mjög myndarlegum hætti. Fleiri dæmi mætti nefna um álíka mál. Alþingi hefur að tillögu fjárlaganefndar samþykkt fjárheimildir til endursmíði gamalla fiskiskipa í nokkrum mæli undanfarin ár, einkum vegna frumkvæðis einstakra aðila sem hafa lagt mikið undir við að varðveita gömul fiskiskip. Slíkt er kostnaðarsamt þar sem m.a. þarf að endursmíða gömul og illa farin skip, byggja yfir þau húsnæði til varðveislu o.s.frv.

Það hlýtur nánast að vera skylduverkefni núlifandi kynslóða að beita sér fyrir varðveislu þessa mikilvæga menningararfs. Nú þegar hefur margt glatast af þessum arfi, mörg fiskiskip hafa þegar orðið tímans tönn að bráð. Hins vegar er mögulegt að bjarga ýmsu og til þess þarf að vinna markvisst að verkefninu.

Við þekkjum það að víða um land hefur í alllangan tíma þekkst, kannski síður í seinni tíð, að á áramótabrennum hafi verið brennd gömul skip og bátar þannig að það eru ýmsar ástæður fyrir því og ýmsar aðferðir sem menn hafa notað við að farga þessum skipum.

Húsafriðunarsjóður hefur unnið að varðveislu gamalla húsa, sem er mikilvægt og virðingarvert, en það er ekki síður mikilvægt að huga að varðveislu fiskiskipa. Til dæmis væri mikilvægt að Þjóðminjasafnið kæmi að því verkefni að varðveita fiskiskip, en þess þarf að gæta að skipin verði varðveitt á þeim stöðum víða um landið þar sem þau hafa verið notuð til sjósóknar. Ég tel að þetta mál þoli ekki mikla bið og því mikilvægt að ríkisvaldið komi myndarlega að verkefninu með markvissum hætti.

Ég legg til að að lokinni fyrri umræðu um þessa tillögu verði henni vísað til menntamálanefndar og ég tel eðlilegt að menntamálanefnd leiti umsagnar hjá sjávarútvegs- og landbúnaðarnefnd. Ástæðan fyrir því að ég tel rétt að málið fari til menntamálanefndar er sú að við erum að ræða um verndun og friðun á gömlum skipum og við nefnum m.a. í greinargerð að tengja það við Þjóðminjasafnið og því tel ég að eðlilegt að þetta mál fari til menntamálanefndar en að sjálfsögðu tengist þetta sjávarútvegsnefnd og sjávarútvegsráðuneytinu og því tel ég eðlilegt að sjávarútvegurinn komi að málinu með einhverjum hætti. Það tengist auðvitað beint þeim atvinnuvegi og við flutningsmenn málsins sjáum fyrir okkur að þetta sé samstarfsverkefni þessara tveggja sviða í stjórnsýslunni.