136. löggjafarþing — 100. fundur,  11. mars 2009.

embætti sérstaks saksóknara.

393. mál
[18:14]
Horfa

Björn Bjarnason (S):

Virðulegi forseti. Ég fagna framlagningu þessa frumvarps og vil lýsa því að þegar unnið var að því að semja frumvarpið um hinn sérstaka saksóknara var í upphaflegum tillögum mínum um það gert ráð fyrir því að hann hefði víðtækari heimildir til að leita upplýsinga og gagna en niðurstaðan varð. Niðurstaða frumvarpsins sem ég flutti og varð síðan að lögum hér á Alþingi byggðist á andstöðu viðskiptaráðuneytisins og þáverandi hæstv. viðskiptaráðherra Björgvins G. Sigurðssonar við það að heimildirnar yrðu jafnvíðtækar og upphaflegar tillögur mínar gerðu ráð fyrir.

Ég taldi alltaf nauðsynlegt að hinn sérstaki saksóknari hefði víðtækari heimildir en venjulegt er fyrir saksóknara og einmitt þess vegna lagði ég áherslu á það frá upphafi að flutt yrði sérstakt frumvarp og sérstök lög sett um þann saksóknara sem tæki að sér að rannsaka þau mál sem undir þetta embætti heyra. Það frumvarp sem hér er flutt staðfestir aðeins að mínu mati nauðsyn þess að það hafi verið gengið til verks á þann veg sem gert hefur verið, að koma þessu embætti á laggirnar til að rannsaka þau mál sem undir það falla. Ég undrast að heyra að hv. þingmaður og fyrrverandi hæstv. utanríkisráðherra, núverandi enn formaður Samfylkingarinnar, skuli hafa lýst því yfir í sjónvarpsviðtali að hún teldi að stofnun þessa embættis hefði verið óþörf. Það kemur mér mjög á óvart að það viðhorf komi fram nú þegar þetta embætti er að hefja göngu sína. En þetta dregur svo sem dám af þeirri staðreynd að þegar málið var til meðferðar í fyrrverandi ríkisstjórn og til afgreiðslu þar var tafið fyrir því að það næði fram að ganga af samstarfsflokki okkar sjálfstæðismanna og þá látið að því liggja að það væri vegna þess að það þyrfti að eiga einhverja samleið með frumvarpi sem hér var til umræðu um sérstaka rannsóknarnefnd á vegum Alþingis sem síðan tafðist vegna afstöðu Vinstri grænna til þess máls á sínum tíma, eins og frægt er og var rætt hér fyrir jólin.

Þetta er allt að komast í þann búning sem þarf til þess að embættið hafi þær heimildir sem nauðsynlegar eru svo það geti skilað því sem að var stefnt. Einnig er ljóst að það þarf að auka mannafla hjá embættinu. Við lögðum af stað með heimildir í fjárlögum upp á 50 milljónir og ég heyri nú að hæstv. dóms- og kirkjumálaráðherra er með hugmyndir um að efla embættið. Það væri fróðlegt hér í þessum umræðum að fá greinargerð hæstv. ráðherra um það hvernig hún sér það fyrir sér. Einnig væri mjög gagnlegt fyrir þingið í þessum umræðum, þegar verið er að ræða þetta embætti og auknar heimildir þess, að fá upplýsingar hjá hæstv. dóms- og kirkjumálaráðherra um það hvernig hún sér fyrir sér ráðgjöf þess saksóknara sem hefur verið hér á landi, Evu Joly, sem hefur komið hér fram og m.a. rætt um að hún telji að það sé allt of lítill mannskapur og að það þurfi allt að 20 manns til að starfa við þetta embætti svo það nái þeim árangri sem að er stefnt og heyra ráðherra ræða þær hugmyndir og hvaða hlutverki hinn franski/norski saksóknari eigi að gegna hér við ráðgjöf sína. Er það bundið við hinn sérstaka saksóknara eða er það víðtækara á vegum ríkisstjórnarinnar sem á að nýta krafta hennar?

Þegar fjallað er um mannafla hjá þessu embætti vil ég líka láta þess getið að þegar ég lagði fram tillögurnar um að því yrði komið á laggirnar var ákveðin tortryggni, líka hjá samstarfsflokki mínum þá í ríkisstjórninni, um það hvaða fjárveitingar skyldu renna til embættisins. Þá var það sérstaklega núverandi hæstv. forsætisráðherra sem taldi að það yrði að fara mjög varlega í öll útgjöld vegna þessa embættis og yrði að halda því innan strangra fjárhagslegra marka. Ég fagna því ef það viðhorf hefur nú breyst og það sé meiri vilji í ríkisstjórninni til að veitt sé fé til þess að þetta embætti geti skilað þeim árangri sem að hefur verið stefnt, allt frá því að hugmyndir um það komu fram. Um það að koma embættinu á laggirnar var mikil samstaða hér í þinginu að lokum við afgreiðslu málsins, eins og menn vita. Ég styð heils hugar þetta frumvarp og vona að það fái skjótan framgang í þinginu þannig að það sé ekki vafi um þetta.

Ég hef alla tíð frá því að þessi mál komu hér á dagskrá hvatt til þess að menn héldu ekki í skjóli bankaleyndar til baka upplýsingum sem eru nauðsynlegar til að upplýsa mál sem best. Ég er þeirrar skoðunar að hugtakið bankaleynd eigi ekki við um atburði sem eru hluti af því gjaldþrotaferli og því ferli öllu sem nú er verið að gera upp. Mig undrar að Fjármálaeftirlitið skuli ekki hafa afhent embætti hins sérstaka saksóknara endurskoðunarskýrslur sem það hefur látið vinna og veitt honum og embættinu aðgang að þeim skýrslum. Það er full ástæða til að árétta nauðsyn þess að menn opni hirslur sínar og gagnasöfn fyrir þessu embætti til að það geti náð þeim árangri sem að er stefnt. Hugtakið bankaleynd um einhverja atburði sem heyra sögunni til og eru í raun ekki annað en upplýsandi um það hvað hér hefur gerst á ekki lengur við, að mínu mati, þegar um þau mál er rætt. Ég ítreka að ég styð þetta mál heils hugar og hefði raunar sjálfur gjarnan viljað flytja frumvarp af þessum toga um heimildir fyrir saksóknarann en það komst ekki í gegnum þingflokk Samfylkingarinnar og samstarfsráðherra mína í Samfylkingunni á þeim tíma sem þetta embætti varð til.